Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng: Nhiều cơ hội cho doanh nghiệp từ Covid-19

Bộ TT&TT đã tổ chức Hội nghị trực tuyến giao ban quản lý nhà nước 4 tháng đầu năm 2020 ngày 8/5/2020. Đây được xem là một hội nghị nhìn lại những mặt công tác, bài học, cơ hội rút ra trong lĩnh vực TT&TT sau thời gian cả nước tập trung cao độ cho phòng chống dịch bệnh Covid-19, thực hiện giãn cách xã hội.

Những cơ hội lớn từ Covid-19

Phát biểu tại Hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết: bên cạnh những thách thức, đại dịch Covid-19 cũng mang tới những cơ hội cho Việt Nam. Covid-19 sẽ giúp đẩy nhanh và toàn diện việc chuyển đổi số quốc gia. 

Theo Bộ trưởng, Việt Nam có nhiều lợi thế trong chuyển đổi số. Nước ta có nhiều doanh nghiệp (DN) viễn thông và CNTT mạnh. Về gia công phần mềm, Việt Nam đứng thứ 6 trên thế giới. Đây là lúc cần phải tận dụng những DN này để đưa đất nước bứt phá đi lên. Các DN có thể nhân cơ hội này để đầu tư mạnh cho chuyển đổi số. 

Đối với việc phát triển thị trường trong nước, Việt Nam hiện có 100 triệu dân, đứng thứ 12 thế giới. Dân số chính là thị trường. Do vậy, phải coi đây là tài nguyên lớn nhất của Việt Nam. Đại dịch Covid-19 giúp chúng ta nhìn thấy rõ điều này, khi mà tình hình xuất khẩu gặp nhiều khó khăn.

Bộ trưởng cho biết: khi đất nước có tình huống khẩn cấp chúng ta mới thấy ý nghĩa của nền kinh tế tự chủ. Trong thời kỳ dịch bệnh Covid-19, Việt Nam là 1 trong số ít quốc gia có thể phát triển các ứng dụng CNTT để phòng chống và đưa cuộc sống chuyển sang trạng thái bình thường mới. Có được điều này là nhờ các DN Việt Nam đã làm chủ được công nghệ. 

Dù thời đại toàn cầu hoá nhưng chúng ta cũng phải chuẩn bị cho tình huống bị cô lập. Phải xác định sẽ có nhiều dịch bệnh hơn nữa để từ đó điều chỉnh. 

Cơ hội tiếp theo, Bộ trưởng cho rằng, Covid-19 là cơ hội tốt để đầu tư cho y tế. Khoản đầu tư này để chống dịch, và cũng để tạo ra năng lực y tế lâu dài. Đây là cơ hội để các DN ICT có thể chuyển sang nghiên cứu và sản xuất các thiết bị y tế. 

Mảng thiết bị y tế là thị trường rất lớn và phần nhiều dựa trên công nghệ điện tử. Nếu năng lực tốt hơn nữa, chúng ta sẽ giải quyết được nhiều câu chuyện, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhận định. 

Khi có khủng hoảng như đại dịch Covid-19, theo Bộ trưởng, việc quyết định các vấn đề lớn sẽ dễ hơn rất nhiều. "Đây là cơ hội để các DN, tổ chức cải cách phương thức quản trị, thay đổi mô hình kinh doanh, phát triển sản phẩm, thị trường mới". 

"Sự chuyển địch đầu tư toàn cầu sẽ xảy ra. Chuỗi cung ứng toàn cầu sẽ có sự phân tán, từ Trung Quốc sang các quốc gia khác, Việt Nam cũng có thể là điểm đón nhận sự chuyển dịch này".

Covid-19, theo Bộ trưởng, đã khơi dậy các giá trị văn hoá cốt lõi của Việt Nam cũng như những ưu việt của chế độ. Đây là sức mạnh nội sinh để các DN Việt Nam bứt phá lên. Sức mạnh tinh thần đôi khi mới là sức mạnh lớn nhất. 

Việc chống dịch thành công hiệu quả ở Châu Á và kết quả ngược lại ở phương Tây đánh dấu kỷ nguyên phương Tây có thể kết thúc và sự trỗi dậy của Châu Á. Các giá trị của Châu Á như thể chế, văn hóa sẽ được khẳng định sau đại dịch như là sự bắt đầu của kỷ nguyên phương Đông. Điều này sẽ tạo ra chỗ đứng mới cho Việt Nam và DN Việt Nam. Thế giới sẽ hướng về phương Đông nhiều hơn. 

