Báo chí kiến tạo: Góc nhìn từ Báo Nghệ An

Báo chí “hiến kế” cho tỉnh

Đêm 1, sáng 2/10/2022, bản Hòa Sơn, xã Tà Cạ, huyện biên giới Kỳ Sơn xảy ra trận lũ ống, lũ quét kinh hoàng khiến 1 người bị chết, 36 căn nhà bị trôi, hơn 100 nhà bị sập đổ hư hỏng nặng, nhiều ô tô, xe máy bị cuốn, bị vùi lấp. Ngay khi trận lũ xảy ra, những hình ảnh tàn khốc được chia sẻ trên mạng xã hội đã gây xúc động mạnh với cộng đồng. Bên cạnh việc kêu gọi, sẻ chia với đồng bào lũ quét, nhiều ý kiến trên mạng xã hội cũng cho rằng, nguyên nhân của đợt lũ quét ấy là do thủy điện xả lũ.

Báo Nghệ An đã cử tổ phản ứng nhanh có mặt tại tâm lũ quét. Bên cạnh việc phản ánh sự khốc liệt của cơn lũ, sự nỗ lực vượt qua khó khăn của người dân bị thiệt hại cũng như sự đồng sức, đồng lòng của nhân dân cả nước hướng về Kỳ Sơn, nhóm phóng viên Báo Nghệ An còn được giao một nhiệm vụ quan trọng khác - đi tìm nguồn cơn lũ dữ. Liệu có phải trận lũ lịch sử này có nguyên nhân từ thủy điện hay không?

Sau hơn 1 tuần ngược rừng, đến tận nơi sơn cùng thủy tận, nhóm phóng viên xác định, đợt lũ quét không liên quan đến thủy điện xả lũ mà là do... mất rừng đầu nguồn. Hình ảnh từ flycam cho thấy, khu vực rừng đầu nguồn của các khe suối ở Tà Cạ bị cạo đến nham nhở. Mưa lớn, rừng không còn, những túi bom nước xuất hiện, dội xuống thung lũng Tà Cạ, tạo nên dòng lũ quét kinh hoàng tràn xuống bản Bình Sơn rồi Hòa Sơn. Sau đó, Báo Nghệ An đăng tải loạt bài viết, video clip “Vẽ lại bom nước tạo nên lũ dữ ở Kỳ Sơn”, “Nham nhở ở thượng nguồn vùng lũ quét Kỳ Sơn”,...

Đi sâu vào tìm hiểu, chúng tôi nhận thấy, nguyên nhân mất rừng, ngoài tập quán đốt nương làm rẫy, ngoài lí do lâm tặc thì ở Nghệ An, lực lượng giữ rừng cũng đang gặp muôn vàn khó khăn. Trong mấy năm qua, đã có hàng trăm cán bộ giữ rừng xin nghỉ việc, có những người “30 năm chưa nhận được 1 tháng lương trọn vẹn”, những lá đơn xin nghỉ việc với những tâm sự ngậm ngùi, chua xót liên tục gửi đến cơ quan chức năng...

Cuối tháng 11, đầu tháng 12, loạt bài về tâm sự của những người giữ rừng được đăng tải trên Báo Nghệ An và tạo nên sức lan tỏa lớn. Tại kỳ họp cuối năm, nhiều đại biểu HĐND tỉnh Nghệ An đã chất vấn, thảo luận, đề nghị cơ quan chức năng quan tâm, có chế độ cho lực lượng bảo vệ rừng. Trước ý kiến của đại biểu HĐND, ông Nguyễn Văn Đệ, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An khẳng định, UBND tỉnh sẽ đề nghị Thường trực HĐND tỉnh cho phép xây dựng Nghị quyết hỗ trợ kinh phí cho lực lượng bảo vệ rừng.

Trước đó, loạt bài của Báo Nghệ An liên quan đến các dự án chậm tiến độ, dự án “khoanh nuôi” đất trên địa bàn tỉnh cũng làm nóng nghị trường. Tiêu biểu trong số đó, có dự án Trường Đại học Công nghệ Vạn Xuân tại Thị xã Cửa Lò. Báo đã đăng tải loạt bài như “Hàng chục ha đất bỏ hoang ở Trường Đại học Công nghệ Vạn Xuân”; “Một đề nghị hấp dẫn”; “Hơn 41,53ha “đất vàng” ở Đại học Vạn Xuân sẽ xử lý như thế nào?”...

Trong những bài viết trên, bên cạnh chỉ rõ những sai phạm của chủ đầu tư, Báo Nghệ An cũng “hiến kế” với các cơ quan chức năng của tỉnh để tạo sự hài hòa lợi ích giữa chủ đầu tư và địa phương. Sau loạt bài trên, UBND tỉnh Nghệ An đã quyết định thu hồi 41,53ha đất thuộc giai đoạn 2 của Dự án Trường Đại học Công nghệ Vạn Xuân...

Đây chỉ là 2 trong số rất nhiều tuyến bài mang tính phản biện, đấu tranh với các sai phạm được Báo Nghệ An đăng tải trên các ấn phẩm trong năm 2022. Điều đặc biệt, gần như các vấn đề Báo Nghệ An phản ánh đều được các cơ quan chức năng của tỉnh vào cuộc, tìm phương án giải quyết...

