Trở thành quốc gia phát triển nhờ vào ngành công nghiệp điện tử

Ngày 16/12, tại Hà Nội, Hội Vô tuyến Điện tử Việt Nam (REV) tổ chức Đại hội khoá VIII nhiệm kỳ 2023 2028 và lễ kỷ niệm 35 năm thành lập Hội. Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng cùng các lãnh đạo Ngành TT&TT, Hội Vô tuyến Điện tử (VTĐT) Việt Nam qua các thời kỳ, nguyên Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Quân, Chủ tịch Hội Tự động hoá, Chủ tịch Hội Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật (KH&KT) Việt Nam Phan Xuân Dũng đã tham dự Lễ kỷ niệm.

Góp phần vào đổi mới của đất nước

Tại Lễ kỷ niệm, ông Trần Đức Lai, nguyên Thứ trưởng Bộ TT&TT, Chủ tịch REV đã ôn lại chặng đường phát triển của Hội với gần 60 năm truyền thống kể từ khi thành lập ban vận động thành lập Hội vào năm 1965.

Từ ngày thành lập đến nay, ông Trần Đức Lai cho biết Hội đã thu hút đông đảo các nhà khoa học, các nhà quản lý từ các trường Đại học, Học viện, Viện nghiên cứu, từ các DN và từ các cơ quan quản lý Nhà nước trong các lĩnh vực Điện tử - Viễn thông - Công nghệ thông tin - Phát thanh truyền hình trong cả nước. Tới nay, Hội đã trải qua 7 nhiệm kỳ Đại hội. "Trong suốt gần 60 năm truyền thống và 35 năm xây dựng và trưởng thành, ông Trần Đức Lai khẳng định Hội đã lớn mạnh về mọi mặt".

Cho tới nay, các thành viên của Hội cùng các chi hội, Viện, Trường, DN trong lĩnh vực Điện tử - Viễn thông là 35 đầu mối với trên 1000 hội viên. Theo chức năng nhiệm vụ, điều lệ đã được phê duyệt và đặc biệt bám theo định hướng phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH) từng thời kỳ của đất nước, Hội đã làm tốt những công tác trọng tâm là học thuật - thế mạnh của Hội; tư vấn, phản biện, phổ biến kiến thức, gắn kết khoa học và thực tiễn.

Với những thành tựu của Hội, tại Lễ kỷ niệm, Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh: "Hội VTĐT Việt Nam sinh ra trong Đổi mới, gắn liền với Đổi mới và góp phần vào đổi mới của đất nước. Đổi mới đã đưa thu nhập đầu người của Việt Nam tăng 40 lần, có thể nói là kỳ tích".

AI sẽ thay đổi thế giới hơn cả các cuộc cách mạng trong 50 năm qua

Trao đổi với các thế hệ hội viên của Hội, các chuyên gia, nhà khoa học, Bộ trưởng cho biết: "Trong 50 năm qua, chúng ta đã chứng kiến các cuộc cách mạng máy tính, cách mạng Internet, cách mạng di động và cách mạng điện toán đám mây. Chúng ta hiện đang ở giai đoạn đầu của cuộc cách mạng trí tuệ nhân tạo (AI). Một số chuyên gia trong ngành này tin rằng cách mạng AI sẽ thay đổi thế giới của chúng ta nhiều hơn tất cả các cuộc cách mạng trên trong 50 năm qua cộng lại. Tất cả những sự thay đổi mang tính cách mạng ấy đều xoay quanh các lĩnh vực VTĐT và máy tính - là các lĩnh vực hoạt động của Hội VTĐT Việt Nam”.

Cách đây 35 năm, ngày 17/12/1988, Hội VTĐT đã được Hội đồng Bộ trưởng ký quyết định thành lập. Hội đã có tầm nhìn xa khi nhận ra tấm quan trọng của các lĩnh vực vô tuyến, điện tử và máy tính đối với sự phát triển của đất nước, của nhân loại. Người Chủ tịch đầu tiên và cũng là Chủ tịch sáng lập của Hội VTĐT Việt Nam - Anh hùng lao động thời kỳ Đổi mới Đặng Văn Thân. Ông cũng chính là người đứng đầu ngành Bưu điện, là người khởi xướng cuộc đổi mới ngành Bưu điện lần thứ nhất.

