Thủ tướng Phạm Minh Chính: Phấn đấu "đi sau về trước" trong chuyển đổi số

Sáng ngày 10/10, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Chủ tịch Ủy ban Quốc gia về chuyển đổi số dự Chương trình chào mừng Ngày Chuyển đổi số quốc gia (10/10) năm 2023, với chủ đề "Khai thác dữ liệu số để tạo ra giá trị".

Dự chương trình có Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng, Phó Chủ tịch Ủy ban Quốc gia về CĐS; lãnh đạo các ban, bộ, ngành, cơ quan Trung ương, địa phương, các đại biểu trong và ngoài nước.

Yếu tố quyết định bảo đảm sự thành công trong CĐS quốc gia

Phát biểu tại sự kiện, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh thông điệp của Ngày CĐS quốc gia là "CĐS một cách tổng thể, xuyên suốt, toàn diện, bao trùm, liên thông nhưng có trọng tâm trọng điểm; với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự tham gia tích cực của toàn dân, cộng đồng DN, mang lại lợi ích thiết thực cho quốc gia, dân tộc và cho chính người dân, DN là yếu tố quyết định bảo đảm sự thành công trong CĐS quốc gia".

Thủ tướng cũng lưu ý rằng CĐS vừa có thời cơ, thuận lợi, vừa có khó khăn, thách thức, điều quan trọng là chúng ta phải có bản lĩnh và trí tuệ để phát huy tối đa thời cơ, thuận lợi và hóa giải khó khăn, thách thức để phát triển, với tinh thần "Không có việc gì khó/Chỉ sợ lòng không bền/Đào núi và lấp biển/Quyết chí ắt làm nên".

Thủ tướng cho rằng, CĐS là yêu cầu khách quan, là lựa chọn chiến lược, đã trở thành phong trào, là xu thế đang diễn ra rất mạnh mẽ, sâu rộng trên thế giới. Nhiều văn kiện và nghị quyết của Đảng đã đề cập sâu sắc về CĐS, kinh tế số, xã hội số (KTS, XHS) trong các mục tiêu, quan điểm phát triển và đột phá chiến lược; xác định CĐS là một trong những nhiệm vụ trọng tâm.

Năm 2023 là năm Dữ liệu số quốc gia, với quan điểm dữ liệu số là tài nguyên quốc gia, là nền tảng của sự phát triển, chúng ta cần nắm bắt, tận dụng cơ hội để khai thác, phát huy giá trị của dữ liệu số trở thành nguồn lực quan trọng cho phục vụ phát triển KTS, XHS, công dân số.

CĐS quốc gia tầm nhìn đến năm 2030, Việt Nam sẽ trở thành quốc gia số, phát triển thịnh vượng, tiên phong ứng dụng các công nghệ mới và mô hình mới; đổi mới căn bản, toàn diện phương thức quản lý, điều hành của Chính phủ; sản xuất kinh doanh (SXKD) của DN; lối sống, làm việc và học tập của người dân; phát triển môi trường số an toàn, nhân văn, bao trùm, rộng khắp, không để ai bị bỏ lại phía sau.

Chính phủ Việt Nam xác định mục tiêu kép là vừa phát triển Chính phủ số, KTS, XHS, vừa hình thành các doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam có năng lực cạnh tranh toàn cầu để hiện thực hóa khát vọng một Việt Nam hùng cường, thịnh vượng, người dân được phồn vinh, ấm no và hạnh phúc.

Nhấn mạnh tầm quan trọng của dữ liệu và vai trò của dữ liệu số, Thủ tướng cho rằng trong thực tế lâu nay, khi chúng ta tổng kết một vấn đề, lĩnh vực, công việc nào đó thì thông thường, khó khăn nhất là về số liệu.

Theo Thủ tướng, sự kiện "Ngày CĐS quốc gia năm 2023" thể hiện sự quyết tâm, vào cuộc của cả hệ thống chính trị, nỗ lực của các bộ, ngành, địa phương, sự hưởng ứng mạnh mẽ của người dân, cộng đồng DN, viện nghiên cứu, trường đại học, chúng ta đã đạt được một số thành quả bước đầu rất đáng trân trọng.

