"Canada là một trong những nơi an toàn nhất thế giới với trẻ em, trừ trên môi trường mạng"

Kêu gọi hành động để giảm thiểu số trẻ bị bắt nạt, quấy rối, lạm dụng trên Internet

Mạng xã hội (MXH) có thể là một công cụ tuyệt vời để giữ liên lạc, chia sẻ ý tưởng và xây dựng mối quan hệ mới. Tuy nhiên, mặt trái của MXH cũng khiến nhiều người cảm thấy cô đơn và gặp phải các vấn đề về sức khỏe tinh thần. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến người lớn mà còn tác động mạnh đến thế hệ trẻ - những người dễ bị ảnh hưởng hơn.

Với trẻ em, thế giới mạng có thể trở thành nơi nguy hiểm, gây ra tình trạng tự tử tăng cao và một cuộc khủng hoảng về sức khỏe tinh thần cần được chú ý nhiều hơn.

Trung tâm Bảo vệ Trẻ em Canada (Canadian Centre for Child Protection) đang đi đầu trong nỗ lực ngăn chặn các tác hại trực tuyến này, kêu gọi hành động để kiểm soát và giảm thiểu số trẻ em bị bắt nạt, quấy rối, lạm dụng và lợi dụng trên mạng.

"Canada là một trong những nơi an toàn nhất thế giới cho trẻ em - trừ khi các em ở trên môi trường mạng”. Đây là thông điệp chính của chiến dịch nâng cao nhận thức bảo vệ trẻ em an toàn trên môi trường trực tuyến gần đây của Trung tâm Bảo vệ Trẻ em Canada.

“Chỉ nghĩ đến những nguy cơ tiềm ẩn trên Internet dành cho trẻ em và thanh thiếu niên dễ bị tổn thương đã đủ làm tôi rùng mình”, Rochelle Squires, nhà báo và là một chính trị gia, nhà bình luận chính trị và xã hội của trang Winnipeg Free Press - một tờ báo khổ lớn hàng ngày tại Winnipeg, Manitoba, Canada, nói.

“Khi các con tôi còn nhỏ, việc đảm bảo an toàn cho các con chỉ đơn giản là dõi theo chúng ở sân chơi và dặn dò đừng nói chuyện với người lạ. Nhưng bây giờ, những kẻ xấu luôn rình rập trên mạng, tìm cách quấy rối, lợi dụng và tống tiền trẻ em”.

Chỉ trong năm ngoái, Cybertip.ca, đường dây nóng quốc gia của Canada chuyên để báo cáo về tình trạng bóc lột tình dục trẻ em trực tuyến, đã nhận được 7.000 báo cáo về tình trạng trẻ em bị ép buộc về tình dục qua mạng, chủ yếu trên Instagram và Snapchat - tăng 27% so với năm trước.

Một dự án khác, Project Arachnid, giúp gỡ bỏ các nội dung lạm dụng trẻ em trên Internet, hiện đang nhận 20.000 yêu cầu xóa những nội dung này mỗi ngày từ khắp nơi trên thế giới. Dự án Arachnid bao gồm một bộ công cụ sáng tạo, tập trung vào nạn nhân nhằm chống lại sự gia tăng nhanh chóng của nội dung lạm dụng tình dục trẻ em (CSAM) trên Internet.

Đề xuất dán nhãn cảnh báo MXH như dán nhãn thuốc lá có hại cho sức khỏe

Số trẻ tự tử do bị kẻ xấu trên mạng làm tổn thương tinh thần thật đáng báo động. Thực tế, ngày càng có nhiều vụ kiện chống lại các nền tảng MXH vì những tác hại mà chúng gây ra. Bác sĩ Vivek Murthy, người đứng đầu trong lĩnh vực y tế công cộng tại Mỹ, đã gọi đây là một cuộc khủng hoảng sức khỏe tinh thần mà phần lớn nguyên nhân đến từ MXH.

Bác sĩ đang kêu gọi áp dụng phương pháp dán nhãn các trang MXH giống như đối với thuốc lá, với các cảnh báo cho biết các trang mạng này "có liên quan đến những tác hại đáng kể đến sức khỏe tâm thần" đối với thanh thiếu niên.

"Một trong những điều tồi tệ nhất đối với cha mẹ là biết con mình đang gặp nguy hiểm nhưng lại không thể làm gì để giải quyết", bác sĩ Murthy cho biết. Theo ông, việc gắn nhãn các MXH sẽ giúp "thường xuyên nhắc nhở các bậc cha mẹ và thanh thiếu niên rằng MXH chưa được chứng minh là an toàn".

