Giải thưởng Sách quốc gia: Dấu ấn lớn trong đời sống văn hóa tri thức

Tối ngày 29/11, tại Hà Nội, Bộ Thông tin và Truyền thông (TT&TT) phối hợp với Ban Tuyên giáo Trung ương, Hội Xuất bản Việt Nam, Đài Truyền hình Việt Nam (VTV) tổ chức Lễ trao Giải thưởng Sách quốc gia lần thứ VII, năm 2024

Tham dự chương trình có Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa; Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng, cùng đại diện lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương; các tác giả, dịch giả, các nhà xuất bản (NXB), đơn vị liên kết vinh dự được nhận Giải thưởng Sách quốc gia lần thứ VII.

Đổi mới, sáng tạo để nâng tầm Giải thưởng Sách trong kỷ nguyên mới

Phát biểu tại Lễ trao giải, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa biểu dương, đánh giá cao những kết quả quan trọng đạt được của đội ngũ những người làm xuất bản trong cả nước; chúc mừng các tác giả, NXB, nhà phát hành đã vinh dự được nhận Giải thưởng sách Quốc gia lần thứ VII năm 2024.

Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa nhận định: Thời gian qua, được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, ngành xuất bản đã có nhiều nỗ lực triển khai các nhiệm vụ và đạt được những kết quả đáng khích lệ. Giải thưởng Sách quốc gia qua 6 mùa giải đã tạo nên những dấu ấn lớn, trở thành sự kiện quan trọng trong đời sống văn hóa, thu hút sự quan tâm của không chỉ các tác giả, NXB, mà còn của đông đảo công chúng, bạn đọc cả nước.

Giải thưởng sách Quốc gia lần thứ VII được thực hiện với nhiều đổi mới, sáng tạo, nhằm mục tiêu cao nhất là thể hiện tình yêu sách, sự trân trọng, tôn vinh và tri ân những tác giả, dịch giả và những tác phẩm tiêu biểu.

"Qua các cuốn sách, bộ sách được trao giải, chúng ta càng tự hào và trân trọng tinh thần lao động bền bỉ, khoa học, nghiêm túc, sự tâm huyết và khối lượng tri thức đồ sộ mà các tác giả, học giả, NXB đã đem đến cho công chúng, độc giả và xã hội. Điều đó cho thấy sự trưởng thành, lớn mạnh của nền xuất bản cách mạng trước yêu cầu mới", Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa đánh giá.

Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương cho rằng, để Giải thưởng Sách Quốc gia - Giải thưởng sách uy tín, danh giá nhất của đất nước ngày càng được nâng tầm, trở thành một trong những sự kiện văn hóa lớn của quốc gia; đưa việc đọc sách trở thành thói quen, một nét đẹp văn hóa trong đời sống xã hội; để ngành xuất bản thực hiện thành công nhiệm vụ “tinh gọn, chất lượng, hiện đại hóa” mà Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã xác định, Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ TT&TT, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Hội Xuất bản Việt Nam và các cơ quan chức năng thực hiện nhiều nhiệm vụ trọng tâm.

Cụ thể, cần xác định rõ Giải thưởng Sách Quốc gia không chỉ là việc lựa chọn, thẩm định, tổ chức trao giải cho các tác giả, tác phẩm, mà mục tiêu cao nhất, quan trọng nhất là kiến tạo môi trường lành mạnh để các nhà văn hoá, nhà khoa học, các tác giả thể hiện năng lực bản thân, phát huy khả năng sáng tạo, tư duy mới, tầm nhìn mới, góp phần nâng cao dân trí, bồi đắp giá trị thụ hưởng văn hóa của người dân, thúc đẩy sự phát triển của xã hội.

Việc xây dựng cơ chế, chính sách nhằm phát huy dân chủ, tinh thần cầu thị, cởi mở trong tiếp nhận tri thức mới, văn hóa mới là vấn đề rất quan trọng, mang tính then chốt để thúc đẩy, khuyến khích, phát huy, khai phá năng lực sáng tạo của các nhà văn hoá, nhà khoa học, các tác giả và công chúng cả nước.

Cùng với đó, khuyến khích, thu hút sự tham gia của các tác giả, NXB, nhà phát hành, với những tác phẩm có giá trị cao về tư tưởng, khoa học, giáo dục, văn hóa, đáp ứng nhu cầu phong phú của bạn đọc và các tầng lớp nhân dân; cơ cấu Giải thưởng cần tiếp tục mở rộng các hạng mục như: Sách điện tử; sách nói; sách cẩm nang…; Tăng cường công tác truyền thông, quảng bá các tác phẩm đoạt giải, thông qua việc tổ chức các sự kiện, hội thảo, triển lãm sách nhằm nâng cao uy tín giải thưởng, đặc biệt coi trọng truyền thông trên các nền tảng trực tuyến, mạng xã hội, website chính thức và các kênh truyền hình để giải thưởng tiếp cận được nhiều người hơn, lan tỏa sâu rộng trong xã hội.

Theo Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương, xuất bản là một bộ phận cấu thành của văn hóa, là lực lượng đi đầu trong xây dựng nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Mỗi biên tập viên, người làm công tác xuất bản cần không ngừng tự học, tự nghiên cứu, để nâng cao bản lĩnh chính trị, trình độ chuyên môn nghiệp vụ, vượt qua những cám dỗ, thách thức, đặt lợi ích của Đảng, của Tổ quốc, của nhân dân lên từng trang sách, từng xuất bản phẩm; đóng góp công sức, trí tuệ trong sự nghiệp xây dựng, phát triển hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa, hệ giá trị gia đình và chuẩn mực con người Việt Nam thời kỳ mới.

