Thuận lợi và khó khăn khi triển khai blockchain tại Việt Nam

Khả năng ứng dụng blockchain cho định danh

Tại hội thảo về chuyên đề "Ứng dụng blockchain trong định danh số và tiềm năng công nghệ" mới đây, ông Đỗ Văn Long, CEO Công ty Cổ phần Vietnam Blockchain (VBC) cho biết bất cứ một ứng dụng CNTT nào đều có xuất phát điểm là phải định danh người dùng trong ứng dụng. Do đó, định danh là bước đi ban đầu bắt buộc phải làm. Việc ứng dụng blockchain để định danh một đối tượng là hoàn toàn khả thi và càng hiệu quả hơn khi có thể giảm thiểu rủi ro trùng lắp dữ liệu trong việc định danh các đối tượng.

Ông Long lấy ví dụ về việc ứng dụng định danh số được triển khai thành công gần đây cho nhân viên tại sân bay Tân Sơn Nhất. Trước đây, mỗi nhân viên sân bay Tân Sơn Nhất đều có một thẻ đeo ra vào sân bay nhưng thẻ đeo đó không liên kết với dữ liệu y tế. Trong đại dịch, việc ứng dụng định danh blockchain đã cho phép liên kết nhân viên sân bay với dữ liệu COVID PASS, vì vậy sẽ biết một nhân viên sân bay cụ thể ở phòng nào, tình hình ra sao, đã được tiêm vắc-xin mấy mũi, được tiêm vào ngày nào và khả thi 72 giờ hay không.

Cũng theo chia sẻ của ông Long, mã QR rất dễ sửa chữa khi có thể thêm thông tin, còn blockchain có thể mã hóa luôn mã QR, tạo ra chuỗi định danh có thể so sánh mã QR đó với dữ liệu lưu trữ. Theo đó, các thông tin trùng khớp mới cho phép nhân viên vào cổng. Sân bay Tân Sơn Nhất ban đầu triển khai ứng dụng quét thẻ bằng công nghệ blokchain cho có một cổng kiểm soát, sau đó khả thi đã triển khai cho nhiều cổng. Việc ứng dụng blockchain cho phép định danh chính xác bao nhiêu người ra, vào cổng kiểm soát.

Một ví dụ khác được ứng dụng blockchain để định danh là trái xoài, tiếp đến là định danh từng cây, thùng xoài, vùng xoài, quốc gia… Theo đó, có thể biết trái xoài đi đâu về đâu, tương tác với ai…

Ông Long chia sẻ tới thời điểm hiện nay, VBC có thể tự tin đưa giải pháp ứng dụng công nghệ blockchain này ra thị trường quốc tế theo hình thức blockchain như là một dịch vụ (blockchain as a service), giúp tiết kiệm thời gian, nhân lực cho DN khi triển khai ứng dụng blockchain. Jupviec là một ví dụ về blockchain như là một dịch vụ, có nghĩa là xây dựng một nền tảng blockchain sẵn sàng, theo đó, tổ chức, DN có thể thứ vận hành theo thiết kế và được liên tục phát triển.

Trong kế hoạch 6 tháng đến 1 năm tới, ông Long cho biết VBC sẽ cung cấp dịch vụ cho đối tác nước ngoài. Hiện nay, mỗi cá nhân muốn đi học tập nước ngoài, cần rất nhiều chứng chỉ nộp vào hồ sơ, VBC đã làm sẵn nền tảng chứng thực các văn bằng, chứng chỉ bằng blockchain, theo đó người sử dụng chỉ cần đưa bản chính các văn bằng vào và lưu trên blockchain. Các trường học, đối tác ở nước ngoài chỉ cần quét QR code là có thể biết hết thông tin để chấp nhận du học sinh, làm visa… Trong 3 tháng vừa qua, VBC đã nghiên cứu thị trường Dubai, mở rộng dịch vụ tại Úc, Mỹ.

Triển khai blockchain vô cùng khó khăn

Từ thực tiễn triển khai blockchain để định danh người lao động trên nền tảng Jupviec.vn, ông Phan Hồng Minh, người sáng lập và CEO của Jupviec.vn cho biết khi đưa ra quyết định áp dụng công nghệ blockchain thì DN đang hoạt động ổn định. Tuy nhiên, giá trị cốt lõi của Jupviec là mong muốn hỗ trợ người lao động tốt hơn nên DN nhanh chóng quyết định triển khai ứng dụng blockchain.