4 quan điểm chủ đạo trong CĐS

Để thực hiện được CĐS quốc gia một cách hiệu quả, thực chất, Thủ tướng nhấn mạnh chúng ta phải có chiến lược bài bản, thực hiện có trọng tâm, trọng điểm, tạo sự thay đổi phương thức quản lý, vận hành, quản trị xã hội. “Quan điểm xuyên suốt của Chính phủ là lấy người dân, DN là trung tâm, là chủ thể, là mục tiêu và là động lực, nguồn lực của CĐS. CĐS phải để người dân, DN hưởng lợi từ dịch vụ công (DVC), tiện ích xã hội thuận tiện hơn, nhanh hơn, hiệu quả hơn và chính họ sẽ tạo ra nguồn lực cho sự phát triển”.

Thủ tướng nêu rõ 4 quan điểm chủ đạo trong CĐS nói chung và trong tạo lập, khai thác dữ liệu số.

Thứ nhất, có tầm nhìn chiến lược và đổi mới từ tư duy, nhận thức, hành động cho phù hợp điều kiện thực tiễn; kế thừa, phát huy hơn nữa những kết quả đạt được thời gian qua; vượt qua rào cản, khó khăn, thách thức, tạo đột phá hơn nữa với quan điểm toàn dân, toàn diện, tổng thể, không để ai bị bỏ lại phía sau; ứng dụng mạnh mẽ khoa học công nghệ, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, tạo động lực theo tinh thần bắt kịp, tiến cùng và nỗ lực đột phá vượt lên trong xây dựng Chính phủ số, KTS, XHS, phấn đấu "đi sau về trước" trong CĐS.

Thứ hai, CĐS quốc gia phải triển khai một cách tổng thể, toàn diện nhưng phải ưu tiên chất lượng hơn chạy theo số lượng; tập trung vào 4 ưu tiên chính: (1) phát triển dữ liệu số (dữ liệu số là tài nguyên quốc gia); (2) phát triển các DVC trực tuyến (DVCTT) gắn với người dân, DN và có đối tượng bao phủ lớn; (3) phát triển các nền tảng số (nhất là cơ sở dữ liệu (CSDL) quốc gia); (4) Ưu tiên bảo đảm an ninh mạng, an toàn thông tin, an ninh con người.

Thứ ba, CSDL quốc gia là nguồn tài nguyên mới và là nền tảng quan trọng cho CĐS quốc gia nên phải có tính liên kết, liên thông, chia sẻ cao giữa các bộ, ngành, địa phương, giữa các cấp chính quyền, giữa công và tư; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, cá thể hóa trách nhiệm gắn với phân bổ nguồn lực phù hợp, nâng cao năng lực cán bộ thực thi, tăng cường kiểm tra, giám sát, đề cao trách nhiệm người đứng đầu.

Thứ tư, phát huy tính chủ động, sáng tạo; huy động mọi nguồn lực, sự tham gia của cả hệ thống chính trị, người dân và cộng đồng DN; Tận dụng mọi nguồn lực nhằm phát triển mạnh hạ tầng số, nền tảng số nhằm tạo thuận lợi cho người dân và DN tiếp cận được nhiều dịch vụ số, tiện ích số; Hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người dân, DN; để người dân và DN hiểu, ủng hộ và tham gia tích cực.

Một số nhiệm vụ về dữ liệu số

Dữ liệu số là tài nguyên quốc gia, càng khai thác thì đất nước càng phát triển, với thông điệp "Tạo lập và khai thác dữ liệu số để tạo ra giá trị mới", yêu cầu "thông thoáng về chính sách, thông suốt về hạ tầng, thông minh về quản lý", Thủ tướng yêu cầu tập trung thực hiện tốt một số nhiệm vụ:

Một là, các bộ, ngành, địa phương cần tập trung hoàn thiện cơ chế, chính sách cho hạ tầng số, nền tảng số và nguồn nhân lực số để thúc đẩy dữ liệu số phát triển ổn định, bền vững; Sớm xây dựng và ban hành các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật về dữ liệu số, danh mục dữ liệu dùng chung; Quản lý chất lượng thông tin, dữ liệu để giám sát, đánh giá dữ liệu số một cách xuyên suốt và mang lại giá trị, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả; Luôn phải coi dữ liệu số là tài nguyên quốc gia, càng khai thác nguồn tài nguyên này thì đất nước càng phát triển.

Hai là, các bộ, ngành, địa phương đẩy mạnh việc tạo lập dữ liệu thông qua triển khai xây dựng, phát triển, kết nối, chia sẻ, khai thác các CSDL quốc gia, chuyên ngành là yếu tố quan trọng trong CĐS, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, tạo ra giá trị mới.

