Helsinki: từng bước đưa AI vào cuộc sống

Công nghệ ngày nay có thể làm được những điều khiến ta kinh ngạc. Hàng ngày, các vệ tinh cung cấp ảnh chụp bất cứ nơi nào trên trái đất và chúng ta có thể huấn luyện máy tính xử lý khối lượng dữ liệu vô cùng lớn đó để đưa ra các thông tin và kết quả phân tích chi tiết. Đây chỉ là một trong những ví dụ về những việc mà AI có thể làm được.

AI không chỉ giúp ta đọc ảnh chụp từ bên ngoài không gian mà còn giúp cải thiện cuộc sống của chúng ta. AI sẽ tạo ra tư duy mới, hơi thở mới của đô thị; giúp đem đến những hiểu biết sâu sắc, phân tích chính xác, và cung cấp thông tin đáng tin cậy từ hạ tầng dịch vụ đô thị như hệ thống giao thông, điều hành thành phố đến các dịch vụ kết nối đến người dân. Các thành phố thông minh, được kết nối với nhau và được trang bị các năng lực về AI sẽ phục vụ tốt hơn với cơ sở hạ tầng thông minh hơn, có khả năng tiên đoán dự báo trước các vấn đề của thành phố. An toàn và an ninh công cộng sẽ được cải thiện.

Tuy nhiên, không phải dự án AI nào được triển khai cũng thành công và mang lại hiệu quả. Để giải quyết vấn đề này, thủ đô Helsinki của Phần Lan đã lựa chọn cách tìm hiểu thêm về những khả năng, hạn chế và các yêu cầu của AI thông qua các thử nghiệm nhanh.

Theo Ville Meloni, Giám đốc chương trình tại ban Chiến lược của thành phố Helsinki: "Học bằng cách làm là một phần quan trọng để tìm ra cách các giải pháp công nghệ mới hoạt động trong thực tế".

Ông nói: "Mục tiêu của chúng tôi không phải là chuyển sang vận hành, khai thác ngay lập tức. Chìa khóa đối với chúng tôi là tìm hiểu về công nghệ và học từ thử nghiệm - như những sai lầm khi mua sắm những dịch vụ như vậy, hiểu cách cải thiện quy trình dịch vụ, hiểu cách cải thiện khả năng truy cập và quản lý dữ liệu, v.v.".

Chương trình tăng tốc thử nghiệm AI bắt đầu vào năm 2019 và được lấy cảm hứng từ một mô hình tương tự được Tổng công ty Phát thanh Truyền hình quốc gia Phần Lan thực hiện.

Các thử nghiệm về tự động hóa quy trình bằng robot (RPA) và AI cho đến nay đã được triển khai gồm việc hỗ trợ người dân tìm việc; lập kế hoạch thay đổi cho nhân viên xã hội và y tế; hướng dẫn viên ảo được hỗ trợ bởi AI tại các địa điểm du lịch; và phân tích phần băng qua đường dành cho người đi bộ từ ảnh chụp trên không bằng cách sử dụng công nghệ học máy để theo dõi tình trạng xuống cấp theo thời gian.

Meloni cho biết: "Sẽ rất hữu ích nếu các ý tưởng phát triển thực sự đến từ các chuyên gia trong lĩnh vực và thực sự muốn cải thiện công việc của mình".

Cải thiện các quy trình của thành phố

Mỗi thử nghiệm sẽ được hỗ trợ tối đa 10.000 EUR (11.257 USD) để thực hiện và việc lựa chọn dự án căn cứ vào trên hệ thống điểm và đánh giá của ban giám khảo. Những người tham gia sẽ được huấn luyện từ phía thành phố và các đối tác bên ngoài. Kết thúc thử nghiệm, nhóm dự án sẽ cần viết báo cáo và được công bố trên trang web của Chương trình tăng tốc thử nghiệm, bao gồm các mục tiêu, công nghệ và dữ liệu được sử dụng cũng như các bài học rút ra từ thử nghiệm. Báo cáo cũng tóm tắt liệu AI có giúp giải quyết vấn đề đang xảy ra hay không như tiết kiệm tiền bạc, thời gian hay cải thiện trải nghiệm của khách hàng.

Nếu triển khai thành công, nhóm dự án có thể đề xuất với cơ quan quản lý để được mở rộng hơn trong tương lai. Một số dự án đang được thực hiện bao gồm một thuật toán khuyến nghị cho các sự kiện và dịch vụ của thành phố, một giải pháp phân tích văn bản để trích xuất thông tin chi tiết từ phản hồi của người dân và lập ngân sách tham gia. Mã công cụ phân tích phần băng qua đường dành cho người đi bộ bằng học máy đã được công bố trên GitHub để các thành phố khác sử dụng.

Một số ứng dụng RPA đang được áp dụng sau thử nghiệm như tính toán hợp đồng và hóa đơn tự động, quản lý thống kê học sinh và quản lý quy trình sắp xếp học sinh.

Các thử nghiệm cũng có giá trị trong việc chỉ ra một công nghệ đã được lựa chọn nhưng thực sự không phải là cách tốt nhất để giải quyết vấn đề. Ví dụ: một thử nghiệm đã kết thúc gần đây nhằm mục đích sử dụng RPA để cải thiện việc quản lý kho nhằm giúp không lãng phí vắc-xin COVID-19; nhưng thay vào đó, một giải pháp tốt hơn là cải tiến các quy trình và công cụ hiện có.

Những lợi ích mang lại

Meloni cho biết các lợi ích lớn hơn của chương trình bao gồm giúp nhân viên thành phố hiểu rõ về AI, đồng thời nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của dữ liệu trong việc tạo ra các giải pháp mới cũng như các vấn đề đạo đức liên quan đến đào tạo AI.

Tuy nhiên, vẫn còn một số thách thức cần vượt qua như duy trì động lực triển khai AI và đảm bảo các bài học kinh nghiệm được đưa vào thực hiện.

"Chúng tôi có một tổ chức lớn với khoảng 40.000 nhân viên và hàng trăm dịch vụ, vì vậy đây có lẽ là thách thức lớn nhất", Meloni chia sẻ.

"Một trong những điều quan trọng mà chúng tôi học được là những nút thắt của chúng tôi là gì, liên quan đến cải tiến quy trình hoặc bộ máy quan liêu. Chúng tôi phân tích các báo cáo thử nghiệm và bảng câu hỏi, đồng thời với sự trợ giúp của đơn vị số hóa của chúng tôi, xem xét cách chúng tôi có thể loại bỏ một số nút thắt đó. Nhiều thứ liên quan đến dữ liệu - vì vậy điều này rất có lợi cho việc cải tiến liên tục chiến lược dữ liệu của chúng tôi".

Song song với các thử nghiệm, thành phố cũng đang nỗ lực mở rộng nguồn lực và cơ sở hạ tầng cho các dịch vụ AI và giải quyết một số câu hỏi pháp lý và đạo đức liên quan đến dữ liệu. Ví dụ, cùng với thành phố Amsterdam, Helsinki đã ra mắt cơ sở dữ liệu AI (AI Registry) để minh bạch về các hệ thống sử dụng AI./.