Bản đồ số: "Bộ não" của Trung tâm Dữ liệu quốc gia về dân cư
Xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia (CSDL) quốc gia về dân cư và cấp số định danh cá nhân cho tất cả công dân Việt Nam là một bước đột phá trong quản lý dân cư tại Việt Nam. Chính phủ đã giao Bộ Công an là đơn vị chủ trì và triển khai nhiệm vụ mang tính chất lịch sử này.
Theo đó, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 366/QĐ-TT ngày 11/3/2020 về việc phê duyệt điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án xây dựng CSDL quốc gia về dân cư và Quyết định số 1368/QĐ-TTg ngày 3/9/2020 về việc phê duyệt chủ trương đầu tư dự án sản xuất, cấp và quản lý căn cước công dân. Đây là 2 dự án CNTT lớn nhất từ trước tới nay ở nước ta, chưa có tiền lệ, phạm vi triển khai rộng, từ các cơ quan Trung ương đến 63 tỉnh, thành phố với hơn 700 quận, huyện và gần 11.000 xã, phường, thị trấn trong toàn quốc. Trong khi đó, việc triển khai trong thời điểm đại dịch Covid-19 bùng phát trên phạm vi toàn cầu đã đặt ra nhiều thách thức rất lớn, đòi hỏi phải có quyết tâm chính trị cao và hành động quyết liệt, sáng tạo mới có thể hoàn thành các mục tiêu, yêu cầu đề ra.
Đến nay, hệ thống đã lưu trữ dữ liệu hồ sơ hộ khẩu được hơn 98,5 triệu nhân khẩu, tương đương 95,8% dân cư toàn quốc. Trên CSDL dân cư được làm sạch, ngày 18/6/2021, Bộ Công an đã tiến hành cấp đồng loạt hơn 98,5 triệu số định danh cho công dân trên toàn quốc đang có trên hệ thống. Đây là cơ sở quan trọng để xác lập danh tính điện tử của công dân, góp phần thực hiện chuyển đổi số (CĐS) quốc gia.
Là một hợp phần trong hệ thống CSDL quốc gia về dân cư do Tập đoàn VNPT phát triển cho Bộ Công an, bản đồ số khai thác dữ liệu số quốc gia về dân cư đóng vai trò rất quan trọng. Theo đó, Bộ Công an đã chỉ đạo thiết kế, xây dựng hệ thống bản đồ số là "bộ não" của Trung tâm Dữ liệu quốc gia về dân cư, trong đó xây dựng giải pháp phân tích, tổng hợp, dự báo tình hình dân cư để cung cấp thông tin chính xác, phục vụ việc hoạch định các chính sách kinh tế - xã hội, quốc phòng và an ninh theo từng giai đoạn, từng khu vực, địa bàn.
Bản đồ số ứng dụng nền tảng phân tích dữ liệu thông minh dựa trên mô hình nhân khẩu học, dân số học. Phân tích chuyên sâu thông tin về cư dân được thể hiện bằng các lớp bản đồ số chuyên đề bao phủ toàn quốc, giúp hiển thị tương tác trực quan, hỗ trợ giám sát điều hành nhanh chóng, thuận tiện; đồng thời giúp nắm bắt dễ dàng thông tin xuống các đơn vị cấp xã, đặc biệt khu vực biên giới, đáp ứng yêu cầu theo dõi, chỉ đạo xuyên suốt từ Trung ương tới địa phương.
