Từ phẫu thuật từ xa đến chẩn đoán tốt hơn, hay một loạt các ứng dụng y tế di động mở rộng, công nghệ đang giúp cải thiện sức khỏe của con người mỗi ngày.
Những ứng dụng của trí tuệ nhân tạo (AI), như nhận dạng bệnh ngoài da, thậm chí có thể được triển khai trên khoảng 6 tỷ điện thoại thông minh trong vài năm tới. Tiềm năng của ICT là rất lớn và Liên minh Viễn thông thế giới (ITU) – với vai trò là cơ quan chuyên trách về CNTT-TT của Liên Hợp Quốc - sẵn sàng đồng hành cùng tiến trình này.
Ứng dụng AI cho sức khỏe
ITU đã theo đuổi một số sáng kiến “AI cho sức khỏe” quan trọng, bao gồm cả việc hợp tác với Tổ chức Y tế thế giới (WHO) để thành lập Nhóm nghiên cứu AI dành cho sức khỏe. Nhóm này đang làm việc để chuẩn hóa khung đánh giá hiệu quả của các thuật toán AI dành cho sức khỏe nhằm giải quyết các căn bệnh như ung thư vú, bệnh Alzheimer, mất thị lực và tổn thương da.
Mục tiêu là cung cấp cho các cơ quan quản lý thông tin cần thiết để xác định liệu các thuật toán AI có đủ chính xác để đưa vào triển khai lâm sàng hay không, tương tự như sự phê duyệt của các cơ quan quản lý y tế quốc gia đối với các dược phẩm và thiết bị y tế mới.
Nhóm nghiên cứu AI dành cho sức khỏe cũng đang tìm cách giải quyết tốt nhất những thách thức xung quanh việc truy cập dữ liệu sức khỏe và việc sử dụng dữ liệu đó một cách phù hợp. Nhóm đã phát triển một chính sách xử lý dữ liệu cho phép sáng kiến chấp nhận cả dữ liệu mở và các bộ dữ liệu thử nghiệm không được tiết lộ.
Một vấn đề đã được công nhận là thiếu khả năng tương tác giữa các cơ sở dữ liệu khác nhau được sử dụng trong các bệnh viện, ngay cả trong cùng một quốc gia. Các tiêu chuẩn quốc tế của ITU được phát triển nhằm cung cấp khả năng tương tác như vậy và tạo ra một thị trường toàn cầu để giảm thiểu chi phí thông qua quy mô triển khai.
Tầm quan trọng của các tiêu chuẩn
Điều quan trọng là công nghệ được sử dụng trong lĩnh vực y tế cần tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế để đảm bảo khả năng tương tác và tính bảo mật, đồng thời những thiết bị vô tuyến hoạt động trong các dải tần số vô tuyến hài hòa để tránh can nhiễu có hại.
Điều đó khuyến khích và bảo vệ những đầu tư quan trọng hiện có, đồng thời mang lại hiệu quả chi phí bằng cách giảm giá thành thiết bị, từ đó cho phép cung cấp các dịch vụ với mức giá phải chăng. Kết quả là sẽ có nhiều người dân trên thế giới được kết nối hơn và có thể hưởng lợi từ việc mở rộng của các dịch vụ y tế số được cung cấp.
Mọi tiêu chuẩn của ITU đều phụ thuộc vào sự tham gia của các bên liên quan chính và ITU có thể hiện thực hóa thông qua các thành viên khu vực tư nhân bao gồm hơn 600 công ty và hơn 160 trường đại học. Chính các chuyên gia này đã thúc đẩy công việc và sản phẩm đầu ra, cụ thể chính là các tiêu chuẩn.
Chẳng hạn, kể từ năm 2013, ITU và WHO đã thực hiện sáng kiến Be He@ lthy, Be Mobile tại 11 quốc gia, với mục tiêu tập trung vào việc sử dụng công nghệ di động để cải thiện, ngăn ngừa và điều trị các loại bệnh không truyền nhiễm (NCD: Con-Communicable Diseases). Hàng chục ngàn người ở các quốc gia Khối thịnh vượng chung như Ấn Độ và Zambia có thể sử dụng các ứng dụng điện thoại di động để giúp quản lý bệnh tiểu đường, ung thư cổ tử cung và sử dụng thuốc lá.
