Cần ban hành chính sách kích cầu doanh nghiệp sử dụng AI

Nhiều khó khăn trong việc triển khai AI tại Việt Nam

Chia sẻ tại phiên Hội thảo với chủ đề “Khai thác sức mạnh AI để phát triển đột phá” trong khuôn khổ Diễn đàn chuyển đổi số DX Summit 2025 diễn ra ngày 28/5, ông Nguyễn Tử Quảng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ CNTT Việt Nam (VINASA), Chủ tịch Uỷ ban AI và Đạo đức AI VINASA cho biết, người Việt Nam rất giỏi trong việc phát triển AI, nhất là GenAI nhờ kết hợp giữa trực giác và toán học. Điều này thể hiện qua việc một số người Việt ở nước ngoài đã đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển AI trên thế giới.

Dù vậy, Việt Nam chưa có nhiều thành tựu trong lĩnh vực này, khi gặp những khó khăn nhất định như thiếu dữ liệu lớn, thiếu chuyên gia và cần đầu tư mạnh hơn nữa về nghiên cứu, ứng dụng thực tiễn.

Với công ty Dynamic Software Solutions thời gian qua, đơn vị này đã đồng hành cùng chính quyền Hà Nội trong việc triển khai trợ lý ảo và phòng họp thông minh. Ví dụ như hỗ trợ đơn vị hành chính công Hà Nội soạn thảo văn bản tự động. Trước đây các văn bản dài thường phải mất rất nhiều thời gian thì hiện nay quá trình này mất rất ít thời gian, chỉ khoảng vài phút với độ chính xác cao.

Bên cạnh những thuận lợi được nhiều cơ quan, địa phương tạo điều kiện, công ty cũng đã gặp không ít những khó khăn. Theo ông Hoàng Văn Hội - Tổng Giám đốc, Công ty Dynamic Software Solutions, đầu tiên là vấn đề pháp lý hay những bài học kinh nghiệm (case study) ban đầu.

Còn với Dynamic Software Solutions, để tháo gỡ những khó khăn này từ phía chủ đầu và công nghệ, công ty đã đồng hành với các văn phòng, cơ quan để thử nghiệm. Bởi vì AI là một công nghệ mới, nền tảng mới nên kết quả hay dịch vụ mang lại không mang tính chất “tuyệt đối”. Bên cạnh đó, nhờ Nghị quyết 57 và hướng dẫn mới của Bộ KH&CN liên quan đến ứng dụng AI đã tạo điều kiện cho công ty rất nhiều.

Như tại Hà Nội, dù hạ tầng CNTT rất hiện đại nhưng cũng gặp bài toán về chia sẻ hạ tầng hay dữ liệu chưa đồng bộ, phân tán, cơ chế quản lý bảo mật (hạn chế người ngoài tiếp cận)…

Còn theo ông Vũ Thanh Tùng, Giảm đốc Sản phẩm AI Cloud, GreenNode, đơn vị này đã triển khai giải pháp AI cho ngân hàng với 13.000 nhân sự. Để rồi, sau một thời gian triển khai, ngân hàng này đã giảm 2/3 thời gian xử lý giấy tờ, tiết kiệm hơn 2.000 ngày làm việc cùng hơn 15 tỷ đồng mỗi năm.

Dù vậy, theo ông Tùng, trong quá trình triển khai cho các doanh nghiệp (DN) ở Việt Nam, GreenNode cũng đã gặp rất nhiều thách thức bao gồm: Dữ liệu rời rạc, tốn kém chi phí để quản trị, đòi hỏi kỹ năng và nguồn lực để di chuyển dữ liệu vào một kho tập trung; Quy trình thay đổi liên tục theo biến động thị trường; Dữ liệu nhạy cảm và yêu cầu bảo mật cao; Thiếu nguồn nhân lực phát triển AI và dữ liệu.

Còn đối với khối hành chính công, thì các khó khăn chủ yếu liên quan đến dữ liệu, con người.

“Thời gian tới, tôi mong Việt Nam sẽ tham gia nhiều hơn trong chuỗi giá trị về AI trên thế giới”, ông Tùng bày tỏ.

