Dữ liệu mở và tác động đối với các quốc gia, tổ chức

Dữ liệu mở phải được cấp phép. Việc cấp phép cho dữ liệu mở cho phép mọi người sử dụng dữ liệu theo bất kỳ cách nào họ muốn, bao gồm chuyển đổi, kết hợp và chia sẻ dữ liệu đó với người khác, kể cả về mặt thương mại.

Lợi ích của dữ liệu mở

Theo Ngân hàng thế giới (WB), tương tự như các mặt hàng toàn cầu khác, dữ liệu có tiềm năng mang lại lợi ích đáng kể. Trên thực tế, dữ liệu được gọi là nguồn dầu mới (new oil), bởi vì mặc dù cả dữ liệu và dầu đều có giá trị nội tại, nhưng cả hai đều phải được “tinh chế” hoặc chuyển đổi để phát huy hết tiềm năng của chúng. Khi dữ liệu của chính phủ có thể truy cập và sử dụng lại được, chúng cho phép các cá nhân, tổ chức và thậm chí chính các chính phủ đổi mới và cộng tác theo những cách mới.

Từ việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế đến đảm bảo trách nhiệm giải trình của chính phủ, dữ liệu mở có thể mang lại lợi ích cho người dân, các tổ chức và chính các chính phủ.

Các lợi ích của dữ liệu mở, gồm:

Sự minh bạch: Dữ liệu mở hỗ trợ giám sát sự công khai của các chính phủ và giảm tham nhũng bằng cách cho phép minh bạch hơn. Dữ liệu mở cũng khuyến khích công dân tham gia nhiều hơn vào các công việc của chính phủ và hỗ trợ các xã hội dân chủ bằng cách cung cấp thông tin về thủ tục bỏ phiếu, địa điểm và các vấn đề về lá phiếu.

Cải thiện dịch vụ công (DVC): Dữ liệu mở mang lại cho công dân những nguyên liệu thô mà họ cần để thúc đẩy sự tham gia của chính phủ và đóng góp vào việc cải thiện các DVC. Chẳng hạn, công dân có thể sử dụng dữ liệu mở để đóng góp cho quy hoạch công hoặc cung cấp phản hồi cho các bộ của chính phủ về chất lượng dịch vụ.

Đổi mới và giá trị kinh tế: Dữ liệu công khai và việc tái sử dụng chúng là những nguồn lực chính cho đổi mới xã hội và tăng trưởng kinh tế. Dữ liệu mở mang lại các cơ hội mới cho các chính phủ cộng tác với công dân và đánh giá các DVC bằng cho phép công dân truy cập vào dữ liệu về các dịch vụ đó. Các doanh nghiệp (DN) và doanh nhân đang sử dụng dữ liệu mở để hiểu rõ hơn về các thị trường tiềm năng và xây dựng các sản phẩm mới dựa trên dữ liệu.

Hiệu quả: Dữ liệu mở giúp các bộ, ngành của chính phủ dễ dàng và ít tốn kém hơn trong việc khám phá và truy cập dữ liệu của chính họ hoặc dữ liệu từ các bộ, ngành khác, giúp giảm chi phí mua lại, sự dư thừa và chi phí chung. 

Chính sách dữ liệu mở

Với các lợi ích của dữ liệu mở, các nước cần có các chính sách dữ liệu mở phục vụ hai nhóm người dùng: Chính phủ và các tổ chức “bên cung cấp” khác, và công dân cũng như những người tiêu dùng dữ liệu khác. Mỗi nhóm nhận được các lợi ích và hỗ trợ riêng biệt từ các chính sách dữ liệu mở. Đối với chính phủ, các bộ và các tổ chức cần có chính sách, hướng dẫn, chỉ dẫn, yêu cầu và công cụ để triển khai dữ liệu mở. Các cơ quan cũng có thể thiết lập quản trị sáng kiến dữ liệu mở, mô tả các nhóm làm việc liên cơ quan và cung cấp các đầu mối liên hệ.

Đối với các nhóm người dùng bao gồm công dân, tổ chức xã hội dân sự, DN, nhà nghiên cứu và người tiêu dùng dữ liệu, chính sách dữ liệu mở xác định rõ dữ liệu nào đang hoặc sẽ được công khai, cách thức và địa điểm thu thập dữ liệu, tiêu chuẩn cung cấp dữ liệu và siêu dữ liệu (cũng thúc đẩy trách nhiệm) và làm thế nào để tham gia với chính phủ hoặc cơ quan tạo ra dữ liệu.

Một lợi ích nữa của các chính sách dữ liệu mở là cần có cái nhìn sâu sắc vào các thủ tục nội bộ của chính phủ để quản lý sáng kiến dữ liệu mở, giúp người tiêu dùng hiểu rõ hơn về hệ sinh thái dữ liệu. 

Ứng dụng dữ liệu mở trong các lĩnh vực

Nhiều quốc gia, tổ chức, DN đã hưởng lợi từ dữ liệu mở và đưa ra những sáng kiến. Cổng dữ liệu mở của EU cung cấp quyền truy cập miễn phí vào các bộ dữ liệu của EU (thương mại hoặc cách khác).

Lo ngại về tác động của việc gia tăng mức tiêu thụ năng lượng dân cư, Chính phủ Singapore đã tài trợ cho một “hackathon” - một sự kiện cộng đồng nơi các nhà công nghệ và các công ty khởi nghiệp được mời tìm kiếm các ứng dụng tiềm năng của dữ liệu mở và phát triển các ứng dụng mới giúp ích cho cả việc ra quyết định và tăng trách nhiệm giải trình.

