Tương lai ngành fintech tại Đông Nam Á: Thách thức và xu hướng

Lĩnh vực công nghệ tài chính (fintech) tại Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đã thể hiện khả năng phục hồi mạnh mẽ trong thời gian qua. Khu vực này, giống như các khu vực khác, đã hứng chịu đại dịch COVID-19 tác động mạnh đến nền kinh tế, nhiều công ty phải đóng cửa, nhiều vụ tấn công mạng xảy ra và nhiều vấn đề khác ảnh hưởng kinh tế, xã hội. Nhưng các quốc gia Đông Nam Á vẫn đang phát triển mạnh mẽ.

Thị trường thanh toán số ở Đông Nam Á được dự đoán sẽ có tổng giá trị giao dịch là 287,20 tỷ USD trong năm nay. Lĩnh vực này đảm bảo an ninh trong các giao dịch dựa trên Internet, sự thuận tiện cho khách hàng và sự hòa nhập cho những người không có dịch vụ ngân hàng và những người chưa được phục vụ đầy đủ.

Trong bối cảnh ASEAN, fintech đóng góp đáng kể vào tăng trưởng kinh tế và tài chính toàn diện. Nó thách thức các tổ chức tài chính truyền thống thông qua các công nghệ tiên tiến như AI, blockchain và phân tích dữ liệu. Quá trình chuyển đổi thanh toán số đã hợp lý hóa các quy trình, giảm chi phí và nâng cao hiệu quả. Sự hỗ trợ của fintech dành cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ và vai trò của fintech trong việc thúc đẩy hiểu biết về tài chính thông qua các nền tảng khác nhau cũng rất đáng chú ý.

Ngành tài chính số đã trở nên quan trọng đối với nhiều lĩnh vực kinh tế khác. Đây là thời điểm chín muồi để đầu tư vào fintech, mở ra cơ hội cho những giải pháp thanh toán đổi mới và an toàn. Tuy nhiên, lĩnh vực fintech ở Đông Nam Á vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức, ảnh hưởng đến sự phát triển, bao gồm cả việc cấp vốn cho các công ty khởi nghiệp công nghệ và định giá cổ phiếu.

Những thách thức mà fintech phải đối mặt ở Đông Nam Á

Theo Báo cáo eConomy SEA 2023, ASEAN đã phải đối mặt với những trở ngại kinh tế vĩ mô toàn cầu trong hơn một năm, chẳng hạn như lãi suất cao. Nghiên cứu cho thấy lạm phát giảm xuống 3%, tổng sản phẩm quốc nội (GDP) duy trì trên 4% và niềm tin của người tiêu dùng phục hồi trong nửa cuối năm 2023.

Báo cáo Rủi ro Toàn cầu năm 2024 của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) nêu bật một số vấn đề đang gây tổn hại cho nhiều ngành công nghiệp fintech như sau:

Căng thẳng địa chính trị

Bất chấp thời gian đã trôi qua, thế giới vẫn đứng trên bờ vực nguy hiểm, với nhiều xung đột hơn. Những căng thẳng này đang làm tổn hại đến hoạt động đầu tư và gây ra những bất ổn trên thị trường chứng khoán, gây tổn hại đến việc định giá, sáp nhập và mua lại.

Hơn nữa, xung đột cũng sẽ gây gián đoạn chuỗi cung ứng, hàng hóa mà khách hàng đã thanh toán trực tuyến sẽ không được đảm bảo đến đích, chi phí kinh doanh vì thế cũng tăng lên.

Tấn công mạng

Khi ASEAN bắt đầu chuyển đổi số, nguy cơ mất tiền và dữ liệu trực tuyến ngày càng gia tăng. Các cuộc tấn công mạng mới nổi bao gồm các mối đe dọa ransomware và lừa đảo trực tuyến, cùng nhiều mối đe dọa khác. Vì các ứng dụng fintech yêu cầu quyền truy cập vào thông tin chi tiết trước khi xử lý giao dịch nên việc giữ an toàn cho dữ liệu tài chính và cá nhân là điều cần thiết.

Lãi suất/suy thoái kinh tế

Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) tăng lãi suất để giải quyết các khó khăn kinh tế nội bộ của Mỹ. Quyết định của họ đã đẩy giá cả khắp Đông Nam Á tăng cao. Hơn nữa, chi phí năng lượng và sản xuất tăng lên, giá cả tăng cao làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt.