Đồng thời, đẩy mạnh thu thập, xử lý, làm sạch dữ liệu, kết nối các hạ tầng số tập trung để khai thác, chia sẻ dữ liệu; Sớm trình cấp có thẩm quyền chủ trương đầu tư xây dựng Trung tâm Dữ liệu (TTDL) quốc gia; Quản lý, kết nối, chia sẻ dữ liệu số của cơ quan nhà nước và xây dựng TTDL quốc gia sẽ là nền tảng phát triển Chính phủ số.

Tuy nhiên, Thủ tướng lưu ý, TTDL quốc gia không thay thế CSDL của các bộ ngành, địa phương. Cơ sở dữ liệu của các bộ ngành, địa phương có vị trí, vai trò riêng và góp phần làm phong phú thêm TTDL quốc gia.

Đặc biệt, Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương cần chung tay tháo gỡ những điểm nghẽn trong triển khai Đề án 06. Trong đó, có một số nhiệm vụ cụ thể, quan trọng cần tổ chức triển khai thực hiện ngay.

Theo đó, Thủ tướng giao Bộ Công an chủ trì, phối hợp với Bộ TT&TT, Bộ Xây dựng, Bộ Tài nguyên và Môi trường nghiên cứu, đề xuất giải pháp bổ sung thông tin địa chỉ số quốc gia vào CSDL quốc gia về dân cư; tích hợp tài khoản định danh điện tử với hệ thống sàn giao dịch bất động sản quốc gia, hệ thống CSDL quốc gia về đất đai; khai báo địa chỉ số của cá nhân, tổ chức trên VNeID bảo đảm phù hợp với quy định hiện hành; báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả thực hiện trước ngày 30/11/2023.

Bộ Công an chủ trì, làm việc với Bảo hiểm Xã hội Việt Nam (BHXH) nghiên cứu, đề xuất giải pháp tích hợp tiện ích sổ BHXH trên ứng dụng VNeID, bảo đảm hiệu quả, không chồng chéo, lãng phí; báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả thực hiện trước ngày 30/10/2023.

Thủ tướng giao Bộ Y tế chủ trì, phối hợp với Bộ Công an tổ chức hướng dẫn các cơ sở y tế và người dân sử dụng thông tin Sổ sức khỏe điện tử trên VneID; báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả thực hiện trước ngày 30/10/2023.

Ủy ban chứng khoán Nhà nước kết nối CSDL quốc gia về dân cư để làm sạch dữ liệu người tham gia giao dịch chứng khoán. Nhiệm vụ này hoàn thành trong tháng 11/2023.

Ba là, các bộ, ngành, địa phương tiếp tục đẩy mạnh đầu tư phát triển, nâng cấp, hiện đại hóa hạ tầng số, nhất là hạ tầng dùng chung, hạ tầng thanh toán, hạ tầng thông tin tín dụng…; bảo đảm năng lực tính toán, truyền tải, tính ổn định, tin cậy và an toàn trong xây dựng hệ thống CSDL số; Đẩy mạnh thu thập, kết nối, liên thông, xử lý, làm sạch dữ liệu để cho phép khai thác, chia sẻ dữ liệu với CSDL quốc gia về dân cư, DN thiết lập các kênh cung cấp dịch vụ số nhằm đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt, thương mại điện tử, thanh toán trực tuyến, hướng đến nền KTS.

Thủ tướng khẳng định phát triển hạ tầng số luôn phải đi trước một bước để thúc đẩy CĐS quốc gia, phát triển KTS, XHS, công dân số. Theo đó, Thủ tướng đề nghị các DN phát huy vai trò tiên phong trong phủ sóng và điện, bảo đảm sóng và điện cho mọi người dân trên cả nước, nhất là vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới, hải đảo, phấn đấu không nơi nào trên đất nước ta thiếu điện, thiếu sóng.

Thủ tướng giao Bộ Tư pháp phát triển hạ tầng số để tối ưu hóa hệ thống đăng ký quản lý hộ tịch điện tử, đảm bảo hiệu quả trong thực hiện các thủ tục hành chính liên thông "Đăng ký khai sinh, đăng ký thường trú, cấp thẻ bảo hiểm y tế cho trẻ dưới 6 tuổi"; "Đăng ký khai tử, xóa đăng ký thường trú, trợ cấp mai táng phí".

Bốn là, nâng cao chất lượng cung cấp DVCTT thông qua tái cấu trúc quy trình, tái sử dụng dữ liệu sẵn có. Đồng thời, đẩy mạnh số hóa hồ sơ, kết quả giải quyết thủ tục hành chính (TTHC); Xây dựng, vận hành hiệu quả hệ thống thông tin giải quyết TTHC cấp bộ, cấp tỉnh đáp ứng yêu cầu số hóa, tái sử dụng dữ liệu; kết nối, tích hợp, chia sẻ với Cổng DVC quốc gia và các CSDL quốc gia, chuyên ngành; Cung cấp DVCTT phải lấy người dân, DN làm trung tâm phục vụ, tạo sự thuận lợi và cắt giảm chi phí tuân thủ.

