Tốc độ gia tăng của toàn cầu hóa và sự tiến bộ nhanh chóng của công nghệ đang khiến châu Phi thụt lùi so với các khu vực khác trên thế giới, vì vậy việc xây dựng năng lực trở thành một chương trình nghị sự quan trọng tại lục địa này.
Mặt khác, do máy móc sẽ dần đảm nhiệm nhiều công việc mà con người hiện đang thực hiện nên mọi người phải nhanh chóng trang bị cho mình các kỹ năng mới để thích ứng với thị trường việc làm tương lai. Chính vì thế, xây dựng năng lực trở nên rất quan trọng.
Rào cản cho sự phát triển số
Theo bà Owusu-Ekuful, Bộ trưởng Truyền thông Ghana, tình trạng đói nghèo, bất bình đẳng và người dân bị gạt ra ngoài lề xã hội là những yếu tố dẫn đến nhiều cuộc xung đột ở châu Phi.
Công nghệ và đổi mới là động lực thiết yếu để giải quyết nghèo đói, thúc đẩy tăng trưởng và đạt được sự phát triển bền vững trên khắp châu Phi. Ưu tiên các nỗ lực xây dựng năng lực là cần thiết nếu lục địa này muốn được hưởng lợi từ kỷ nguyên số.
Khẳng định rằng công nghệ là một yếu tố hỗ trợ và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, Bộ trưởng Owusu-Ekuful nhấn mạnh việc truy cập dữ liệu trên Internet và các phương tiện truyền thông phải được coi là tiện ích thiết yếu như điện và nước. Theo đó không thể để giới trẻ cảm thấy bị bỏ rơi, không có tương lai, khiến họ sa vào các tệ nạn xã hội, điều có thể châm ngòi cho các cuộc xung đột.
Vì vậy, các chính sách, dự án và chương trình nghị sự cần được thực hiện một cách nhất quán và hiệu quả, nhờ đó người dân châu Phi sẽ có thể trải nghiệm sự phát triển nhanh chóng trong thế giới số.
Một số quốc gia đã đi tiên phong trong vấn đề này. Theo Chỉ số đổi mới toàn cầu năm 2017 của tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO), một số quốc gia châu Phi đã được xếp loại là “quốc gia đổi mới sáng tạo” của lục địa, bao gồm Kenya, Mozambique, Malawi, Rwanda, Ucraina và Senegal.
Tuy nhiên, có nhiều quốc gia châu Phi không được hưởng lợi từ những tiến bộ công nghệ toàn cầu. Cơ sở hạ tầng không đầy đủ (ví dụ: thiếu điện và băng thông rộng), thiếu hụt kỹ năng về CNTT (phần cứng, phần mềm) và quan hệ đối tác công tư yếu chỉ là một số rào cản mà họ gặp phải.
Các yêu cầu về cơ sở hạ tầng
Năng lực kỹ thuật số của các quốc gia chỉ thực sự mang lại hiệu quả nếu như có cơ sở hạ tầng kỹ thuật số. Việc xây dựng năng lực ở châu Phi sẽ là một nhiệm vụ bất khả thi nếu các cấu trúc và cơ sở hạ tầng cần thiết để tạo điều kiện thuận lợi cho việc học tập không được đáp ứng.Trong khi vốn con người là tài sản quan trọng nhất của mỗi quốc gia, châu Phi cần đẩy mạnh đầu tư cơ sở hạ tầng kỹ thuật số.
Ví dụ, kết nối băng thông rộng ở nhiều quốc gia châu Phi - mặc dù có sẵn - thường tương đối chậm, không đáng tin cậy và chi phí cao. Một số quốc gia, chẳng hạn như Rwanda, Botswana, Nam Phi và Nigeria, đang thực hiện các kế hoạch băng rộng đầy tham vọng nhằm tăng cường thâm nhập Internet nhanh chóng tại cả các thành phố khu vực đô thị và cộng đồng nông thôn.
Các dự án như vậy sẽ tăng cường khả năng tiếp cận, khả năng chi trả và tính sẵn có của các dịch vụ kết nối, từ đó thúc đẩy sự tham gia của giới trẻ vào không gian số nhanh hơn. Các chính phủ có vai trò quan trọng trong việc cung cấp và điều tiết môi trường thuận lợi, cũng như xây dựng một khung hoạt động và là "chìa khóa để mở ra tiềm năng của thanh niên châu Phi".