Góp phần xây dựng quê hương ngày càng giàu mạnh

Báo Nghệ An là cơ quan của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Nghệ An, có lịch sử 61 năm hình thành, phát triển. Đội ngũ ban biên tập, cán bộ, phóng viên Báo luôn xác định, dòng chảy chủ lưu trên các ấn phẩm của báo là dòng chảy tích cực, giàu tính phản biện, tính chiến đấu nhưng với phương châm chống để xây, đấu tranh để vạch trần cái xấu, hạn chế cái ác nhưng trong đấu tranh, phản biện phải gắn liền với giải pháp để xây dựng một xã hội ngày càng tốt đẹp hơn, góp phần xây dựng quê hương ngày càng giàu mạnh.

Tỉnh Nghệ An có diện tích lớn nhất nước, được ví là một “Việt Nam thu nhỏ”. Nghệ An cũng được xem là một “kho tin hot” của tất cả các cơ quan báo chí. Hàng ngày, từ khóa Nghệ An xuất hiện đều đặn trên mặt báo ở tất cả các lĩnh vực. Trong số đó, có rất nhiều từ khóa tiêu cực, bi quan, rùng rợn... Xác định vai trò nhạc trưởng trong định hướng thông tin trên địa bàn, Báo Nghệ An luôn giữ vững lập trường của mình, vừa đảm bảo tiêu chí “nhanh, đúng, trúng, hay” nhưng vừa phải thực hiện vai trò kiểm chứng thông tin, đi vào bản chất của vấn đề, từ đó cùng với chính quyền địa phương các cấp tìm ra giải pháp, gỡ nút thắt của những từ khóa tiêu cực, rùng rợn đó...

Bên cạnh việc góp phần “hóa giải” các sự cố truyền thông bằng cách đi thẳng, nhìn thẳng vào sự thật, trả lại sự thật đằng sau những tít từ khóa mang tính giật tít, câu view, xây dựng chuỗi thông tin theo hướng xây dựng, Báo Nghệ An cũng thực hiện vai trò cầu nối giữa các cơ quan chức năng và người dân.

Mỗi năm, Báo nhận được hàng trăm đơn thư, hàng ngàn ý kiến phản ánh của độc giả trong và ngoài tỉnh. Những ý kiến này được kiểm chứng một cách kỹ lưỡng, nếu có những dấu hiệu tiêu cực, cần phải vạch trần, Báo vào cuộc để làm rõ. Các ý kiến cũng sẽ được chuyển đến những người có thẩm quyền ở các cơ quan chức năng để giải quyết. Trong gần 10 năm qua, Báo Nghệ An duy trì Văn phòng tư vấn pháp luật miễn phí với sự tham gia của các luật sư có uy tín, sẵn sàng hỗ trợ pháp lý cho người dân có nhu cầu...

Với sự kiên định trong tiêu chí xây dựng dòng chảy thông tin, sự đầu tư đúng mức về nguồn nhân lực và công nghệ, sự tôn trọng độc giả, Báo Nghệ An đã từng bước vươn lên, khẳng định được vai trò, vị thế của mình.

Năm 2022, Báo Nghệ An đạt 39 giải báo chí của Trung ương, địa phương và các cấp ngành. Trong đó cấp Trung ương có 9 giải. Điều thú vị là, tất cả các tác phẩm đạt giải của Báo Nghệ An đều là những tác phẩm mang tiêu chí báo chí kiến tạo, xây dựng.

Có thể kể đến một số tuyến bài nổi bật như “Đảng mạnh là do chi bộ tốt”, đạt Giải C, Giải Báo chí toàn quốc về xây dựng Đảng - Búa liềm Vàng lần thứ VI; Tác phẩm “Đảng viên biên phòng phụ trách hộ gia đình khu vực biên giới: Không để ai bị bỏ lại phía sau” đạt giải khuyến khích Giải báo chí toàn quốc về thông tin đối ngoại; phóng sự “Xóa điểm đen để kìm giảm TNGT” đạt giải Ba và tác phẩm “Đã uống rượu bia không lái xe” đạt giải Khuyến khích Giải báo chí An toàn giao thông quốc gia; Chuyên đề “Xây dựng nông thôn mới ở huyện rẻo cao” giải khuyến khích Giải báo chí vì sự nghiệp đại đoàn kết dân tộc toàn quốc năm 2022; Tác phẩm “Giáo viên cắm bản - Chuyện bây giờ” đạt Giải Ba, Giải báo chí toàn quốc Vì sự nghiệp giáo dục năm 2022; Chuyên đề “Sạt lở đất: SOS” đạt giải khuyến khích Giải báo chí Quốc gia về phòng chống thiên tai,...

Trong bối cảnh dòng chảy tin tức đang có xu hướng đi sâu vào tìm tòi những vấn đề tiêu cực, những vấn đề mang tính dân túy, độc giả cũng “thích” tìm kiếm những “tin xấu”, tin giật gân, tin giả, các cơ quan báo chí, trong đó có Báo Nghệ An phải khẳng định vai trò của mình trong việc kiểm chứng, xác thực sự thật thông tin. Việc xác lập phong cách đưa tin, phong cách báo chí theo hướng xây dựng và kiến tạo là yêu cầu bắt buộc, góp phần xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn. Đây cũng chính là thiên chức cao cả, cũng là mục tiêu hướng tới của các cơ quan báo chí và những người làm báo./.

(Bài đăng ấn phẩm in Tạp chí TT&TT số 1 tháng 1/2023)