Bộ trưởng cho biết: hôm nay chúng ta cùng nhớ lại, biết ơn và vinh danh các cựu Chủ tịch tiếp theo của Hội: Ông Mai Liêm Trực, ông Nguyễn Văn Ngọ, ông Phan Anh, ông Nguyễn Ngọc Bình và Chủ tịch hiện nay ông Trần Đức Lai. Bộ trưởng khẳng định các Chủ tịch Hội qua các nhiệm kỳ chính là những hạt nhân tạo nên hình hài và đóng góp của Hội VTĐT Việt Nam.

Cũng theo Bộ trưởng, Hội có thể tự hào về những thành tích đặc biệt và khác biệt của mình. 16 năm liên tục đã tổ chức thường niên hội nghị quốc tế về các công nghệ tiên tiến trong Truyền thông với sự tham dự của các đại diện đến từ nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ.

26 năm liên tục, tổ chức hội nghị quốc gia về Điện tử - Truyền thông - CNTT của Việt Nam với hàng chục công trình được công bố mỗi năm. Hội cũng có quan hệ mật thiết với tổ chức quốc tế uy tín nhất trong lĩnh vực Vô tuyến - Điện và Điện tử IEEE, có tạp chí khoa học bằng tiếng Anh (JEC).

Những chuyển dịch quan trọng trong công cuộc đổi mới lần thứ 2 của Ngành

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cũng nhấn mạnh: 10 năm tới và dài hơn nữa sẽ là những chuyển dịch quan trọng trong công cuộc đổi mới lần thứ hai của Ngành: từ hạ tầng Viễn thông sang hạ tầng số; từ CNTT sang công nghệ số; từ ứng dụng CNTT sang chuyển chuyển đổi số (CĐS); từ tự động hoá sang thông minh hoá, sang AI; từ xử lý những thông tin hữu hạn sang xử lý dữ liệu số vô hạn để sinh ra các giá trị mới; từ phần mềm riêng lẻ sang phần mềm số; từ gia công, lắp ráp sang làm sản phẩm Make in Viet Nam (thiết kế tại Việt Nam, sáng tạo tại Việt Nam và làm ra tại thị trường Việt Nam); từ thị trường trong nước là chính sang thị trường quốc tế là chính.

Bộ trưởng nhận định: “Công nghệ số trở thành lực lượng sản xuất cơ bản. Nhân tài số trở thành nguồn lực cơ bản. Đổi mới sáng tạo số trở thành động lực cơ bản. Hạ tầng số Việt Nam bao gồm hạ tầng viễn thông, hạ tầng IoT, hạ tầng tính toán, hạ tầng dữ liệu, hạ tầng cung cấp công nghệ số như dịch vụ và các nền tảng số có tính hạ tầng”.

“Hạ tầng số Việt Nam dung lượng siêu lớn, băng thông siêu rộng, phổ cập bền vững, xanh, thông minh, mở và an toàn. Hạ tầng này phải được ưu tiên đầu tư, hiện đại hoá và đi trước một bước để thúc đẩy CĐS Quốc gia, phát triển kinh tế số, xã hội số”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Năm 2024 thương mại hoá, phát triển 5G trên toàn quốc, AI hẹp, công nghiệp bán dẫn

Bộ trưởng cũng nhấn mạnh: Năm 2024 sẽ là năm thương mại hoá, phát triển 5G trên phạm vi toàn quốc để tạo ra hạ tầng cho các ứng dụng số công nghiệp. Năm 2024 còn là năm phát triển AI, nhất là AI diện hẹp, tạo ra các ứng dụng AI cho từng lĩnh vực, các AI công nghiệp và cung cấp công nghệ AI như một dịch vụ. Năm 2024 cũng là năm đầu tiên chúng ta thực hiện chiến lược quốc gia về phát triển công nghiệp bán dẫn.

Theo Bộ trưởng, công nghiệp bán dẫn là ngành công nghiệp nền tảng, và không chỉ có vậy, nó còn là ngành công nghiệp trọng yếu quốc gia trong 30 - 50 năm tới. “Một khi loài người còn phát triển dựa trên thông tin, dựa trên dữ liệu như một yếu tố đầu vào của sản xuất, thì việc xử lý dữ liệu, tức là chip bán dẫn, sẽ tiếp tục là trọng yếu”.