Hiện nay là thời điểm thích hợp để các quốc gia phân bổ nhiều nguồn kinh phí hơn cho cơ sở hạ tầng kỹ thuật số như kết nối băng thông rộng, hệ thống mạng cáp quang và nguồn cung điện.
Thu hút giới trẻ tham gia trong kỷ nguyên số
Nếu năm 1950, từ chỗ chỉ có 200 triệu người thì chỉ trong vòng 7 thập kỷ, dân số châu Phi đã tăng lên 1,25 tỷ vào năm 2018. Với đà gia tăng này, vào thế kỷ tới, dự báo dân số của châu Phi sẽ tăng lên gần gấp 4 lần.
Cùng với đó, nhiệt độ của châu lục này cũng được dự báo là tăng lên khoảng 3°C - 4°C vào thế kỷ tới, nhiều khả năng dẫn đến hạn hán, ngập lụt, xung đột và sự tuyệt chủng của nhiều loài sinh vật. Để đối mặt với những thách thức đó, châu Phi phải tăng cường năng lực bằng con đường đào tạo và nghiên cứu. Việc đảm bảo thanh niên châu Phi có kỹ năng số là vô cùng quan trọng.
Những người trẻ tuổi nên là đối tượng mục tiêu khi những nỗ lực đang được tiến hành để nâng cao xây dựng năng lực trong kỷ nguyên số.
Đầu tiên, các chính phủ châu Phi phải thay đổi cách họ thu hút với giới trẻ - bắt đầu bằng việc cải cách các hệ thống giáo dục hiện có. Chương trình giảng dạy học thuật truyền thống được sử dụng tại nhiều cấp học (tiểu học, trung học và đại học) đã lỗi thời, không cung cấp được các kỹ năng và kiến thức cần thiết để thành công trong thế giới toàn cầu hóa.
Việc cải cách chương trình giảng dạy và giới thiệu các khóa học mới về kinh doanh và công nghệ số sẽ là lợi thế cho các cá nhân và xã hội nói chung.
Ví dụ, việc triển khai các trung tâm đổi mới sáng tạo là một cách tiếp cận hấp dẫn không chỉ để thúc đẩy tiếp thu kỹ năng mà còn thúc đẩy đổi mới và sáng tạo trong một cộng đồng năng động và đầy thách thức như châu Phi. Bằng cách tạo ra một hệ sinh thái thuận lợi và toàn diện, nơi họ có thể tương tác và kết nối, những người trẻ tuổi có nhiều khả năng hợp tác với nhau để thúc đẩy sự đổi mới cần thiết trong kỷ nguyên số.
Mặc dù một số sáng kiến đã được triển khai tại một số quốc gia, như Kenya, Nigeria và Rwanda, để cải thiện hệ sinh thái khởi nghiệp và tăng tốc đổi mới sáng tạo, vẫn còn rất nhiều vấn đề cần cải thiện.Một trong những thách thức là thiếu các chuyên gia có kiến thức chuyên môn để thúc đẩy việc triển khai các trung tâm này.
Ngoài ra, các chính phủ châu Phi phải đẩy nhanh nỗ lực của họ để thu hẹp khoảng cách giới trong lĩnh vực CNTT-TT.Nữ giới nên được khuyến khích theo đuổi các chương trình liên quan đến khoa học và công nghệ và cần được hỗ trợ để tham gia thành công.
Cuối cùng, chính phủ cũng nên sửa đổi các chương trình và chính sách cho những người có nhu cầu đặc biệt và các nhóm dễ bị tổn thương khác để đảm bảo rằng không ai bị bỏ lại phía sau.
Châu Phi là thị trường rộng lớn, giàu tiềm năng, chủ yếu là lực lượng lao động trẻ, môi trường hợp tác ngày càng được cải thiện nhờ xu thế hòa bình, liên kết khu vực và quốc tế. Bằng việc xây dựng năng lực, châu Phi sẽ vươn lên trở thành một trong những trung tâm tăng trưởng quan trọng của thế giới.