Ông Minh cho biết: "Khi triển khai blockchain, DN gặp vô cùng khó khăn. Khó từ đầu đến cuối. Đầu tiên là dự án triển khai blockchain được hỗ trợ nên không thể làm sai, cùng với đó là việc tìm người làm công nghệ để tích hợp blockchain vào ứng dụng Jupviec. Cái khó thứ hai là tìm đơn vị để thẩm định, xác nhận việc đưa blockchain lên ứng dụng. Thứ ba là dự án triển khai cho các đối tượng là lao động phổ thông, do đó việc hiểu, sử dụng là cả một câu chuyện dài. Theo thời gian, dần dần người lao động đã hiểu khi thấy nó tác động trực tiếp tới thu nhập của mình".

Với tiễn triển khai ứng dụng blockchain từ dự án Jupviec, ông Phan Hồng Minh đưa ra khuyến nghị: "DN hay công ty khởi nghiệp (startup) nghĩ cái gì tốt, đúng thì mạnh dạn làm. Đừng sợ sệt quá. Jupviec cách đây 3 năm trước trước khi triển khai ứng dụng blockchain cũng thấy sợ. Sợ vì người lao động không hiểu. Sợ không đủ nguồn lực theo đuổi công nghệ mới, sợ không quản trị được… nhưng nghĩ triển vọng ứng dụng tốt thì mạnh dạn "chiến đấu" và làm đến nơi, đến chốn".

Vượt qua hiểu lầm

Để ứng dụng blockchain mạnh mẽ, các chuyên gia cho rằng cần hiểu rõ hơn về blockchain. Ông Đỗ Văn Long cho biết mọi người cứ nghĩ blockchain là bitcoin nhưng bản chất blockchain có nhiều cách gọi và có nhiều khả năng ứng dụng. Blockchain không phải tiền mã hoá, tài sản số và có tiềm năng rất lớn, theo đó, cần duy trì và vững bước phát triển tiếp.

Bà Nguyễn Huỳnh Phương Thảo, Phó Tổng giám đốc Công ty TNHH Nexia STT cho biết công nghệ blockchain không nên bị cản trở bởi hành lang pháp lý bởi vì là công nghệ tiên phong trong cách mạng công nghiệp (CMCN) 4.0 cùng với trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (big data). Tuy nhiên, có những sự hiểu lầm về blockchain với tiền ảo (crypto currency). Các nước trên thế giới đã phân loại được giữa blockchain, tiền ảo...

Ngân hàng Trung ương châu Âu phân loại rất rõ tiền chính phủ dưới dạng điện tử thông qua hệ thống ngân hàng gọi là CBDC, còn tiền nằm trong các trò chơi, chỉ có giá trị với những người chơi và tài sản số. Mỹ cũng định nghĩa tiền ảo không bao gồm tiền ảo trong trò chơi game, và cũng không bao gồm tiền của chính phủ, và cũng không phải dạng tiền điện tử của chính phủ thông qua ngân hàng.

Trước lo ngại tính phi tập trung hóa (decentralized) của blockchain thì không bảo mật, bà Thảo cho rằng điều này phụ thuộc vào quyền quản lý thuộc về ai. Ví dụ với dự án triển khai blockchain cho Jupviec.vn là khi cá nhân đồng ý với thông tin đó thì thông tin đó mới được cấp cho bên sử dụng, chứ không phải bên Jupviec. Jupviec chỉ là ứng dụng tạo điều kiện cho cung và cầu gặp nhau trên nền tảng, còn thông tin cá nhân bên Jupviec chắc chắn không dám mở và đó là quyền của người lao động, là điểm mạnh của phi tập trung.

Nhiều trường đại học quan tâm công nghệ blockchain

Trao đổi thêm về thuận lợi nữa cho triển khai blockchain tại Việt Nam, PGS. TS. Huỳnh Tường Nguyên, Trường Đại học Bách khoa, Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh cho hay, tiềm năng công nghệ blockchain đang được nhiều trường ĐH quan tâm và mở chuyên ngành đào tạo. Những năm gần đây các trường đại học đã có môn học hoặc module blockchain, cho thấy tiềm năng của công nghệ này.

PGS. TS. Huỳnh Tường Nguyên cũng cho biết có một số trường đã công bố một số văn bằng, chứng chỉ trên nền tảng blockchain. Nền tảng có thể bổ sung thêm thành tích của người học. Nhìn góc độ giá trị thì việc có thể lưu trữ giá trị, xác minh văn bằng chứng chỉ, quá trình học tập, người đi học và làm thực sự.

"Nếu chúng ta có thể tận dụng được giải pháp, liên kết giữa các đối tác khác nhau trong nhiều lĩnh vực thì hy vọng có thể đưa được ứng dụng blockchain vào trong thực tế. Đây chính là tiềm năng của blockchain", PGS. TS. Huỳnh Tường Nguyên cho hay./.