Bản đồ số là hệ thống các thông tin về yếu tố địa hình, các đối tượng, hiện tượng, địa lý đã được mã hóa và lưu trữ dưới dạng số (bao gồm tọa độ, độ cao, các số liệu thuộc tính). So với bản đồ truyền thống, bản đồ số có tính linh hoạt hơn thông qua các yếu tố như: Tính trực quan; Tính đầy đủ; Bản đồ số có tính chuẩn hóa cao và Đa dạng ứng dụng
Chia sẻ về tình hình triển khai bản đồ số thời điểm hiện tại, đại diện Công ty CNTT VNPT (VNPT - IT), đơn vị thuộc Tập đoàn VNPT, cho biết hiện nay, hệ thống bản đồ số cơ bản đã hoàn thành, đáp ứng được các yêu cầu của Bộ Công an đề ra. Hệ thống bản đồ số được xây dựng nhằm mục tiêu phân tích chuyên sâu hơn CSDL về dân cư, giúp cho Chính phủ và Bộ Công an đưa ra các hoạch định về phát triển nền kinh tế - xã hội hoặc hoạch định các chiến lược về đảm bảo an ninh trật tự, an ninh quốc gia. Với những tính năng phân tích dữ liệu chuyên sâu và đa chiều, hiện nay đã tổng hợp, phân tích trên 12 chiều thông tin bao gồm: độ tuổi, dân tộc, giới tính, quốc tịch, tình trạng hôn nhân, tiến tới là trình độ, nghề nghiệp để giúp tham mưu, hoạch định lực lượng lao động, hoạch định kinh tế - xã hội cho các vùng, tỉnh; giúp thúc đẩy kinh tế số.
Hệ thống bản đồ số được xây dựng nhằm mục tiêu phân tích chuyên sâu hơn CSDL về dân cư
Những khó khăn, thách thức trong triển khai
Tại Trung tâm Dữ liệu quốc gia về dân cư, bản đồ số sẽ tập trung khai thác tối đa kho dữ liệu dân cư, đặc biệt là dữ liệu biến động về mặt cư trú. Đây là những thay đổi giúp chúng ta nắm bắt được rất kịp thời về cư trú để đưa ra những tham mưu tốt nhất cho ngành công an và cho chính phủ.
Với những đặc thù trên, trong quá trình triển khai, VNPT-IT đã gặp rất nhiều khó khăn, đặc biệt là áp lực về mặt tiến độ, với yêu cầu triển khai chỉ trong khoảng 1 tháng. Để cơ bản hoàn thiện hệ thống phục vụ cho ngày 22/6, nhóm dự án phải hết sức tập trung, phải làm tăng cường hết vào các buổi cuối tuần và ban đêm để đáp ứng yêu cầu của Bộ Công an.
Trong quá trình triển khai, VNPT-IT đã gặp rất nhiều khó khăn, đặc biệt là áp lực về mặt tiến độ, với yêu cầu triển khai chỉ trong khoảng 1 tháng.
Đối với hệ thống này, khó khăn nhất là về nghiệp vụ làm sao đưa ra các chỉ số, đưa ra các phân tích, các chỉ tiêu để giúp cho việc tham mưu hoạch định kinh tế - xã hội được hiệu quả nhất.
"Đứng ở góc độ VNPT, chúng tôi không có các chuyên gia chuyên sâu trong lĩnh vực này, chúng tôi cần phải hợp tác với những chuyên gia đầu ngành để đưa ra nội dung phục vụ cho các đối tượng, ví dụ: đối với Chính phủ cần những thông tin gì, đối với Quốc hội cần những thông tin gì hoặc các cơ quan chuyên môn, các ngành, Bộ, Ngành, địa phương, chúng ta sẽ cần khai thác và phân tích rất kỹ để đưa ra hiệu quả tốt nhất cho hệ thống bản đồ số", đại diện VNPT-IT chia sẻ.
Trong thời gian tới, VNPT-IT sẽ tiếp tục hoàn thành tất cả các yêu cầu của Bộ Công an. Cụ thể là xây dựng kho dữ liệu phân tích để tổng hợp, trích rút những thông tin từ dữ liệu dân cư và dữ liệu cư trú phát sinh hàng ngày, đồng thời, ứng dụng về công nghệ khai thác và khai phá những dữ liệu được tốt hơn, giúp hệ thống bản đồ số hoạt động hiệu quả./.
