Xây dựng, phát triển TPTM cần trao, cấp quyền cho chính quyền các địa phương

Để thực hiện tốt điều này, Chính phủ Anh đã cách tiếp cận, ban hành các chính sách đúng đắn, phù hợp; hỗ trợ, kêu gọi sự hợp tác tích cực, mạnh mẽ từ nhiều bên liên quan, trong đó gồm việc tận dụng triệt để các yếu tố công nghệ số, kỹ thuật số để xây dựng, phát triển, vận hành các TPTM.

Để có cái nhìn rõ hơn điều này, chúng ta cùng tìm hiểu Vương quốc Anh đã tập trung, triển khai, đổi mới những gì để thúc đẩy, phát triển các TPTM và cùng đến với các khuyến nghị cần thiết cho việc phát triển hiệu quả nhiệm vụ này tại Việt Nam.

TPTM cần sự tích cực tham gia người dân, cơ sở hạ tầng, vốn xã hội và công nghệ số

Có  thể thấy đầu tiên là việc Chính phủ Anh đã đưa ra các chính sách quốc gia liên quan đến kỹ thuật số, phát triển công nghiệp và biến đổi khí hậu. Theo đó, Chính phủ Anh cung cấp các chương trình tài trợ, tạo nền tảng cho cư dân TPTM kết nối mạng lưới liên kết; thúc đẩy các tiêu chuẩn chung, tuân thủ các quy định; trao quyền, cấp quyền cho chính quyền các địa phương (quyền kiểm soát vốn đầu tư cơ sở hạ tầng, quy hoạch đô thị…)…

"Xem xét phát triển TPTM là một quá trình trong đó sự tham gia tích cực của người dân, cơ sở hạ tầng, vốn xã hội và công nghệ kỹ thuật số giúp các thành phố trở nên đáng sống hơn, linh hoạt hơn và có khả năng ứng phó tốt hơn với các thách thức", theo  Chính phủ Anh.

Nói về việc kết nối mạng lưới, các thành phố tại Anh đặt ra chính sách vào chiến lược của riêng mình và được kết nối tốt để sử dụng nhiều nguồn tài trợ công và tư nhân; tận dụng mọi nguồn nhân lực và chuyên môn công nghệ lớn tại địa phương.

Để làm tốt điều này, các tiêu chuẩn và quy định khi được ban hành, áp dụng phải đảm bảo có khả năng tương tác giữa các thiết bị, các nhà cung cấp công nghệ. Đây chính là giải pháp thực tế giúp thúc đẩy nhanh sự đổi mới và cân bằng trong thị trường phát triển các TPTM của Anh.

Đặc biệt, để đảm bảo hỗ trợ, xây dựng, phát triển, vận hành các TPTM ở Anh, không thể không nhắc đến vai trò quan trọng, nòng cốt, quyết định chính là các dịch vụ chính phủ điện tử (GDS).

Thông qua GDS giúp các thành phố: Cung cấp, hỗ trợ, tư vấn chuyên môn kỹ thuật cho các ban ngành liên quan ở tất cả các cấp; hỗ trợ cải cách thương mại kỹ thuật số toàn khu vực công; tạo hệ thống cơ sở dữ liệu và sự tham gia hiện thực hóa các dịch vụ công (DVC) trực tuyến tại địa phương cho mọi người dân.