Qua đại dịch, mô hình hai bàn tay là thị trường tự do đi với nhà nước mạnh cũng được khẳng định. Đây có thể là hình mẫu cho các tổ chức, không chỉ nhà nước mà còn cả các DN. Các DN Việt Nam cũng sẽ tự tin hơn vào mô hình quản trị của mình. 

Covid-19, theo Bộ trưởng, cũng làm chúng ta tư duy lại chủ nghĩa tiêu dùng vật chất quá mức, tàn phá thiên nhiên, không coi trọng đời sống tinh thần. "Chuyển đổi số làm giảm tiêu xài vật chất, nhiều thời gian hơn cho đời sống tinh thần".

Sự phát triển mạnh mẽ của sách và nội dung số cũng sẽ tạo ra cơ hội cho ngành TT&TT. Để phát triển nội dung số, các nhà mạng phải điều chỉnh tỷ lệ ăn chia khi các DN nội dung đấu nối vào các nhà mạng. 

Các DN nội dung hiện chỉ được hưởng 30 - 40% doanh thu, trong khi để phát triển phải được hưởng đến 60-70%. Muốn bùng nổ nội dung và tạo ra ARPU, các nhà mạng phải điều chỉnh lại tỷ lệ ăn chia này. 

Việt Nam sẽ đón các làn sóng chuyển dịch chuỗi cung ứng toàn cầu với ưu tiên là các DN lớn và các DN nước ngoài đầu tư vào lĩnh vực R&D. Các địa phương cũng cần có chương trình phát triển công nghệ số của mình. Mỗi 1.000 người dân trung bình phải có một DN số. 

"Việt Nam kiểm soát được dịch sớm hơn các nước khác, trong khi thế giới vẫn đang ở đỉnh dịch. Đây là cơ hội để các DN trong ngành bứt phá vươn lên sớm hết các nước khác", Bộ trưởng nhấn mạnh. 

Làm chủ các nền tảng chuyển đổi số

Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, tới đây khi nền kinh tế tái khởi động, ngành TT&TT cũng phải có đóng góp lớn cho công cuộc phát triển kinh tế. Bộ TT&TT sẽ ra một chỉ thị mới, hiệu triệu tất cả các DN ICT, các cơ quan báo chí truyền thông tham gia vào việc tái khởi động nền kinh tế. 

Thời gian qua, Việt Nam đã có khá nhiều phần mềm chống dịch Covid-19 như phần mềm khai báo y tế tại cửa khẩu, phần mềm khai báo y tế tự nguyện NCOVI, phần mềm phát hiện tiếp xúc gần Bluezone, phần mềm dự báo dịch bệnh, hệ thống báo cáo phục vụ ban chỉ đạo và rất nhiều các phần mềm khác nữa. 

Tất cả các sản phẩm này đều do Việt Nam tự phát triển. Một số phần mềm được chia sẻ quốc tế, lấy ý kiến cộng đồng mã nguồn mở. Đây là một sự thay đổi lớn. 

Việt Nam sẽ thúc đẩy sự mạnh mẽ sự phát triển của phần mềm mã nguồn mở. Tháng 8/2020, Việt Nam sẽ tổ chức đại hội mã nguồn mở Việt Nam lần đầu tiên. Bộ TT&TT cũng sẽ xây dựng chiến lược cho mã nguồn mở.  

Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, Việt Nam phải làm chủ việc chuyển đổi số cho từng ngành, từng lĩnh vực. Do thị trường Việt Nam đủ lớn, đây chính là cơ hội để Make in Việt Nam. 

"Chuyển đổi số là thay đổi cách thức vận hành tổ chức, chuyển đổi thế giới thực vào thế giới số và dùng dữ liệu để sinh ra giá trị mới. Trong thời gian qua, ngành TT&TT đã có những đóng góp lớn, góp phần giúp Việt Nam thành công trong việc kiểm soát dịch Covid-19". 

Chúng ta cần phải có khát vọng vươn lên thông qua chuyển đổi số. Điều này thể hiện thông qua các nền tảng học từ xa, khám chữa bệnh từ xa, làm việc từ xa, dịch vụ kế toán từ xa, nền tảng báo điện tử, nền tảng an toàn an ninh mạng, nền tảng về điện toán đám mây,..."

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh, chúng ta không thể để toàn bộ dữ liệu của nền kinh tế số Việt Nam bị đưa ra và lưu trữ ở nước ngoài, bởi các công ty nước ngoài. 

