Khuyến nghị cho ngân hàng trong "cuộc chơi dữ liệu"

Dữ liệu là tài sản quý giá đối với các ngân hàng

Trong kỷ nguyên cách mạng công nghiệp (CMCN 4.0), ngành ngân hàng đã có sự chuyển mình mạnh mẽ với sự đóng góp lớn của công nghệ. Hiện nay, bên cạnh những mô hình ngân hàng truyền thống, ngân hàng quốc tế, còn có mô hình ngân hàng số. Ngoài việc phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt trên thị trường, ngành ngân hàng cũng phải thích ứng với sự phát triển không ngừng của công nghệ và những thay đổi trong hành vi khách hàng.

Thị trường Việt Nam đang ở thời điểm then chốt khi nhiều ngân hàng đang đẩy mạnh số hóa dữ liệu và các quy trình vận hành để phục vụ cho quá trình CĐS, cũng như cho một tương lai phát triển dựa trên dữ liệu. Việc CĐS dựa trên dữ liệu phản ánh xu hướng chung của ngành ngân hàng toàn cầu và đã sẵn sàng để trở thành một trong những quy chuẩn mới trong tương lai của ngành ngân hàng.

Tuy nhiên, việc đầu tư để xây dựng năng lực xử lý dữ liệu đang không đồng đều giữa các ngân hàng và nhiều ngân hàng đang tìm cách thức để sử dụng dữ liệu giống như một loại tài sản. Khi nhiều nền tảng dữ liệu và năng lực phân tích được triển khai trên diện rộng, sẽ có nhiều ngân hàng tại Việt Nam cần xem xét chiến lược dựa trên dữ liệu phức tạp hơn.

Hầu hết các ngân hàng ở Việt Nam đang triển khai các chương trình CĐS, ở các mức độ khác nhau. Sự tương tác với khách hàng có thể coi là một trong những khâu có sự thay đổi mạnh mẽ và dễ nhận diện nhất nhờ vào rất nhiều ngân hàng tại Việt Nam đã đầu tư đáng kể vào các ứng dụng công nghệ nhằm nâng cao trải nghiệm số cho khách hàng.

Chia sẻ tại Hội thảo chuyên đề “Chiến lược CĐS bền vững ngành ngân hàng dựa trên dữ liệu” trong khuôn khổ Smart Banking ngày 6/10, ông Sarat Kumar Saikia, Giám đốc tư vấn giải pháp quản trị rủi ro và tài chính Khối Ngân hàng Tài chính FPT IS nhấn mạnh, để giữ chân được khách hàng, thì cần phải có được sự tin tưởng của khách hàng. Và để có được điều đó, việc kinh doanh của ngân hàng cần có định hướng tốt hơn dựa trên dữ liệu, bảm bảo sự phát triển dựa trên dữ liệu có thể đáp ứng được nhu cầu của khách hàng.

Đặc biệt, trong thế giới ngày càng kết nối, việc đặt dữ liệu làm trọng tâm sẽ hỗ trợ và thúc đẩy các ngân hàng đưa ra những quyết định quan trọng nhất, định hướng quy trình vận hành của ngân hàng, và thúc đẩy quá trình tương tác giữa các ngân hàng và với khách hàng.

Chính vì vậy, dữ liệu là tài sản quý giá đối với các ngân hàng. Việc sử dụng dữ liệu số trong ngành ngân hàng, giúp cải thiện quyết định kinh doanh, nâng cao hiệu suất và cung cấp trải nghiệm tốt hơn cho khách hàng. Bởi qua phân tích và ứng dụng thông tin từ các nguồn dữ liệu khác nhau, ngân hàng có thể hiểu rõ hơn về khách hàng cũng như dự đoán xu hướng thị trường và tối ưu hóa quy trình kinh doanh. Vì vậy, việc thu thập, khai thác và xử lý dữ liệu luôn được các ngân hàng coi trọng.

Khi ngân hàng có dữ liệu của khách hàng, việc cá nhân hóa như thế nào, làm thế nào để tinh chỉnh cho phù hợp với khách hàng cũng là một bài toán quan trọng. Chẳng hạn như, nếu hợp tác với các sàn thương mại điện tử (TMĐT) như Shopee, Lazada, các ngân hàng sẽ biết được sự khác biệt các thói quen giao dịch của khách hàng, từ đó đưa ra được sản phẩm cá nhân hóa phù hợp nhất với nhu cầu của khách hàng.

“Chúng ta thường gặp vấn đề trong bước thu thập dữ liệu, do đó việc quản trị dữ liệu phải đảm bảo có chiến lược thu thập phù hợp ngay từ ban đầu”, ông Sarat Kumar Saikia nhấn mạnh.

Theo ông Sarat Kumar Saikia, các ngân hàng cần có chiến lược xử lý, làm sạch dữ liệu hợp lý để không bị tình trạng trùng lặp dữ liệu, cũng như đảm bảo độ phức tạp của dữ liệu được xử lý, tự chủ về dữ liệu và đảm bảo quản lý được dữ liệu một cách hiệu quả.

Ngoài ra, ông Sarat Kumar Saikia cũng cho biết thêm, nền kinh tế dữ liệu Việt Nam vẫn đang ở giai đoạn ban đầu, so với mức chuẩn thế giới vẫn còn có độ trễ nhất định trong quản trị dữ liệu. Để giúp ngân hàng tiến nhanh hơn trong quá trình chuyển đổi, FPT IS đã hợp tác, cũng như tham vấn cho các ngân hàng thực hiện theo một lộ trình quản lý dữ liệu phù hợp.

