Hạn chế tối đa rủi ro thiên tai trong hợp tác của ASEAN

Chung tay vì mục tiêu trong Khung hành động Sendai về giảm nhẹ rủi ro thiên tai

ASEAN đang thuộc top những khu vực phát triển nhanh nhất trên thế giới với tốc độ đô thị hóa nhanh, sự gia tăng dân số, đi cùng với đó là sự suy thoái môi trường tự nhiên và biến đổi khí hậu nên ngày càng dễ bị tổn thương trước những đợt thiên tai vốn ngày càng gia tăng về cường độ và tần suất. Theo số liệu của Ủy ban Kinh tế và Xã hội của Liên Hợp Quốc về châu Á - Thái Bình Dương công bố, các thảm họa thiên nhiên bao gồm lũ lụt, bão, nắng nóng, hạn hán, thậm chí là động đất và sóng thần, đã làm các quốc gia trong khu vực chịu thiệt hại kinh tế trung bình hàng năm lên tới 86,5 tỷ USD.

Kể từ năm 2012 - 2020, ít nhất gần 3.000 thảm họa, thiên tai đã xảy ra tại khu vực Đông Nam Á, trong đó có một số trận quy mô lớn như bão Bopha (2012) ở Philippines; bão Haiyan (2013) ở Philippines; động đất và sóng thần miền Trung Sulawesi (2018) ở Indonesia, bão Mangkhut (2018) ở Philippines và bão Damrey (2017) ở Việt Nam…

Trong bối cảnh như vậy, hợp tác giữa các quốc gia thành viên ASEAN trong quản lý thiên tai đã trở thành một điểm sáng nổi bật trong sự hợp tác, cam kết đa ngành - đa lĩnh vực trong khu vực, cũng như với các đối tác ngoài khu vực. Việc thành lập Văn phòng Quản lý thiên tai tại tất cả các quốc gia thành viên trong khu vực để đưa ra định hướng chiến lược nhằm tăng cường hợp tác quản lý thiên tai trong khu vực là một trong những nỗ lực quan trọng cho sự hợp tác này.

Thành tựu đáng chú ý của Trung tâm điều phối khu vực ASEAN về hỗ trợ nhân đạo, thiên tai phải kể đến hoạt động cứu trợ trong trận động đất ở Indonesia cũng như bão nhiệt đới và lũ lụt ở Philippines, Myanmar và khu vực Mê Kông… Và gần đây nhất, Trung tâm đã hỗ trợ một số quốc gia ASEAN trong việc ứng phó với đại dịch COVID-19 thông qua việc cấp hàng cứu trợ từ kho dự trữ của ASEAN và quyên góp từ các quốc gia khác.

Giảm thiểu rủi ro thiên tai cũng là một trong những ưu tiên hàng đầu của ASEAN nhằm đạt được mục tiêu của Khung hành động Sendai về giảm nhẹ rủi ro thiên tai cũng như các mục tiêu phát triển bền vững tới năm 2030.

Theo đó, ASEAN đang tăng cường khả năng thích ứng và phục hồi sau các hiểm họa đa dạng thông qua việc thực hiện Lá chắn ASEAN, thúc đẩy phối hợp liên ngành và mạng lưới hợp tác nội khối với các trung tâm hoặc tổ chức liên quan trong và ngoài khu vực nhằm phát triển các hệ thống cảnh báo sớm và tầm nhìn chiến lược phòng ngừa, giảm nhẹ thiên tai; tham gia vào quan hệ đối tác với tất cả các cơ quan, các ngành liên quan nhằm đóng góp việc thực hiện hiệu quả Khung phục hồi tổng thể ASEAN (ACRF), cũng như tăng cường quản trị rủi ro thiên tai đa tầng và đa ngành nhằm nâng cao khả năng ứng phó...

Việt Nam chủ động thực hiện nỗ lực giảm nhẹ rủi ro thiên tai trong khu vực

Năm 2023 là năm Việt Nam đảm nhiệm vị trí Chủ tịch Ủy ban ASEAN về quản lý thiên tai, do vậy, Việt Nam sẽ đóng vai trò là cầu nối hiệu quả, thúc đẩy hợp tác mạnh mẽ giữa khối ASEAN với các quốc gia trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương về những giải pháp mang tính chiến lược để giải quyết nhiều rủi ro cùng một lúc, huy động nguồn lực triển khai Chương trình công tác Hiệp định ASEAN về Quản lý thảm họa và Ứng phó khẩn cấp giai đoạn 2021-2025 một cách đầy đủ, hiệu quả, đảm bảo đáp ứng yêu cầu đề ra.

Từ đầu năm 2023 đến nay, với vai trò là Chủ tịch Ủy ban ASEAN về Quản lý thiên tai (ACDM) năm 2023, Việt Nam đã phối hợp chặt chẽ với Ban Thư ký ASEAN, Trung tâm AHA, các đối tác ASEAN cùng với các cơ quan liên quan tổ chức xây dựng kế hoạch, chương trình triển khai và huy động các nguồn lực để thực hiện các hoạt động quản lý thảm họa và ứng phó khẩn cấp trong năm.

Để chia sẻ kinh nghiệm phòng chống thiên tai, Việt Nam cũng đã lên kế hoạch tổ chức một số cuộc hội thảo, diễn đàn chuyên môn và thăm quan thực tế cho đại diện các cơ quan phòng chống thiên tai trong khu vực trọng điểm về phòng chống thiên tai, cũng như các công trình phòng chống thiên tai lớn, quan trọng tại Việt Nam, đặc biệt tại khu vực đồng bằng sông Cửu Long.

Thời gian tới, nội dung chính của các cuộc họp, hội nghị và các hoạt động trong Năm Chủ tịch của Việt Nam (năm 2023) sẽ tập trung rà soát, đánh giá tiến độ triển khai Chương trình công tác Hiệp định Quản lý thảm họa và ứng phó khẩn cấp giai đoạn 2021-2025; điều chỉnh đóng góp cho Quỹ Trung tâm AHA, công tác vận hành Trung tâm AHA để hỗ trợ các quốc gia thành viên ASEAN trong ứng phó thiên tai.

Đề xuất những ưu tiên cũng như huy động nguồn lực hỗ trợ để thực hiện Chương trình công tác Hiệp định Quản lý thảm họa và ứng phó khẩn cấp, điều phối công tác ứng phó với thiên tai lớn trong khu vực với vai trò Chủ tịch Ủy ban ASEAN về Quản lý thiên tai năm 2023; tăng cường hợp tác với Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc.

Theo ông Nguyễn Hoàng Hiệp, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, đối với hợp tác ASEAN về phòng, chống thiên tai, Việt Nam mong muốn quan hệ, đối thoại và sự phối hợp với các nước ASEAN và các cơ quan, tổ chức khác với Việt Nam trong công tác ứng phó với thiên tai, đặc biệt đối với các thiên tai lớn, ảnh hưởng đến nhiều nước trong khu vực được tăng cường, hướng tới tuyên bố "Một ASEAN, một ứng phó".

Đồng thời, chia sẻ nguồn lực, thông tin, kinh nghiệm về công tác phòng chống thiên tai giữa các nước trong khu vực ASEAN. Đặc biệt, các hoạt động, hợp tác nghiên cứu về thiên tai giữa các nước thành viên ASEAN cũng như các đối tác được triển khai mạnh mẽ, đảm bảo đáp ứng yêu cầu về công tác phòng, chống thiên tai đối với tình hình thiên tai đang có diễn biến ngày càng phức tạp kể cả về phạm vi và cường độ trong khu vực.