Bảo đảm tiếng nói của thanh niên được lắng nghe trong tiến trình CĐS

Dưới sự chủ trì của ông Kamal Ait Mik, nghị sĩ Ma-rốc, thành viên Ban Lãnh đạo Diễn đàn Nghị sĩ trẻ IPU, phiên thảo luận nhấn mạnh trong tình hình hiện nay, cần tôn trọng đa văn hóa để hướng đến phát triển bền vững. Đây là một chủ đề rất quan trọng. Hội nghị hướng tới đối tượng thanh niên, những chủ thể của tương lai, đóng vai trò quan trọng và cần có những vị trí tốt hơn nữa trong xã hội.

Trong phiên họp các đại biểu đã tập trung thảo luận về vai trò của các nghị viện và nghị sĩ trẻ trong việc thúc đẩy tôn trọng đa dạng văn hóa trong bối cảnh chuyển đổi công nghệ và toàn cầu hóa, cụ thể: (1) Hợp tác kỹ thuật số dựa trên đạo đức và giảm thiểu tác động không mong muốn của chuyển đổi số (CĐS) đối với quyền riêng tư, bảo mật và hạnh phúc; (2) Phát huy vai trò của văn hóa trong các chính sách phát triển tại cấp độ quốc gia, khu vực và quốc tế; (3) Cam kết bảo vệ và phát huy sự đa dạng văn hóa; tạo môi trường, hệ sinh thái thuận lợi cho văn hóa và đa dạng văn hóa; (4) Vai trò của văn hóa và đa dạng văn hóa trong phát triển bền vững.

Nền tảng, sức mạnh nội sinh quan trọng, bảo đảm sự phát triển bền vững của Việt Nam

Phát biểu tại phiên thảo luận, PGS. TS. Bùi Hoài Sơn - Đại biểu Quốc hội Việt Nam, Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội Việt Nam cho biết, tại Tuyên ngôn thế giới về đa dạng văn hóa 2001, Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp quốc (UNESCO) khẳng định đa dạng văn hóa là tài sản chung quý giá của nhân loại, cần thiết đối với nhân loại như đa dạng sinh học đối với tự nhiên, là khởi nguồn cho giao lưu, đổi mới và sáng tạo.

Bên cạnh đó, đa dạng văn hóa có vai trò quan trọng đối với việc thực hiện đầy đủ các quyền con người và các quyền tự do cơ bản, nâng cao vai trò và địa vị của phụ nữ trong xã hội, tạo sự gắn kết, hòa hợp xã hội, vì vậy, cần lồng ghép đa dạng văn hóa như một yếu tố có tính chiến lược vào các chính sách phát triển quốc gia và quốc tế, thực hiện các Mục tiêu phát triển bền vững (SDG) của Liên Hợp Quốc…

Việt Nam là đất nước có bề dày lịch sử và văn hóa truyền thống hàng ngàn năm. Văn hóa Việt Nam có sự thống nhất trong đa dạng, là sự hòa quyện, kết tinh giữa bản sắc văn hóa 54 dân tộc anh em. Cộng đồng 54 dân tộc trên đất nước Việt Nam đều chung một ý thức quốc gia - dân tộc, đều chung sức, đồng lòng, vượt qua mọi khó khăn, thách thức, để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam.

Nhà nước Việt Nam đã, đang thực thi và không ngừng hoàn thiện thể chế, chính sách theo phương châm xuyên suốt “lấy giá trị văn hóa, con người Việt Nam là nền tảng, sức mạnh nội sinh quan trọng, bảo đảm sự phát triển bền vững”. Quốc hội Việt Nam quan tâm, chú trọng việc hoàn thiện hệ thống pháp luật, ban hành chính sách nhằm thúc đẩy tôn trọng đa dạng văn hóa vì sự phát triển bền vững...

Ý thức sâu sắc được trách nhiệm của mình, Việt Nam đã chủ động tham gia, thể hiện vai trò tích cực, trách nhiệm tại các cơ chế đa phương, góp phần phát huy, thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động bảo vệ và phát huy sự đa dạng văn hóa trên quy mô khu vực và quốc tế.