“Phải có lộ trình cụ thể, có chiến lược quản lý dữ liệu tốt, phù hợp với ngân hàng của mình, thực hiện được việc này, chúng ta hoàn toàn có thể định hướng việc kinh doanh dựa trên dữ liệu”, ông Sarat Kumar Saikia nhấn mạnh.

Khai phá sức mạnh AI, đẩy nhanh CĐS ngân hàng trong kỷ nguyên số

Dữ liệu sẽ không thể là tài sản vô giá nếu thiếu sự hỗ trợ của các công nghệ mới, đặc biệt là AI. AI sử dụng đầu vào là dữ liệu của doanh nghiệp (DN). Tuy nhiên, AI chỉ phát huy tối đa sức mạnh khi DN thiết lập được hệ thống quản trị dữ liệu tiên tiến.

Ông Sayantan Choudhury, Phó Tổng Giám đốc, Tư vấn Công nghệ, EY Consulting Việt Nam nhấn mạnh, sự chính xác và nguyên vẹn của dữ liệu là nền tảng để AI đưa ra các kết quả đáng tin cậy. "Nhằm đảm bảo thuật toán AI tiếp tục tạo ra kết quả đáng tin cậy, dữ liệu cần được kiểm tra về độ chính xác một cách đều đặn. Để làm điều đó, các ngân hàng cần có thể chế và hệ thống quản trị dữ liệu mạnh mẽ".

AI có thể được ứng dụng trong nhiều hoạt động ngân hàng như cá nhân hóa nâng cao trải nghiệm, đáp ứng nhu cầu của khách hàng, giúp ngân hàng chuyển đổi và nâng tầm.

Trên thực tế, các ngân hàng có rất nhiều dữ liệu có cấu trúc và cả phi cấu trúc được tạo ra từ nhiều nguồn khác nhau. Điều quan trọng là các ngân hàng phải hiểu dữ liệu, làm chó nó có câu trúc, làm sạch dữ liệu để có được nguồn dữ liệu chất lượng phù hợp với nhu cầu của DN mình. Nếu có nhiều dữ liệu nhưng không sử dụng được thì đó cũng chỉ là dữ liệu rác, dễ cho kết quả sai.

“Do đó, chúng ta phải quản trị dữ liệu, làm sạch dữ liệu, phân loại phù hợp và đưa vào nền tảng. Chúng ta phải tập hợp tất cả dữ liệu theo một cách có cấu trúc và đưa vào các nền tảng phân tích dữ liệu theo thời gian thực”, ông Sayantan Choudhury cho biết.

Ngày nay, các công nghệ như AI, máy học và phân tích dữ liệu lớn có thể mang lại khả năng phân tích dữ liệu một cách chi tiết và nhanh chóng. Từ những công nghệ hiện đại này giúp tạo ra những thông tin giá trị và hỗ trợ các DN đưa ra các quyết định kinh doanh phù hợp và chính xác nhất. Sự phát triển nhanh chóng của chiến lược kinh doanh dựa trên dữ liệu trong ngành ngân hàng đã tạo ra những lợi ích đáng kể.

AI ngày nay được sử dụng rất rộng rãi trong việc nâng cao trải nghiệm của khách hàng. Dựa trên những dữ liệu phù hợp, dựa trên đặc điểm của khách hàng, các DN có thể tạo ra những sản phẩm cá nhân hóa mức độ cao. Các quy trình chăm sóc khách hàng, trao đổi khách hàng, trung tâm liên hệ khách hàng, hệ thống chatbot,… đều được tích hợp hỗ trợ bởi AI. Và các hoạt động nội bộ của ngân hàng cũng được hưởng lợi rất nhiều từ mô hình AI.

Bên cạnh các thách thức khi thực hiện CĐS dựa trên dữ liệu, việc sử dụng AI và dữ liệu đi kèm nhiều vấn đề về yếu tố đạo đức và rủi ro tiềm ẩn cho các ngân hàng.

Theo kinh nghiệm tư vấn của các chuyên gia EY Consulting Việt Nam cho các ngân hàng, một số rủi ro phổ biến như: Sự đồng thuận và quyền riêng tư; Tính toàn vẹn của dữ liệu để đảm bảo sự tin cậy và bảo mật dữ liệu; Thiên vị trong kết quả AI; Thể chế quản trị.

Chia sẻ thêm về cơ hội cho các ngân hàng từ "cuộc chơi dữ liệu" cũng như vai trò của AI, bà Nguyễn Thùy Dương, Chủ tịch HĐQT EY Consulting Việt Nam cho biết: “Dữ liệu là chất xúc tác cho sự tăng trưởng. Các ngân hàng đã và đang dành không ít nguồn lực cho CĐS, gia tăng trải nghiệm khách hàng và các mục tiêu kinh doanh. Tuy nhiên, sự phát triển mạnh mẽ và bùng nổ của AI tạo sinh (Generative AI) sẽ mở ra một kỷ nguyên hoàn toàn mới cho “cuộc chơi dữ liệu”.

Đây là thời điểm các ngân hàng cần chuẩn bị thật tốt, bởi những “bộ não AI" sẽ thay đổi cách thức mà chúng ta giao tiếp, phục vụ khách hàng và vận hành ngân hàng. Xa hơn thế, một số vị trí trong ngân hàng thậm chí có thể biến mất, được thay thế bằng những bộ não AI thông minh và có khả năng tổng hợp cực cao”.

Chúng ta đang bước vào kỷ nguyên của dữ liệu và phân tích dữ liệu khi rất nhiều quyết định, quy trình vận hành, và chiến lược kinh doanh của các ngân hàng được quyết định bởi dữ liệu, được thúc đẩy từ các công nghệ mới và AI. Các ngân hàng cần chuẩn bị thật tốt và ngay từ bây giờ nếu không muốn bị hụt hơi trước cuộc chơi mới./.