Chuyển đổi số mà không có nền tảng Việt Nam thì có khi lại mang tới sự nguy hiểm. Do đó, việc làm chủ các nền tảng chuyển đổi số Việt Nam được coi là yếu tố quan trọng nhất. Mỗi tuần, Bộ TT&TT sẽ tổ chức ra mắt các nền tảng và ứng dụng chuyển đổi số cho các ngành, các lĩnh vực. Các DN Việt Nam phải đẩy nhanh việc phát triển, làm chủ các nền tảng số. Bộ TT&TT sẽ cầm nhịp công cuộc chuyển đổi này. 

Về chương trình mỗi người Việt Nam 1 máy điện thoại thông minh và mỗi hộ dân Việt Nam 1 đường truyền Internet tốc độ cao, Covid-19 sẽ đẩy nhanh tiến độ này. Bộ TT&TT xác định đây là nền tảng cho chuyển đổi số. 

Hiện tại, 16 triệu người Việt Nam vẫn dùng 2G, 40% các hộ gia đình chưa có Internet cáp quang tốc độ cao. Chương trình smartphone Việt Nam với sự hỗ trợ của các DN sản xuất và dịch vụ đã có giá 25 - 30 USD. Vừa qua, Việt Nam cũng đã triển khai sản xuất thí điểm gần 1.000 chiếc, sắp tới sẽ chuyển sang giai đoạn sản xuất đại trà. 

Bộ TT&TT đặt mục tiêu cơ bản trong năm nay mỗi người dân Việt Nam sẽ có 1 chiếc smartphone. Đến năm 2021, cơ bản mỗi hộ gia đình sẽ có 1 đường truyền Internet cáp quang tốc độ cao. 

Cơ bản tức là ít nhất tỷ lệ này phải đạt 80 - 90%. Nếu đạt được tỷ lệ cơ bản này, Việt Nam sẽ tương đương với các nước phát triển về hạ tầng ICT. Đây sẽ là lĩnh vực đầu tiên mà 1 quốc gia đang phát triển như Việt Nam có mặt bằng tương đương với các quốc gia đã phát triển.

Quyết tâm triển khai 5G

Đối với việc triển khai 5G, mặc dù bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19, Bộ trưởng cho biết: Bộ TT&TT vẫn quyết tâm triển khai công nghệ 5G. Vào tháng 6 này, thiết bị 5G Việt Nam được triển khai thử nghiệm trên mạng lưới. Tháng 10/2020 Việt Nam sẽ thương mại hoá 5G bằng thiết bị Việt Nam. 

Trước mắt Việt Nam sẽ triển khai 5G ở quy mô vừa phải. Thiết bị 5G Việt Nam sẽ đi theo hướng chuẩn mở (open standard), đạt chuẩn an toàn an ninh mạng Việt Nam. Đối với việc đẩy mạnh 4G, Bộ TT&TT đang tăng tốc.

Chuẩn bị kỹ lưỡng cho triển khai Mobile money

Đối với dịch vụ chuyển tiền và thanh toán qua tài khoản di động (Mobile Money), chậm nhất đến tháng 6 sẽ được triển khai. Lúc này, Ngân hàng Nhà nước và Bộ TT&TT sẽ cấp phép cho các DN viễn thông. Do vậy, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng đề nghị các DN chuẩn bị kỹ đề án và cơ sở vật chất để triển khai nhanh khi có giấy phép. 

Bộ mã bưu chính Vpostcode sẽ cho phép chuyển phát chính xác đến từng hộ gia đình Việt Nam. Đây là bước phát triển đột phá, đảm bảo dòng chảy vật chất bên cạnh dòng chảy dữ liệu. Dòng chảy dữ liệu càng mạnh bao nhiêu thì dòng chảy vật chất càng mạnh bấy nhiêu. Hai dòng chảy này không thể tách rời nhau được. 

Tạo ra thị trường cho các sản phẩm an toàn an ninh mạng

Về an toàn an ninh mạng, Bộ trưởng yêu cầu tất cả các tổ chức có hệ thống CNTT đều phải xây dựng hệ thống bảo vệ 4 lớp. Với chính sách này, doanh thu các DN an toàn an ninh mạng tăng lên đáng kể. Thị phần của các sản phẩm an ninh mạng Việt Nam cũng tăng mạnh. Điều này là nhờ các tổ chức ứng dụng CNTT đã có ý thức bảo mật, từ đó tạo ra thị trường cho các sản phẩm an toàn an ninh mạng Việt Nam phát triển. 

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng khuyến khích việc sử dụng các sản phẩm an toàn an ninh mạng Việt Nam. Mục tiêu là Việt Nam sẽ sớm làm chủ hệ sinh thái An toàn an ninh mạng.  