Cùng với đó, Chính phủ Anh tiếp cận theo 08 phương pháp tập trung gồm: Tích hợp công nghệ (tiêu chuẩn áp dụng cho dữ liệu, dịch vụ kỹ thuật, công nghệ số); dữ liệu mở (nâng cao trách nhiệm giải trình, chất lượng của các DVC, gia tăng lưu lượng dữ liệu di động và Internet cố định); quản trị (sử dụng các tiêu chuẩn, quy định, cung cấp tài trợ và hỗ trợ điều phối cho các học viện và khối tư nhân để đẩy nhanh sự phát triển và thương mại hóa công nghệ mới); kết nối (tổng thể từ công nghệ đến việc sử dụng, đảm bảo gia tăng lưu lượng dữ liệu di động và Internet cố định); an ninh mạng (tạo ra hệ sinh thái chống lại các cuộc tấn công mạng, ngăn chặn mã độc hoạt động); khuôn khổ pháp lý (quy định để thúc đẩy cải tiến cơ sở hạ tầng kỹ thuật số, bảo vệ dữ liệu và bảo mật); ngân sách và tài chính (huy động mọi nguồn công quỹ); nghiên cứu và đổi mới (thúc đẩy tiềm năng đổi mới của khu vực tư nhân và giới học thuật).

TPTM cần sử dụng mô hình quản trị mở

Đối với kết quả thực hiện nhiệm vụ phát triển các TPTM của Anh hiện nay, điển hình phải kể đến 05 thành phố tiêu biểu: London, Bristol, Manchester, Oxford, West Midlands.

Theo đó, trong 05 TPTM điển hình đó, TPTM London và Oxford là minh chứng cụ thể cho các hiện thực. Cụ thể, TPTM London được coi là trung tâm của giao thông thông minh của Vương quốc Anh, khi lấy công nghệ sạch và công nghệ quản trị công làm chiến lược đầu tư phát triển bền vững. Ở thành phố này, mọi hoạt động được dựa trên nền tảng, mô hình quản trị số và dữ liệu mở, điều này tạo ra hệ sinh thái dữ liệu mở (chính phủ, chính quyền địa phương, khu vực tư nhân, học viện và các hiệp hội), nền tảng để xây dựng các giải pháp mới phát triển.

Khi nói về việc sử dụng mô hinh quản trị mở, ông Volker Buscher, Giám đốc dữ liệu của thành phố London cho biết, đây là chìa khóa để các thành phố thành công. Gần đây, điều này đang được hỗ trợ bởi sự hình thành của các chính sách đô thị dựa trên dữ liệu thông qua quản trị chính phủ có mục tiêu và các vai trò để các thành phố được hưởng lợi từ dữ liệu trên quy mô lớn.

Cũng tạo ra ưu thế như mô hình quản trị mở, dữ liệu mở cũng góp phần khai thác thành công dữ liệu và phân tích để thúc đẩy sự đổi mới trong kinh doanh và trên các DVC của các cấp chính quyền, đồng thời, có khả năng tính toàn diện dẫn đến các dự án sáng tạo về năng lượng, chất lượng sống TPTM; đảm bảo triển khai các giải giải pháp đổi mới, sáng tạo khả thi trong cộng đồng.

Không thua gì TPTM London, TPTM Oxford cũng mang trong mình sức mạnh kết nối, có khả năng đáp ứng, mở rộng các quy mô các ứng dụng tích hợp và an ninh mạng. Đây là thành phố thu nhiều thành tựu từ việc thử nghiệm 5G tiên tiến và phát triển sử dụng cho sản xuất, vận tải...

Đặc biệt, Oxford là một điển hình của mô hình đô thị có thể tận dụng thành tựu học thuật, quan hệ đối tác bền chặt cùng với các lĩnh vực khoa học và công nghệ phát triển cao để xây dựng hoàn thiện, vận hành TPTM. Ấn tượng hơn, thành phố đã phát triển một hệ sinh thái TPTM phong phú để hỗ trợ tầm nhìn của thành phố về đổi mới, lấy người dân làm trung tâm và đảm bảo tài trợ cho các sáng kiến. Chính điều này đã cho phép những ý tưởng mới, tốt và hữu ích được khám phá, trở thành hiện thực trong thực tế.