Nhu cầu về xử lý dữ liệu sẽ không khác gì nhu cầu về điện, nước. Một số quốc gia đã đưa ra khái niệm "Computing Utility", tức là hạ tầng tính toán. Lợi thế căn bản nhất của chúng ta là người Việt Nam có gen về STEM (toán, kỹ thuật, công nghệ và khoa học) mà STEM là căn bản của ếcông nghệ bán dẫn, của thiết kế chip. “Trong các lợi thế thì lợi thế gen là quan trọng nhất, chắc cũng không kém lợi thế về địa chính trị. Từ lợi thế về nhân lực sẽ ra các lợi thế khác. Từ trung tâm toàn cầu về nhân lực bán dẫn sẽ dẫn tới trung tâm toàn cầu về công nghiệp bán dẫn”.

Theo Bộ trưởng, chúng ta phát triển công nghiệp bán dẫn thì nên nhìn nó trong một ngữ cảnh lớn hơn, một bức tranh lớn hơn. Nếu nói về thị trường thiết kế chip bán dẫn thì chỉ có 60 tỷ USD/năm, nếu nói cả ngành công nghiệp bán dẫn thì là 600 tỷ USD, nhưng ngành công nghiệp điện tử thì trên 3.000 tỷ USD/năm, còn ngành công nghiệp CĐS thì trên 20.000 tỷ USD/năm, tức là lớn hơn 30 lần ngành công nghiệp bán dẫn.

Phát triển công nghiệp bán dẫn cũng là cơ hội để Việt Nam dựng lại ngành công nghiệp điện tử nước nhà (như thiết bị điện tử tiêu dùng, thiết bị điện tử y tế, thiết bị điện tử công nghiệp,...), nhất là khi ngành này đang bước vào giai đoạn chuyển đổi sang thiết bị điện tử AI, thiết bị loT. Công nghiệp bán dẫn cũng là cốt lõi của công nghiệp CĐS và công nghiệp CĐS là thị trường lớn nhất của chip bán dẫn.

Việt Nam với trên 100 triệu dân là một thị trường lớn, lại đang ở giai đoạn phát triển nhanh, công nghiệp hoá nhanh, CĐS nhanh, tiêu dùng điện tử nhiều, nên theo Bộ trưởng, sẽ là một bối cảnh thuận lợi cho công nghiệp bán dẫn nước nhà.

“Công nghiệp bán dẫn là một chuỗi cung ứng, một hệ sinh thái có tính toàn cầu. Chúng ta sẽ phát triển công nghiệp bán dẫn Việt Nam trong một hệ sinh thái trong nước và toàn cầu. Vừa có tự chủ, vừa có hợp tác quốc tế nhưng Việt Nam vẫn phải tiến tới một chuỗi cung ứng hoàn chỉnh, không chi là một vài công đoạn của ngành công nghiệp này. Công nghệ số đang thay đổi rất nhanh, có thể còn nhanh hơn nữa. Chỉ có một chuỗi cung ứng quốc gia đầy đủ thì mới đáp ứng được tốc độ nhanh và giá thành thấp”.

Không gian mới cho Hội VTĐT

Trong thời gian tới, theo Bộ trưởng, ba chữ “vô tuyến”, “điện tử” và “máy tính” sẽ vẫn tiếp tục gắn với Hội VTĐT Việt Nam. Điện tử gắn với số hoá, vô tuyến với truyền đưa, và máy tính với lưu trữ và xử lý thông tin. Vậy, là Hội của chúng ta liên quan đến toàn bộ ngành viễn thông, công nghệ thông tin, công nghệ số - là nền tảng, là cốt lõi của CĐS, của phát triển kinh tế số, quyết định việc Việt Nam có trở thành nước phát triển hùng cường thịnh vượng hay không. “Sứ mệnh, nhiệm vụ là rất lớn lao và rất thách thức nhưng cũng vô cùng vẻ vang”.