Thay đổi phương thức quản lý nhà nước, trực tuyến nhiều hơn

Về thay đổi phương thức quản lý nhà nước, Bộ đang tập trung đưa quản lý nhà nước lên môi trường trực tuyến (online). Đây là sự thay đổi phương thức quản trị căn bản, tránh tiếp xúc DN, giảm thời gian, giảm phiền hà, nhũng nhiều cho người dân. 

Để làm được điều này, cơ quan quản lý nhà nước phải kết nối với các đơn vị trong ngành. Các đơn vị trong ngành cũng phải thực hiện nghiêm việc kết nối về Bộ. Cục ATTT, Cục Viễn thông và Cục Bưu điện Trung ương phải đảm bảo an toàn cho việc kết nối này. Các Cục, các Vụ khác phải làm rõ thông tin cần kết nối. 

Lần đầu tiên Bộ TT&TT đã thực hiện thanh tra online đối với Sở TT&TT TP.HCM và thu được kết quả rất tốt. Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng mong muốn ngành TT&TT phải đi đầu về việc quản lý nhà nước trên môi trường online để giảm thiểu thủ tục hành chính. 

Tháo gỡ khó khăn cho cơ quan báo chí, DN

Do dịch Covid-19, hiện nhiều báo, đài, tạp chí đang gặp khó khăn về nguồn thu, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết: Bộ TT&TT đã hỗ trợ 9 tỷ để đặt hàng báo chí, các DN ICT cũng hỗ trợ trực tiếp 3 tỷ đồng tiền mặt cho các cơ quan báo chí. Nhà mạng cũng đã miễn phí cho các cơ quan báo chí trong 2 tháng. Bộ TT&TT cũng đã đề nghị Chính phủ hỗ trợ đặt hàng thêm cho báo chí 100 tỷ đồng trong năm nay. 

Thời gian qua, Bộ cũng đã đề nghị các địa phương hỗ trợ ngành TT&TT. Bên cạnh đó, Bộ cũng đề nghị các cơ quan chủ quản điều chỉnh kế hoạch sản xuất kinh doanh để phù hợp với hoàn cảnh dịch Covid-19 do lợi nhuận của các DN trong ngành chắc chắn sẽ suy giảm. Ngoài ra, còn có đề nghị về việc miễn, giảm, giãn thuế cho các đơn vị trong ngành. 

Trong thời gian tới, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng đề nghị các cơ quan quản lý của Bộ tiếp tục tổng hợp đề xuất của các DN, đặc biệt là các DN vừa và nhỏ. Đây là nhóm DN thực sự gặp nhiều khó khăn. 

Tuy vậy, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng, tinh thần chung của ngành TT&TT là không ôn nghèo kể khổ. "Khủng hoảng nào cũng sẽ tạo ra cơ hội và thời cơ cho việc bứt phá vươn lên".

Bộ TT&TT biểu dương các đơn vị trong ngành đã chung tay chống dịch. Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cũng biểu dương các DN viễn thông đã miễn phí lưu lượng di động sử dụng cho giáo dục từ xa, tăng băng thông, tăng lưu lượng sử dụng từ 50-100% nhưng không tăng giá trong những tháng Covid-19, với giá trị hỗ trợ lên tới hàng chục nghìn tỷ đồng. 

Nhân Hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng biểu dương các DN ICT đã ngày đêm phát triển các ứng dụng phòng chống dịch, các nền tảng chuyển đổi số. Bộ cũng biểu dương các nhân viên bưu chính, chuyển phát đã ngày đêm không quản ngại dịch bệnh, đảm bảm vận chuyển hàng hóa, dòng chảy vật chất khi mọi người gần như đứng yên. 

Bộ TT&TT cảm ơn phóng viên của các cơ quan truyền thông đã đưa tin kịp thời, chính xác về phòng chống dịch, đóng vai một kênh đào tạo về phòng chống dịch cho người dân. Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, chưa bao giờ truyền thông làm tốt như những tháng vừa qua, từ đó tạo ra sự đông thuận, niềm tin của xã hội vào Đảng, vào Chính phủ, góp phần giúp Việt Nam là một trong số ít các nước chống dịch hiệu quả nhất. 

Các phương tiện truyền thông như việc nhắn tin, thông báo ringtone trên điện thoại di động, hệ thống loa phường, mạng xã hội trong nước,... đã phát huy rất hiệu quả về truyền thông.  Từ đó, ngành TT&TT được Chính phủ, Thủ tướng và người dân đánh giá rất cao.