Giúp ngăn ngừa tham nhũng và lãng phí, Chính phủ Brazil đã mở Cổng thông tin minh bạch của Brazil, công bố nhiều loại thông tin bao gồm các khoản chi tiêu của cơ quan liên bang, các khoản phí của các quan chức được bầu đối với thẻ tín dụng do chính phủ cấp và danh sách các công ty bị cấm ký hợp đồng làm việc với chính phủ. Dữ liệu từ cổng thông tin đang giúp các nhà báo và các nhóm hoạt động phơi bày tham nhũng và có thể giảm chi tiêu không cần thiết hoặc đáng ngờ.

Hay tại Vương quốc Anh, các ước tính cho thấy các trường học phải trả gấp 3 - 4 lần số tiền cho dịch vụ băng rộng. Việc công bố giá dịch vụ băng rộng công khai có thể giúp cắt giảm đáng kể chi phí này cho các trường học. 

Tổ chức Sunlight Foundation có trụ sở tại Mỹ, thực hiện cải thiện tính minh bạch của chính phủ bằng cách công khai dữ liệu liên quan đến nhiều hoạt động, bao gồm sử dụng phiếu thực phẩm, quyên góp chính trị và chi tiêu của Quốc hội.

Trong lĩnh vực năng lượng, từ năm 2011, New York đã công bố thông tin chi tiết về mức tiêu thụ năng lượng và nước cho từng tòa nhà phi dân cư. Các bên vận hành tòa nhà hiện sử dụng dữ liệu này để đánh giá hiệu quả sử dụng năng lượng của chính họ, ưu tiên đầu tư và thúc đẩy các chương trình hoặc thiết bị giảm năng lượng.

Trang web findthebest.com có trụ sở tại Vương quốc Anh đã sử dụng dữ liệu mở từ chính phủ để tạo ứng dụng phát thải và tiết kiệm nhiên liệu xe hơi, giúp người mua ô tô so sánh các tính năng như tiết kiệm nhiên liệu dựa trên loại đường đi làm của họ. Trong khi đó, trafikverket, cơ quan vận tải của Thụy Điển, cung cấp cho bên thứ ba dữ liệu thời gian thực về thời gian tàu khởi hành và thời gian đến dự kiến, cho phép hành khách lập kế hoạch đi lại, du lịch tốt hơn.

Đối với giáo dục, tại Đại học bang Arizona (Mỹ), các nhà giáo dục đã sử dụng các chương trình học trực tuyến thích ứng cho những sinh viên đang gặp khó khăn với môn toán. Phần mềm theo dõi các số liệu như số lần nhấn phím, để xem cách học sinh tương tác với tài liệu và chỗ nào các sinh viên cần được hướng dẫn thêm. Các hệ thống học tập thích ứng này đã giúp cải thiện tỷ lệ vượt qua môn học từ 66% lên 75%. 

Trong lĩnh vực y tế, Propeller Health, một công ty tư nhân, đã được hưởng lợi từ việc truy cập dữ liệu từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) để tạo ra một thiết bị theo dõi với sự hỗ trợ GPS để giám sát việc sử dụng ống hít của bệnh nhân hen. Thông tin được chuyển đến cơ sở dữ liệu trung tâm và được sử dụng để xác định xu hướng cho các cá nhân, nhóm và toàn bộ dân số. Bằng cách hợp nhất dữ liệu sử dụng với thông tin của CDC về các yếu tố môi trường gây ra bệnh hen suyễn (ví dụ: số lượng phấn hoa ở vùng Đông Bắc và sương mù núi lửa ở Hawaii), Propeller Health giúp các bác sĩ xây dựng các kế hoạch điều trị được cá nhân hóa và các cơ hội phòng ngừa tại chỗ.

Một số sản phẩm dữ liệu mở sáng tạo nhất được tạo ra thông qua sự hợp tác liên ngành liên quan đến các tổ chức công và tư nhân. Ví dụ, sau trận động đất năm 2010 ở Haiti, các tình nguyện viên trên khắp thế giới đã kết hợp dữ liệu từ các nguồn như chụp ảnh trên không, bản đồ các cơ sở y tế của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và vị trí của các cơ sở cảnh sát từ Trung tâm thảm họa Thái Bình Dương tạo nên dự án OpenStreetMap, đã trở thành một nguồn thông tin đáng tin cậy quan trọng để hướng dẫn nhân viên từ các cơ quan chính phủ và viện trợ tư nhân trong việc cung cấp nguồn lực cho các bệnh viện, trung tâm phân loại bệnh nhân và trại tị nạn. Dự án bản đồ này cũng giúp những người ứng cứu khẩn cấp kết hợp tốt hơn giữa cung và cầu đối với các nguồn lực khác nhau sau thảm họa, cải thiện đáng kể các dịch vụ được cung cấp.

Ngoài ra, còn có những ứng dụng khác như Police.uk - một ví dụ về ứng dụng được xây dựng bằng dữ liệu mở, cung cấp dữ liệu về lực lượng cảnh sát và tội phạm ở cấp độ đường phố của Vương quốc Anh với chức năng lập bản đồ và phân loại tội phạm. Hay DataViva, sử dụng hơn 100 triệu hình ảnh trực quan tương tác để giúp mọi người có thể truy cập miễn phí dữ liệu của chính phủ về nền kinh tế Brazil và Save the Rain, sử dụng bản đồ để cho phép người dùng ước tính lượng nước mưa họ có thể tiết kiệm mỗi năm khi lượng mưa trên toàn thế giới được dự báo giảm./.

“

Tài liệu tham khảo:

[1] https://data.europa.eu

[2] https://www.worldbank.org

[3] https://cms-lawnow.com

[4] https://www.ogpstories.org

[5] https://www.weforum.org