Về vô tuyến, Việt Nam phải làm chủ thiết bị từ 5G trở đi, làm chủ vệ tinh, viễn thông, viễn thám tầm thấp. Về điện tử là phát triển ngành công nghiệp điện tử dựa trên AI. “Không có một quốc gia nào trở thành nước phát triển mà không có ngành công nghiệp điện tử. Thiết bị loT và chip bán dẫn là những cấu thành mới nhưng trọng yếu của ngành công nghiệp điện tử Việt Nam”.

Về máy tính, Bộ trưởng phân tích đã trở thành năng lực tính toán, một loại hạ tầng mới, một loại năng lượng mới cho sự phát triển của nhân loại. Trước đây, năng lượng là than đá, dầu mỏ, là điện thì nay, năng lượng là năng lực tính toán. “Việt Nam phải sản xuất được các server có năng lực tính toán mạnh, nhất là các server AI, để cung cấp tính toán như một dịch vụ, cung cấp AI như một dịch vụ và là dịch vụ phổ cập”.

“Muốn phát triển, muốn có một trang mới thì đầu tiên phải là một không gian mới, một tầm sứ mệnh mới. Không gian mới của Ngành TT&TT cũng chính là không gian mới của Hội VTĐT Việt Nam”.

Bộ trưởng nhấn mạnh: "Sứ mệnh mới của Hội là sứ mệnh làm chủ công nghệ. Làm chủ công nghệ thì đầu tiên và lâu dài là nghiên cứu khoa học. Nghiên cứu khoa học luôn là khác biệt căn bản của Hội VTĐT Việt Nam so với các Hội khác của Ngành TT&TT".

Hội hãy kêu gọi các chuyên gia, nhà nghiên cứu, các DN công nghệ số hãy cùng nhau nghiên cứu, phát triển, sản xuất các sản phẩm. Nếu đặt hàng không được thì hãy cùng nhau làm. “Việc là đủ khó, đủ thách thức, ngọn cờ là đủ cao, khát vọng là đủ lớn, đường đi là đủ dài để chúng ta phải đi cùng nhau thì mới hy vọng có kết quả”.

Các DN công nghệ số Việt Nam đang chuyển đổi từ gia công, lắp ráp, ứng dụng sang nghiên cứu phát triển, sang Make in Viet Nam, sang làm sản phẩm Việt Nam thì nay là lúc thực sự phải cần đến sự cộng tác của các nhà khoa học. Sẽ không cần hô hào, thúc đẩy mà các DN, các nhà khoa học sẽ phải tự tìm đến với nhau.

Bộ trưởng mong muốn: Hội VTĐT Việt Nam đón nhận không gian mới, sứ mệnh mới và đổi mới cách làm để đồng hành cùng với Ngành, với đất nước. Bộ sẽ luôn bên cạnh, định hướng, hỗ trợ, và tạo mọi điểu kiện tốt nhất để Hội thực hiện sứ mệnh mới của mình, trở thành hội hàng đầu về vô tuyến, điện tử và máy tính của khu vực và thế giới.

Hội VTĐT tiên phong trong sự nghiệp phát triển công nghiệp điện tử

Nhất trí cao với những định hướng của Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, Chủ tịch Liên hiệp hội KHKT Việt Nam Phan Xuân Dũng cũng nhấn mạnh Đảng và Chính phủ đã có chủ trương đẩy mạnh phát triển công nghiệp điện tử, vi mạch bán dẫn, coi đó là đầu tư cho tương lai. Hơn ai hết, lực lượng trí thức tại Hội VTĐT Việt Nam phải là lực lượng tiên phong cho sự nghiệp này.

Mục tiêu đào tạo 50.000 kỹ sư vi mạch điện tử từ nay đến năm 2030, mục tiêu trở thành mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng chip bán dẫn toàn cầu đòi hỏi sự đầu tư trí tuệ, lao động sáng tạo của các nhà khoa học.

Ông Phan Xuân Dũng tin tưởng và kỳ vọng Hội VTĐT Việt Nam tiếp tục phát huy truyền thống 35 năm qua, tập hợp, tổ chức đội ngũ trí thức trong ngành điện tử viễn thông, đóng góp ngày càng nhiều cho sự nghiệp xây dựng đất nước và bảo vệ tổ quốc trong giai đoạn mới, với khát vọng đưa Việt Nam lên tầm cao mới của những nước tiên phong trên thế giới về lĩnh vực thông tin viễn thông, trong đó có vô tuyến, điện tử.../.