Trước xu thế phát triển nhanh chóng của Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư và chuyển đổi số, sự thay đổi hành vi tiếp cận thông tin của công chúng bạn đọc, các NXB, nhà phát hành và những người làm xuất bản cần tích cực, chủ động hội nhập quốc tế, tăng cường các mối quan hệ hợp tác với các tổ chức, giải thưởng quốc tế. Việc đưa tác phẩm đoạt giải tham gia các lễ hội sách quốc tế, giải thưởng văn học quốc tế, góp phần nâng cao vị thế của Giải thưởng Sách Quốc gia, đồng thời, là động lực để các tác giả Việt Nam nâng cao chất lượng sản phẩm sách của chính mình.

Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa nhấn mạnh: "Chúng ta chỉ có thể vững vàng bước vào kỷ nguyên mới - Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam, với một nền tảng tri thức phong phú và vững chắc, dựa trên trí tuệ, bản lĩnh, tầm vóc của con người Việt Nam. Không ai khác, lĩnh vực xuất bản phải góp phần đáng kể trong việc khơi dậy mạnh mẽ tinh thần yêu nước, tự chủ, tự tin, tự lực, tự cường, tự hào dân tộc, khát vọng phát triển đất nước giàu mạnh".

Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương tin tưởng thời gian tới, lĩnh vực xuất bản sẽ tiếp tục có những bước phát triển mới, đột phá mới. Các NXB, đội ngũ những người làm xuất bản trong cả nước sẽ luôn hoàn thành sứ mệnh cao cả, là lực lượng xung kích trên mặt trận tư tưởng - văn hóa của Đảng.

Lan tỏa những giá trị của sách

Tham gia Giải thưởng Sách quốc gia lần thứ VII có 51/57 NXB (tăng 10 NXB so với giải lần thứ VI), với 372 tên/bộ sách, bao gồm 455 cuốn sách (nhiều hơn 60 tên/bộ sách, 20 cuốn sách so với giải lần thứ VI). Các hạng mục được Hội đồng chung khảo lựa chọn để trao giải thuộc 6 lĩnh vực: Chính trị - kinh tế; Khoa học xã hội và nhân văn; Khoa học tự nhiên và công nghệ; Văn hóa, văn học và nghệ thuật; Thiếu nhi; Sách được bạn đọc yêu thích.

Theo đó, Hội đồng Giải thưởng Sách quốc gia đã thống nhất trao giải cho 58 cuốn/bộ sách, trong đó 3 giải A thuộc về các tác phẩm: "Gia Định - Sài Gòn - Thành phố Hồ Chí Minh: Dặm dài lịch sử (1698-2020)" (2 tập) của tác giả Nguyễn Đình Tư, NXB Tổng hợp TP. Hồ Chí Minh; "Cẩm nang chẩn đoán và điều trị bệnh nội khoa" do PGS. TS. Bác sỹ Đào Xuân Cơ (Chủ biên), NXB Y học; "Tổng tập Nhà văn quân đội - Kỷ yếu - Tác phẩm (5 tập)" của Tạp chí Văn nghệ Quân đội, NXB Văn học.

Ban Tổ chức cũng đã trao 10 giải B, 21 giải C, 21 giải Khuyến khích, 4 giải Sách được bạn đọc yêu thích cho các tác giả có tác phẩm đoạt giải.

Đây là các cuốn/bộ sách được đánh giá là những tác phẩm giàu tính sáng tạo, mang tinh thần nhân văn sâu sắc, những công trình nghiên cứu khoa học hết sức công phu, nghiêm túc, có nhiều giá trị khoa học, xã hội và thực tiễn cao.

Năm nay, Giải thưởng bổ sung hạng mục mới trong cơ cấu là giải Sách được bạn đọc yêu thích, do chính bạn đọc đề cử, bình chọn.

Theo đó, 4 cuốn sách được trao giải thưởng này gồm: "Người thầy" của Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh, NXB Quân đội nhân dân; "Chuyện con mèo dạy hải âu bay" của Luis Sepúlveda, người dịch: Phương Huyên, minh họa: Bút Chì, NXB Hội Nhà văn, đơn vị liên kết: Công ty Cổ phần Văn hóa và Truyền thông Nhã Nam; "Mùa hè không tên" của Nguyễn Nhật Ánh, NXB Trẻ; "Tuổi trẻ đáng giá bao nhiêu?" của Rosie Nguyễn, NXB Hội Nhà văn, đơn vị liên kết: Công ty Cổ phần Văn hóa và Truyền thông Nhã Nam.

Trong khuôn khổ Lễ trao Giải thưởng Sách quốc gia lần thứ VII, Hội Xuất bản Việt Nam phối hợp với NXB Chính trị quốc gia Sự thật, NXB TT&TT tổ chức trưng bày, triển lãm những cuốn sách, bộ sách có giá trị cao, đặc biệt là những cuốn sách lý luận chính trị có giá trị quan trọng được xuất bản thời gian qua, cùng toàn bộ sách đoạt giải qua các kỳ trao Giải thưởng Sách quốc gia từ lần thứ nhất đến nay./.