Năm là, hỗ trợ các DN tích cực chuyển đổi hoạt động SXKD lên môi trường số, đảm bảo hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người dân và DN. Các DN công nghệ số Việt Nam tập trung nghiên cứu, phát triển các giải pháp công nghệ số để tạo ra giá trị bền vững trong tạo lập và khai thác dữ liệu.

Bên cạnh đó, chú trọng đầu tư cho nghiên cứu và phát triển (R&D). Đồng thời, tăng cường thúc đẩy hợp tác quốc tế, tìm kiếm, phát hiện các mô hình, công nghệ, giải pháp hiện đại, áp dụng phù hợp ở Việt Nam; Đầu tư cho nghiên cứu, phát triển công nghệ số, nhất là dữ liệu số là đầu tư cho tương lai, cho sự phát triển.

Sáu là, tăng cường công tác truyền thông về lợi ích, hiệu quả của CĐS để các cơ quan quản lý nhà nước, người dân, DN hiểu rõ về lợi ích và hiệu quả của CĐS, tích cực tham gia và thụ hưởng các lợi ích mà CĐS mang lại; Đẩy mạnh hướng dẫn, hỗ trợ người dân sử dụng DVCTT, các tiện ích, dịch vụ số an toàn, hiệu quả.

Với những nỗ lực, quyết tâm và sự chủ động, sáng tạo của cả hệ thống chính trị, cộng đồng DN và người dân thời gian qua và những hoạt động nổi bật tại sự kiện "Ngày CĐS quốc gia", Thủ tướng tin tưởng công cuộc CĐS quốc gia và phát triển dữ liệu số sẽ có nhiều chuyển biến toàn diện, tích cực, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, quản lý xã hội, xây dựng nền KTS, XHS, góp phần quan trọng hoàn thành thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ về phát triển kinh tế - xã hội năm 2023 và Kế hoạch 5 năm 2021 - 2025, đem lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho nhân dân.

Tạo lập và khai thác dữ liệu số đạt nhiều kết quả tích cực

Thực hiện quyết định của Thủ tướng Chính phủ về năm 2023 là Năm Dữ liệu số quốc gia, thời gian qua, CĐS quốc gia, đặc biệt là việc tạo lập và khai thác dữ liệu số đã đạt được nhiều kết quả tích cực, đáng trân trọng như trong kết nối chia sẻ dữ liệu; khai thác dữ liệu phục vụ người dân, DN; phát triển hạ tầng dữ liệu số; số hóa dữ liệu.

Theo đó, nền tảng tích hợp, chia sẻ dữ liệu quốc gia hoạt động hiệu quả, năng lực phục vụ được tăng cường với 1,6 triệu giao dịch hàng ngày.

CSDL quốc gia về dân cư tiếp nhận gần 1,2 tỷ yêu cầu tra cứu, xác thực thông tin; CSDL quốc gia bảo hiểm đã xác thực thông tin trên 91 triệu nhân khẩu với CSDL quốc gia về dân cư.

CSDL về hộ tịch điện tử đã có trên 45 triệu dữ liệu đăng ký khai sinh, trong đó có trên 9,2 triệu trẻ em được cấp Số định danh cá nhân.

CSDL quốc gia về cán bộ, công chức, viên chức đã kết nối, đồng bộ dữ liệu với 100% các bộ, ngành, địa phương; đồng bộ trên 2,1 triệu dữ liệu cán bộ, công chức, viên chức (đạt tỉ lệ 95%).

Hệ thống thông tin của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã kết nối dữ liệu với 80 bộ, ngành, địa phương, tập đoàn, tổng công ty nhà nước và đã chia sẻ dữ liệu thử nghiệm hàng ngày, hàng tháng từ các bộ, ngành cho 15 địa phương để phục vụ công tác chỉ đạo điều hành.

Tính tiên phong của các DN công nghệ số hàng đầu Việt Nam như VNPT, FPT, Viettel… trong triển khai các CSDL quốc gia, chuyên ngành, xây dựng nền tảng số cho DN nhỏ và vừa, tài chính, thanh toán và dịch vụ gia tăng góp phần thúc đẩy tăng trưởng KTS của Việt Nam thời gian qua./.