Tại cuộc họp Thường trực Chính phủ mới đây, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã nghe báo cáo về đề xuất chủ trương đầu tư Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030.
Theo Thủ tướng đây là một trong ba chương trình mục tiêu quốc gia lớn, thể hiện tình cảm, trách nhiệm đối với đồng bào DTTS, để đồng bào có đời sống vật chất, tinh thần tốt hơn.
Hỗ trợ sinh kế, cải thiện đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số
Theo báo cáo của Ủy ban Dân tộc, hiện cả nước có hơn 14,1 triệu người DTTS, chiếm 14,7% dân số cả nước. Mặc dù kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi đã có bước phát triển mạnh trong những năm qua nhưng vẫn là vùng khó khăn nhất cả nước. Thu nhập bình quân của hộ đồng bào DTTS ở nhiều nơi chỉ bằng 40 - 50% bình quân thu nhập trong khu vực.
Theo đề xuất trình của Ủy ban Dân tộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 – 2030 sẽ được thực hiện theo 2 giai đoạn đối với các xã, thôn có tỷ lệ hộ DTTS từ 15% trở lên.
Tổng vốn thực hiện giai đoạn 2021 - 2025 là khoảng 204.000 tỷ đồng và giai đoạn 2026 - 2030 là hơn 210.500 tỷ đồng, gồm nhiều nguồn như ngân sách Trung ương, địa phương, vốn tín dụng chính sách, các nguồn lực khác.
Mục tiêu đến năm 2025 là giảm tỷ lệ hộ nghèo vùng DTTS hàng năm trên 3%, tăng thu nhập hộ gia đình DTTS gấp trên 2 lần so với năm 2019 và đến năm 2030, tỷ lệ hộ nghèo xuống dưới 10%. Ủy ban Dân tộc đề xuất 10 dự án thuộc một số lĩnh vực khác nhau.
Tận dụng những nguồn vốn khác nhau để hỗ trợ sinh kế, cải thiện đời sống của đồng bào DTTS. (Ảnh: Hoàng Minh)
Bên cạnh việc bố trí đủ, kịp thời nguồn ngân sách Trung ương hỗ trợ có mục tiêu, Ủy ban Dân tộc cho rằng cần quan tâm bố trí vốn tín dụng chính sách xã hội cho vay theo dự án quy mô vừa và nhỏ, tạo sinh kế cho người dân theo phương châm "vừa cho cần câu, vừa cho cá" tiến tới "chỉ cho cần câu, phải tự câu cá".
Theo đó, Thủ tướng cũng nhất trí với nội dung Chương trình nên tập trung vào hỗ trợ sinh kế, cải thiện đời sống của đồng bào DTTS, "cho cần câu là chính nhưng cũng cho con cá trong một số trường hợp". Ngoài ra, Thủ tướng cũng yêu cầu Chương trình không trùng lặp với 2 chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững, "tận dụng được những nguồn vốn khác nhau để phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS thì càng quý", chứ không chỉ dựa vào ngân sách. Chương trình cần bám sát mục tiêu, nội dung trong Nghị quyết 88 của Quốc hội, ý kiến chỉ đạo của Bộ Chính trị.
Đối với các công trình kết cấu hạ tầng khác như điện, đường, trường, trạm… cần rà soát kỹ, chỉ đầu tư những công trình thực sự cần thiết mà chưa được đầu tư trước đây.
Chương trình cần nghiên cứu đưa vào các giải pháp cụ thể hơn để giải quyết tình trạng thiếu đất ở, nhà ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt; căn cứ vào chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội các vùng theo quy hoạch để tiếp tục bổ sung, hoàn thiện và nên có cơ chế đặc thù, bảo đảm tính thiết thực, hiệu quả.
(Ảnh minh họa: Mai Phùng)
Đảm bảo tính thống nhất và đồng bộ trong các chính sách về dân tộc
Ngày 15/02/2020, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 12/NQ-CP về việc triển khai thực hiện Nghị quyết số 88/2019/QH14 và giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với Ủy ban Dân tộc, Bộ Tài chính và các Bộ, ngành liên quan tham mưu cho Thủ tướng Chính phủ thành lập Hội đồng thẩm định Nhà nước thẩm định Báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư, Báo cáo nghiên cứu khả thi Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030.
Đây là Chương trình rất quan trọng đối với đồng bào DTTS và trong thời gian qua, Đảng, Nhà nước đặc biệt quan tâm, hỗ trợ đối tượng này về mọi mặt với nhiều chính sách nhằm nâng cao đời sống.
Tuy nhiên, đánh giá các giai đoạn trước cho thấy, kết quả thực hiện chưa đạt yêu cầu, trong đó có nguyên nhân như do quá nhiều chính sách ở nhiều chương trình, dự án khác nhau.
Theo đánh giá sơ bộ có khoảng 118 chính sách liên quan đến đồng bào dân tộc nằm ở nhiều Bộ, ngành dẫn đến sự phân tán, manh mún, thiếu đồng bộ, không căn cơ và không bài bản trong khi nguồn lực hạn chế. Điều này dẫn đến đời sống của người dân trong các khu vực này vẫn còn nhiều khó khăn, càng ngày càng có sự phân hóa giàu nghèo, tạo nên khoảng cách phát triển giữa các vùng miền, giữa các tầng lớp người dân. Do vậy, chủ trương của Đảng và Nhà nước là phát triển cân bằng giữa các vùng miền, hài hòa giữa các tầng lớp người dân.
Do đó, theo Nghị quyết số 88 của Quốc hội, Chính phủ sẽ triển khai thực hiện tổ chức rà soát các văn bản pháp luật liên quan đến vùng đồng bào DTTS và miền núi và chính sách dân tộc; kịp thời đề xuất, sửa đổi, bổ sung, thay thế, bãi bỏ các văn bản có liên quan không còn phù hợp để bảo đảm tính thống nhất; đồng bộ của hệ thống pháp luật nhằm tổ chức thực hiện có hiệu quả các nội dung của Đề án.
Chương trình sẽ giải quyết những tồn tại, hạn chế, bất cập trong công tác dân tộc và thực hiện chính sách dân tộc hiện nay, đáp ứng mong đợi của đồng bào DTTS, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi phát triển nhanh, bền vững, tạo sinh kế, tăng thu nhập cho người dân, góp phần giảm nghèo nhanh, bền vững…