Xây dựng TPTM cần thiết lập các tiêu chuẩn dịch vụ số để củng cố niềm tin của người dân

Như vậy, có thể nói, trong tiến trình phát triển TPTM của quốc gia này, các thành tựu đã được tạo ra và nó thực sự được bảo đảm khi Chính phủ Anh luôn biết chủ động, tận dụng, làm chủ các tiến bộ khoa học, kỹ thuật, công nghệ, đặc biệt là sự tạo điều kiện, hỗ trợ, đồng hành cùng DN, người dân; sẵn sàng chia sẻ, tiếp thu, tích lũy, rút ra các bài học kinh nghiệm thực tiễn để trong quá trình triển khai xây dựng, phát triển các TPTM ngày một hoàn thiện, hiệu quả, thiết thực cao hơn.

Cũng phải nói thêm, đóng góp cho các thành tựu đó, ngoài vai trò định hướng, chỉ đạo của Chính phủ Anh, các cơ quan, cấp, ngành, chính quyền của quốc gia này luôn tiếp thu, tận dụng lợi thế của sự phát triển công nghệ để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của những công dân thông minh.

Nhân nói về việc hợp tác, phát triển, Việt Nam và Vương quốc Anh nhiều năm qua đã và đang phối hợp đạt hiệu quả ở nhiều lĩnh vực. Hai nước đã có trên 10 năm quan hệ Đối tác chiến lược, hợp tác song phương và mới đây đã ký thành công Hiệp định Thương mại tự do... Đây chắc chắn đây sẽ là cơ sở vững chắc góp phần đảm bảo tạo ra các cơ hội phát triển bền vững cho hai nước, đặc biệt, bao gồm công nghệ đổi mới sáng tạo, CĐS và phát triển cơ sở hạ tầng, ĐTTM.

Nói về việc phát triển nhiệm vụ này tại Việt Nam, gần đây, Vương quốc Anh đã phối hợp cùng Việt Nam xây dựng, phát hành Sổ tay TPTM Việt Nam. Đây là tài liệu cung cấp cái nhìn toàn cảnh về thành phố thông minh tại Việt Nam và mở đường cho các cơ hội thương mại đầu tư tươi sáng giữa hai nước.

Khoảng 1/3 chính quyền địa phương tại Vương quốc Anh đã đưa ra các sáng kiến hoặc chiến lược lớn về TPTM một cách toàn diện và hoạt động trên các hệ thống riêng biệt

Theo đó, để Việt Nam thực hiện hiệu quả hơn nữa nhiệm vụ này tài liệu đề xuất. Theo đó, Việt Nam cần xây dựng một cách tiếp cận toàn diện cho vấn đề này, bao gồm các tiêu chuẩn an ninh mạng, phát triển kỹ năng an ninh mạng, hệ sinh thái khu vực tư nhân và nghiên cứu các mối đe dọa mới; chọn các phương thức tài chính thay thế cho các dự án thành TPTM liên quan đến sự hợp tác, kết hợp giữa thành phố/học viện/tư nhân để đảm bảo nguồn vốn, tài trợ trực tiếp từ khu vực tư nhân, hợp tác công tư (PPP), nhượng quyền và tư nhân hóa, cùng với những cơ chế khác

Cùng với đó, nâng cấp khung pháp lý bảo vệ dữ liệu cá nhân mạnh mẽ, bảo vệ khách hàng và đơn giản hóa các lĩnh vực cụ thể của hệ thống pháp luật nhằm đơn giản hóa và thúc đẩy việc thực hiện các sáng kiến TPTM; tăng cường nghiên cứu và đổi mới làm trọng tâm trong chiến lược TPTM; thiết lập các tiêu chuẩn dịch vụ số để củng cố niềm tin của người dân.

Đặc biệt, Việt Nam có thể tăng cường các quy trình công nghệ phối hợp như mua các giải pháp kỹ thuật số từ các nhà cung cấp dịch vụ; tập trung vào việc đảm bảo các sáng kiến kỹ thuật số của mình đáp ứng các mục tiêu đã đề ra trong các kế hoạch trọng điểm quốc gia, cũng như các chỉ số KPI kinh tế - xã hội rộng lớn hơn.../.