Cần làm gì để sớm có những DN về AI như Deepseek?

Để đạt được mục tiêu top 3 nước dẫn đầu khu vực Đông Nam Á về AI, ông Nguyễn Tử Quảng đã đưa ra một số đề xuất, đầu tiên là chính sách kích cầu DN sử dụng AI như tại Singapore, để phát triển AI, thay vì đầu tư cho các đơn vị cung cấp ứng dụng thì tập trung hỗ trợ chi phí cho các DN sử dụng dịch vụ AI.

Ông Nguyễn Tử Quảng lấy ví dụ như thay vì tự trả tiền cho các nhà cung cấp dich vụ, thì chính phủ sẽ hỗ trợ 70% còn DN chỉ phải bỏ ra 30% chi phí còn lại. Ở Nhật Bản, tỷ lệ này là 50% - 50%. Nhờ đó các DN cung cấp dịch vụ sẽ có nhiều khách hàng sử dụng giải pháp hơn.

“Ủy ban AI của VINASA và bản thân tôi với vai trò tư vấn cho Chính phủ cũng đang tích cực để đưa chính sách kích cầu vào trong các chính sách của Việt Nam sắp tới”, ông Nguyễn Tử Quảng nói.

Ngoài ra, để làm được AI thì chúng ta phải có dữ liệu, nhà nước có thể ban hành chính sách “mở dữ liệu”, tạo điều kiện cho DN AI phát triển. Bao gồm các dữ liệu có thể mở và những dữ liệu đặc thù như y tế, giao thông, dân cư… Dù vậy, với những dữ liệu nhạy cảm hoặc có yếu tố riêng tư thì cần được quản lý chặt chẽ, cần có cơ chế cấp quyền truy cập có điều kiện.

Tiếp theo, cũng cần có bộ tiêu chuẩn đánh giá AI ở Việt Nam, nhất là các giải pháp của nước ngoài hay đào tạo nguồn lực AI trong các công ty, trường Đại học để 100.000 nhân sự làm việc trong 3 năm tới.

Ông Quảng cũng đề xuất: Thành lập Hội đồng phê duyệt để thẩm định và cung cấp nguồn lực từ trung tâm tính toán; Hỗ trợ về thuế; Thúc đẩy tham gia các hiệp hội quốc tế.

“Các chuyên gia AI người Việt Nam trên thế giới rất nhiều và rất muốn về Việt Nam để đóng góp cho quá trình phát triển. Chúng ta cần có các chương trình quốc gia để mời họ về”, ông Nguyễn Tử Quảng cho biết thêm.

Nếu làm được những điều này, ông Nguyễn Tử Quảng tin rằng, Việt Nam sẽ có những DN đổi mới sáng tạo nổi trội/tiên phong về AI tương tự như “hiện tượng” Deepseek hay ChatGPT.

Cuối cùng, VINASA sẽ lắng nghe ý kiến của các đơn vị để kiến nghị và cùng chính phủ hỗ trợ DN, hoàn thiện trách nhiệm này với mục tiêu đưa Việt Nam thành thủ phủ AI thế giới.

Trong khi đó, ngoài vấn đề công nghệ, ông Hà Văn Hội đề nghị Chính phủ, VINASA sớm đưa ra các case study cho từng địa phương, cơ quan. Đây là một khó khăn rất lớn vì Việt Nam chưa có khung pháp lý hay hướng dẫn cụ thể để có thể tính ra chi phí, thời gian thực hiện…, để các địa phương, Sở ban ngành có thể rút ngắn thời gian xử lý thủ tục pháp lý. Nhất là trong bối cảnh Nghị quyết 68 ra đời, không chỉ các DN lớn mà các công ty nhỏ đều sẽ có cơ hội như nhau trong lĩnh vực AI.

“Chúng tôi mong muốn sẽ có những case study cụ thể cho từng ngành nghề và những dự án đầu tiên phải là những dự án đột phá để các đơn vị liên quan thực hiện”, ông Hà Văn Hội chia sẻ