Thắp lửa tình yêu khoa học trong thế hệ trẻ giúp xã hội phát triển bền vững

Phát biểu tại phiên thảo luận chuyên đề, GS. Trần Thanh Vân chia sẻ về sự quan trọng và cần thiết của khoa học, công nghệ trong sự phát triển bền vững, nhất là sự cần thiết của sự hợp tác giữa các nhà khoa học với các nghị sĩ và các nhà hoạch định chính sách.

GS. Trần Thanh Vân khẳng định, khoa học cơ bản chính là nên tảng, động cơ của khoa học ứng dụng, đưa vào áp dụng trong thực tiễn và giúp cho xã hội phát triển bền vững.

Nhờ trí tò mò và mong muốn tìm hiểu, tìm kiếm đã đem đến thành công trong tương lai và là nền tảng cho sự tìm hiểu mọi mặt của xã hội, cho sự cạnh tranh quốc gia. GS. Trần Thanh Vân nêu dẫn chứng cho thành công của khoa học là từ khoa học cơ bản đến ứng dụng đã giúp chúng ta chiến thắng trong cuộc chiến chống đại dịch COVID-19, nhờ sự khám phá và sự hiểu biết, các nhà khoa học đã nhanh chóng tìm ra được vắc-xin chống virus hiệu quả.

GS. Trần Thanh Vân cho biết, khoa học đóng vai trò quan trọng trong phát triển bền vững. Cần đưa khoa học đến với quần chúng, thắp lửa tình yêu khoa học trong thế hệ trẻ để trong 20 năm nữa, sẽ có một thế hệ nhà khoa học xây dựng nên tương lai của đất nước.

GS. Trần Thanh Vân cho rằng, mỗi nước đều cần xây dựng các trung tâm khám phá khoa học, để những người trẻ có dịp gặp gỡ, trao đổi khoa học. Điều quan trọng là phải sửa soạn cho tương lai, đưa khoa học đến với quần chúng, truyền tình yêu khoa học đến cho trẻ em.

Lắng nghe tiếng nói của thanh niên trong CĐS và cụ thể hóa thành các chính sách

Một nội dung quan trọng được nhiều nghị sĩ tập trung thảo luận đó là vấn đề CĐS, số hóa tác động đến đời sống xã hội, trong đó có bộ phận không nhỏ giới trẻ ở các quốc gia.

Theo Nghị sĩ Malawi, những tiến bộ về đầu tư, kinh tế, doanh nghiệp, số hóa của thanh niên sẽ giúp cho các hoạt động kinh doanh, sản xuất, thúc đẩy môi trường số, CĐS. Do đó, số hóa đã tác động đến cuộc sống theo nhiều cách, tác động đến cuộc sống của thế hệ trẻ. Khoa học, công nghệ và số hóa giúp cho thanh niên phát triển, tiếp cận dựa trên kiến thức số hóa.

Với tư cách là nghị sĩ trẻ, Nghị sĩ Malawi đề nghị: cần bảo đảm rằng tiếng nói của thanh niên được lắng nghe trong tiến trình CĐS.

Ý kiến nghị sĩ khác khẳng định, cách mạng công nghiệp 4.0 đang phát triển mạnh mẽ và chưa có biện pháp hiệu quả ứng phó với những mặt trái của cuộc cách mạng 4.0 mang lại. Do vậy, cần có biện pháp hạn chế rủi ro với những công cụ mới, có cách học tập làm việc mới và cần đưa giá trị này vào các văn kiện và pháp lý liên quan.

Tại phiên thảo luận, Nghị sĩ Iran cho biết, các nghị sĩ đã nhận thức rất rõ ràng diễn biến trong thế giới số ngày càng tăng tốc, thành tựu của nhân loại ngày càng phong phú, do đó, đại biểu cho rằng đưa những diễn biến này hướng tới hỗ trợ những nước đang phát triển, CĐS theo hướng tích cực.

“Tuy vậy, song song với những tiến bộ đó, các hành động phạm pháp có thể được thực hiện thông qua sự phát triển kỹ thuật số, đặc biệt là thông qua trí tuệ nhân tạo (AI) đang ngày càng rộng rãi và phổ biến hơn. IPU có vị trí rất phù hợp để trở thành nền tảng của các cuộc đàm phán minh bạch và mang tính xây dựng giữa các nhà lập pháp của các quốc gia thành viên”.