Do đó, các nhà đầu tư trở nên thận trọng trong việc bơm tiền vào lĩnh vực công nghệ tài chính. Thay vào đó, họ quyết định giữ lại số tiền và tập trung vào việc xác định các công ty khởi nghiệp có thể hoạt động tốt với nguồn vốn phù hợp. Những doanh nghiệp mới này phải có lãi, có lãnh đạo giỏi phụ trách và tìm cách thực hiện các chính sách môi trường, xã hội và quản trị (ESG).

Thiếu lao động

Ngành công nghệ vẫn phải đối mặt với tình trạng khan hiếm nhân tài và chỉ một số công nhân mới có thể quản lý các hệ thống trong lĩnh vực tài chính kỹ thuật số. Theo một nghiên cứu, bất chấp những đợt sa thải lớn gần đây của các công ty CNTT toàn cầu, các công ty khởi nghiệp ở Đông Nam Á đang gặp khó khăn trong việc tìm kiếm chuyên gia công nghệ vì khó có khả năng đưa ra mức lương cạnh tranh.

Những xu hướng chính định hình tương lai của fintech Đông Nam Á vào năm 2024

Trong khi các yếu tố trên có thể gây khó thì ngành fintech ở Đông Nam Á vẫn có nhiều tiềm năng phát triển và cung cấp các ứng dụng thanh toán thuận tiện và hiệu quả hơn.

Theo Báo cáo Triển vọng và Tình hình Kinh tế Thế giới năm 2024 của Liên Hợp Quốc (United Nations World Economic Situation and Prospects Report for 2024), GDP toàn cầu sẽ giảm từ 2,7% của năm ngoái xuống 2,4% trong năm nay. ASEAN sẽ trải qua thời kỳ suy thoái vừa phải, giảm 0,3% xuống 4,6% vào năm 2024. Do đó, mặc dù các khoản đầu tư sẽ giảm trên diện rộng nhưng vẫn có hy vọng rằng các nhà đầu tư có thể chuyển hướng nguồn vốn sang các lĩnh vực định hướng bền vững như năng lượng xanh.

Trí tuệ nhân tạo (AI) có thể giúp lực lượng lao động ổn định trong tương lai bằng cách đóng vai trò là công cụ hỗ trợ và động lực để hợp lý hóa các hoạt động. AI có thể giúp giảm lượng khí thải carbon bằng cách đảm nhận một số vai trò và phân tích dữ liệu để cải thiện dịch vụ fintech của khách hàng. Các lợi ích khác bao gồm quản lý rủi ro, phát hiện gian lận và xác minh danh tính.

Fintech có thể góp phần chống biến đổi khí hậu bằng cách tạo ra các nền tảng hoặc ứng dụng để bù đắp lượng tín chỉ carbon. Các công nghệ như blockchain có thể hỗ trợ việc lưu trữ hồ sơ, nhưng điều cần thiết là phải sử dụng nó theo cách không gây hại cho môi trường. Khi các ngân hàng và tổ chức tài chính chuyển từ hệ thống truyền thống sang hệ thống kỹ thuật số, ngành này sẽ tăng cường tự động hóa và sử dụng AI để thực hiện nhiều nhiệm vụ hơn.

Ứng dụng Grab và Gojek hiện là những siêu ứng dụng, cung cấp giải pháp tất cả trong một cho khách hàng. Những ứng dụng như vậy đang góp phần thúc đẩy tài chính ở khu vực nông thôn, có cơ hội tăng trưởng nhiều hơn khi khu vực này chuyển sang sử dụng công nghệ 5G. Các chính sách xuyên biên giới hài hòa hóa các quy định và tạo điều kiện cho các công ty mở rộng sang các thị trường mới để mua bán hàng hóa và dịch vụ đang gia tăng.

Bối cảnh fintech có nhiều hứa hẹn về lâu dài và các nhà đầu tư có thể kiếm tiền khi có nhiều giải pháp đổi mới phát triển. Tuy vậy, khả năng thích ứng sẽ rất quan trọng đối với các sáng lập để vượt qua những giai đoạn thử thách này. Bên cạnh đó, sự hợp tác giữa các công ty fintech và cơ quan quản lý trong ASEAN cũng rất quan trọng để đảm bảo một hệ sinh thái tài chính đổi mới./.