Tuy nhiên, hiệu quả của phương pháp dán nhãn như vậy vẫn còn gây tranh cãi, đặc biệt là khi trẻ em có thể dễ dàng bỏ qua các nhãn này. "Nhãn cảnh báo là một công cụ để giảm thiểu tác động của MXH - tuy nhiên, tôi không nghĩ rằng nó sẽ hiệu quả", TS. Karline Treurnicht Naylor, bác sĩ tâm thần tại Bệnh viện Mount Sinai và là giảng viên tại Đại học Toronto, cho biết.

Ông Alex Munter, Tổng giám đốc điều hành Bệnh viện Nhi đồng Đông Ontario, đồng ý: "Tác động của giải pháp này khá hạn chế. Điều quan trọng ở đây là sẽ phải làm nhiều, nhiều việc cùng một lúc".

Ông Munter so sánh quản lý MXH với cách quản lý thuốc lá, cho rằng cần có nhãn cảnh báo đi kèm với các biện pháp phòng ngừa khác, bao gồm quy định ngành và giáo dục trẻ em về tác hại của MXH. Ông nhấn mạnh rằng các nhãn cảnh báo cũng là một phần quan trọng trong việc giáo dục người dùng.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Y tế Canada Mark Holland tỏ ra không mấy tin tưởng vào ý tưởng này. Trong một cuộc phỏng vấn với báo The Star, ông nói rằng thay vì dán nhãn cảnh báo, cha mẹ nên đóng vai trò chính trong việc giáo dục con cái về MXH.

Dự luật Phòng chống tác hại trực tuyến của Canada

Tại Canada, chính phủ đã giới thiệu dự thảo Luật Phòng chống tác hại trực tuyến (Online Harms Act), nhưng dự luật vẫn chưa được thông qua. Cụ thể, Canada nỗ lực bảo vệ trẻ em trên mạng thông qua dự luật với những quy định cụ thể nhằm tạo ra một môi trường mạng an toàn hơn.

Dự luật yêu cầu các nền tảng trực tuyến, bao gồm các dịch vụ phát trực tiếp và nội dung dành cho người lớn, như Facebook, Twitch, phải có trách nhiệm quản lý nội dung gây hại và thực hiện các biện pháp bảo vệ trẻ em, cũng như minh bạch về cách thức kiểm soát nội dung này. Dự luật cũng thành lập Ủy ban An toàn kỹ thuật số, cơ quan sẽ giám sát việc thi hành luật và cung cấp hướng dẫn, tài liệu giáo dục để nâng cao an toàn trực tuyến.

Ngoài ra, dự luật cũng sửa đổi quy định về việc báo cáo bắt buộc các nội dung khiêu dâm trẻ em trên Internet nhằm cải thiện việc xử lý các hành vi này. Trung tâm Bảo vệ Trẻ em Canada ủng hộ mạnh mẽ dự luật này và coi đây là một bước quan trọng trong việc bảo vệ trẻ em tại Canada.

Trung tâm cũng cung cấp các nguồn tài liệu và chương trình đào tạo giúp bảo vệ trẻ em trực tuyến, bao gồm “Zoe & Molly Online” — một loạt bài học tương tác dành cho trẻ từ 8 - 10 tuổi để dạy các em cách an toàn khi chơi game trực tuyến. Tất cả các thành phần của chương trình Zoe & Molly Online, bao gồm truyện tranh, trò chơi tương tác và bài kiểm tra an toàn trực tuyến, đều mang đến trải nghiệm học tập hấp dẫn cho trẻ em. Ngoài ra, Trung tâm còn có các chương trình đào tạo trực tuyến với tài liệu hữu ích để hoàn thành khóa học và nhận chứng chỉ.

Phụ huynh cũng có thể giúp bảo vệ con em mình trên mạng bằng cách hạn chế việc đăng tải hoặc chia sẻ hình ảnh cá nhân, không chia sẻ thông tin nhạy cảm như địa chỉ, số điện thoại hoặc tên trường học, hướng dẫn các em không đồng ý gặp mặt trực tiếp với người lạ quen qua mạng nếu không có sự đồng ý của cha mẹ.

Tuy nhiên, một số người phản đối dự luật này vì cho rằng nó vi phạm tự do ngôn luận. Hơn nữa, một ủy viên kỹ thuật số và một người hòa giải có vai trò quan trọng trong quá trình này, nhưng có thể cần thêm các quy định bổ sung. Nếu dự luật này không được thông qua trước cuộc bầu cử liên bang tiếp theo, có thể phải mất nhiều năm nữa mới có các biện pháp để giảm thiểu tác hại trực tuyến đối với trẻ em.

Nhà báo Rochelle Squires cho rằng câu hỏi cấp bách nhất hiện nay là: còn bao nhiêu trẻ em nữa phải chịu tổn thương trong thời gian chờ đợi?

Hiện tại, Canada có Đường dây trợ giúp trẻ em theo số 1-800-668-6868 hoặc nhắn tin đến số 686868./.