Nhấn mạnh vị trí quan trọng của IPU, đại biểu đến từ Iran cũng cho rằng cần thúc đẩy các nỗ lực chung về công tác lập pháp nhằm tháo gỡ những trở ngại trên con đường phát triển của các nước, đặc biệt là đối với các nước đang phát triển. Đồng thời cần gỡ bỏ các biện pháp trừng phạt bất hợp pháp và các biện pháp cưỡng chế đơn phương; cần tìm ra các giải pháp ngăn chặn việc sử dụng không gian kỹ thuật số và tiến bộ công nghệ thực hiện hành vi phạm pháp…

Đa dạng văn hóa - phát triển bền vững

Đóng góp ý kiến vào vấn đề vai trò của văn hóa và đa dạng văn hóa trong phát triển bền vững, Nghị sĩ Thái Lan cho rằng, sẽ không thể có được phát triển bền vững nếu không có đa dạng văn hoá. Đây là yếu tố vô cùng quan trọng để giúp tận dụng nhân tài, thúc đẩy phát triển, hài hoà giữa các cộng đồng dựa trên bình đẳng.

Thái Lan là quốc gia đa dạng văn hoá, Hiến pháp của Thái Lan cũng hỗ trợ cho các cộng đồng phát huy giá trị văn hoá của mình. Thái Lan đang hợp tác chặt chẽ với các đối tác để đảm bảo giới trẻ, đặc biệt là nghị sĩ trẻ tham gia nhiều hơn; trao quyền hơn nữa cho các nghị sĩ trẻ có thể hợp tác với các đối tác nhằm đảm bảo quyền và lợi ích của các cộng đồng và dân tộc thiểu số.

Nhiều ý kiến tại phiên thảo luận đồng tình nhấn mạnh đa dạng văn hóa có vai trò quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế, do vậy cần xây dựng và gắn kết đạo luật về lĩnh vực này này với việc xây dựng nền tảng đa dạng, tạo điều kiện người dân tiếp cận với văn hóa.

Nhiều nước đã xây dựng và ban hành đạo luật nhằm thúc đẩy cơ hội và đối xử bình đẳng ở công sở, loại bỏ các hành vi phân biệt đối xử. Các quốc gia đều có nền văn hóa có giá trị khác nhau, mỗi quốc gia đến từng tổ chức, cá nhân đều có trách nhiệm bảo tồn, duy trì sự đa dạng văn hóa. Đây là giá trị trụ cột nền tảng của con người mà mỗi người đều có trách nhiệm bảo vệ.

Tuy nhiên, tình trạng chiến tranh ở một số nơi trên thế giới đã tạo nên thách thức chưa từng có đối với việc đảm bảo đa dạng văn hóa. Sự vũ khí hóa lòng thù hận ở nhiều nơi trên thế giới đã xâm phạm quyền lợi con người, đồng thời cũng gây ảnh hưởng lớn đến các nền văn hóa. Vì vậy, điều cần thiết là cần kiên quyết bảo vệ hòa bình và ngăn chặn các hành vi gây tổn hại đến sự đa dạng văn hóa.

Các nghị sĩ cũng tin tưởng, đề xuất rằng, cần kết nối văn hóa, bảo vệ văn hóa, đa dạng văn hóa vào mục tiêu phát triển bền vững số 16. Đó là xây dựng xã hội hòa bình và nâng cao năng lực thể chế để đoàn kết các cộng đồng địa phương và số hóa ngôn ngữ địa phương và dân tộc thiểu số trong đa dạng văn hóa. Đồng thời, mong muốn tiếp cận bình đẳng giáo dục đến tất cả mọi người.

Đại biểu Quốc hội Việt Nam Trịnh Xuân An nhấn mạnh: “Đa dạng văn hoá là nền tảng quan trọng cho sự thúc đẩy văn hoá trong phát triển bền vững và thịnh vượng của các quốc gia. Trong bối cảnh toàn cầu hoá hiện nay, các quốc gia cần tiếp tục bảo tồn, thúc đẩy bản sắc văn hoá, tôn trọng sự đa dạng văn hoá của nhau, chia sẻ thúc đẩy những đặc sắc văn hoá của các cộng đồng vì sự phát triển chung. Đồng thời tôn trọng các quốc gia, hợp tác với các quốc gia để cùng nhau thúc đẩy đa dạng văn hoá thay vì gây ra xung đột, mâu thuẫn trong bối cảnh rất phức tạp hiện nay”./.