Mang kết nối đến mọi người
Tất nhiên, mọi người sẽ chỉ có thể được hưởng lợi hoàn toàn từ những tiến bộ này nếu được tiếp cận băng thông rộng. Gần một nửa dân số thế giới hiện vẫn chưa được sử dụng Internet. Sẽ chỉ có bảo hiểm y tế toàn cầu khi tất cả mọi người đều được kết nối.
Hiện có một số sáng kiến đột phá đang được triển khai để cung cấp truy cập Internet giá cả phải chăng cho các cộng đồng nông thôn, cũng như các khu vực vùng sâu, vùng xa không được phục vụ hiện nay.
Các vệ tinh nhỏ, các vệ tinh với động cơ đẩy hoàn toàn bằng điện và các vệ tinh quỹ đạo tầm thấp (LEO) là một trong những sáng tạo giúp giải quyết bài toán trên, từ đó cho phép triển khai một loạt các giải pháp từ các dịch vụ tài chính số đến chăm sóc sức khỏe tốt hơn, thành phố thông minh hơn. Những xu hướng này cũng cung cấp các giải pháp mới và kinh tế hơn để kết nối những người không được kết nối, chủ yếu ở khu vực nông thôn.
Ngoài các công nghệ vệ tinh, những hệ thống vô tuyến dựa trên tầng bình lưu mới, được gọi là các trạm HAPS (High Altitude Platform Stations), đang được phát triển đặc biệt để cung cấp dịch vụ kết nối băng thông rộng với giá cả phải chăng ở các cộng đồng không được phục vụ tại các khu vực nông thôn và vùng sâu, vùng xa, bao gồm cả miền núi, khu vực ven biển và sa mạc.
ITU quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành việc sử dụng phổ tần số vô tuyến và quỹ đạo vệ tinh trong Thể lệ Vô tuyến điện quốc tế (Radio Regulations). Thể lệ này đã được cập nhật vào cuối năm 2019 tại Hội nghị Thông tin vô tuyến thế giới (WRC-19) của ITU ở Ai Cập.
Chương trình nghị sự của WRC-19 bao gồm 40 chủ đề về phân bổ và dùng chung tần số nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng tần số và quỹ đạo vệ tinh cho các nghiệp vụ: thông tin di động, vệ tinh, hàng hải, hàng không, thông tin cứu hộ cứu nạn đồng thời đưa ra chương trình nghiên cứu trong 4 năm tiếp theo cho nhiều nghiệp vụ thông tin vô tuyến.
Những quyết định được đưa ra tại Hội nghị sẽ mở đường cho việc đạt được sứ mệnh của ITU để kết nối thế giới, nhằm mang lại lợi ích cho mọi người, bao gồm cả tiến trình tiến tới bảo hiểm y tế toàn cầu.
Cùng nhau hợp tác và làm việc
Việc hợp tác cùng nhau để khai thác ICT nhằm giúp cải thiện sức khỏe và thúc đẩy phát triển bền vững rộng hơn nữa là rất cần thiết.
Sự cộng tác, phối hợp và hợp tác giữa các tổ chức quốc gia, khu vực và quốc tế - và giữa khu vực công và tư nhân - giờ đây quan trọng hơn bao giờ hết. Đây cũng là một thách thức lớn bởi ngày càng có nhiều tổ chức sử dụng công nghệ cho mục đích riêng của họ.
ITU đóng vai trò hỗ trợ tích cực: đưa chuyên gia, công nghệ, hậu cần và tổ chức cho nhiều chương trình, sáng kiến ICT quan trọng ngay từ khi bắt đầu đến lúc kết thúc. Với lợi thế kinh nghiệm trước đây về hợp tác công – tư, ITU đã giúp điều phối các nhà mạng viễn thông khác nhau tham gia chương trình
Mặt khác, ITU sẽ tiếp tục tăng cường các năng lực cốt lõi của mình và tăng cường hơn nữa hợp tác với các bên liên quan để kiến tạo tương lai kỹ thuật số, nơi mọi người có thể truy cập các công nghệ với mức giá phải chăng, an toàn và tin cậy. .
