Malaysia thành lập Bộ Kỹ thuật số để đất nước không bị tụt hậu về công nghệ

LTS: Tổng Bí thư Tô Lâm và Phu nhân cùng Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam vừa kết thúc tốt đẹp chuyến thăm chính thức Malaysia từ ngày 21- 23/11/2024, theo lời mời của Thủ tướng Malaysia Dato’ Seri Anwar Ibrahim và Phu nhân. Tạp chí TT&TT xin giới thiệu kinh nghiệm về tổ chức bộ máy phục vụ cách mạng chuyển đổi số của Malaysia.

Tháng 12/2023, Nội các Liên bang Malaysia cải tổ và Bộ Kỹ thuật số (Ministry of Digital) đã được thành lập để lãnh đạo các nỗ lực chuyển đổi số của quốc gia này.

Lãnh đạo công cuộc chuyển đổi số của đất nước

Bộ Kỹ thuật số của Malaysia được thành lập từ Bộ Truyền thông và Kỹ thuật số bằng cách sắp xếp lại các chức năng kỹ thuật số để triển khai chuyển đổi số (CĐS) tập trung hơn, toàn diện hơn và hiệu quả hơn.

Thủ tướng Malaysia Dato’ Seri Anwar Ibrahim phát biểu khẳng định: “Việc thành lập một bộ đặc biệt, cụ thể là Bộ Kỹ thuật số, cho thấy cam kết của Malaysia đối với chương trình nghị sự số hóa của mình. Nếu không có bộ chuyên trách này, Malaysia sẽ không thể cạnh tranh với các quốc gia khác trong lĩnh vực kỹ thuật số”.

Các chức năng số hóa trong khu vực công, trước đây do Đơn vị lập kế hoạch quản lý và hiện đại hóa hành chính (MAMPU) chủ trì triển khai, đã được tăng cường thông qua việc tái cấu trúc MAMPU thành Cục Kỹ thuật số quốc gia (JDN), hiện là một trong những bộ phận trực thuộc Bộ Kỹ thuật số.

Theo Cổng thông tin điện tử của Bộ Kỹ thuật số Malasia (digital.gov.my), Bộ được thành lập chính thức vào ngày 12/12/2023, để thúc đẩy chương trình nghị sự kỹ thuật số quốc gia thông qua hai lĩnh vực chính: Chính sách chiến lược và quản lý, với tổng cộng 7 bộ phận.

Để hỗ trợ việc thực hiện các chức năng kỹ thuật số, 2 bộ phận và 5 cơ quan được đặt dưới sự quản lý của Bộ. Cụ thể 7 đơn vị, gồm: Cục Kỹ thuật số quốc gia (JDN), Cục Bảo vệ dữ liệu cá nhân (JPDP), Tổng công ty kinh tế kỹ thuật số Malaysia (MDEC), Tổng công ty MyDIGITAL, CyberSecurity Malaysia (CSM), Digital Nasional Berhad (DNB) và MYNIC Berhard.

Ông YB Tuan Gobind Singh Deo đã được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Kỹ thuật số đầu tiên của Malaysia. Thứ trưởng Bộ Kỹ thuật số là ông YB Datuk Wilson Ugak Anak Kumbong.

Bộ Kỹ thuật số đã bổ nhiệm ông YBhg. Tuan Fabian Bigar là Chánh Văn phòng. Hai Phó Chánh Văn phòng là ông YBrs. Encik Shabkib Bin Ahmad Sharki phụ trách quản lý và chiến lược (Strategic and Management) và ông Ybrs. Encik Ma. Sivanesen phụ trách phát triển số (Digital development).

Bộ Kỹ thuật số được đặt tại Menara Usahawan, phân khu 2, Trung tâm Hành chính Chính phủ Liên bang, Putrajaya.

Tầm nhìn và nhiệm vụ

Bộ Kỹ thuật số có tầm nhìn là đưa Malaysia trở thành quốc gia số với nhiệm vụ dẫn dắt quá trình số hóa toàn diện và bao trùm của quốc gia, đồng thời tạo ra một hệ sinh thái số quốc gia tin cậy và đẳng cấp thế giới.

Bộ Kỹ thuật số có các chức năng và vai trò, gồm:

Nâng cao hiệu quả các dịch vụ số của chính phủ và khả năng tiếp cận của công dân.

Cải thiện cơ sở hạ tầng số và khả năng tiếp cận để giảm thiểu các hạn chế và khoảng cách về trình độ hiểu biết giữa các công dân.

Trao quyền cho hệ sinh thái số và khuyến khích phát triển các tài năng số sẵn sàng cho tương lai.

Tăng cường các thể chế quản lý dữ liệu để tăng độ tin cậy, minh bạch và trách nhiệm giải trình.

Tăng cường quản trị và phát triển năng lực kỹ thuật số trong khu vực công.

Thủ tướng Anwar Ibrahim nhấn mạnh Bộ Kỹ thuật số được thành lập để lãnh đạo các nỗ lực chuyển đổi số của chính phủ để đất nước không tụt hậu và cạnh tranh.

“Bộ đặc biệt này, được thành lập sau cuộc cải tổ Nội các vào tháng 12/2023 và Malaysia sẽ không thể cạnh tranh kịp tốc độ mà các quốc gia khác đạt được nếu không tập trung vào lĩnh vực kỹ thuật số. Chương trình số hóa cần được thực hiện quyết liệt hơn và mạnh mẽ hơn trước. Nếu không, chúng ta sẽ bị tụt hậu”, Thủ tướng Malaysia phát biểu tại cuộc họp với các nhân viên của Văn phòng Thủ tướng (JPM).

Thủ tướng Anwar Ibrahim cho biết trong nỗ lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và số hóa, cũng như cải thiện chất lượng giáo dục và y tế, các vấn đề về giá trị con người, công lý và đạo đức tốt đẹp không nên bị bỏ qua.

Mặc dù lĩnh vực kỹ thuật số nhấn mạnh vào công nghệ mới, Thủ tướng Malaysia cho biết, vấn đề giá trị cũng cần được chú ý. Do đó, bất kỳ nỗ lực nào liên quan đến vấn đề này đều phải được thực hiện ở tất cả các bộ và ban, ngành.

“Chính phủ nghiêm túc về quá trình chuyển đổi số của đất nước và muốn đảm bảo người dân đều nhận thức đầy đủ về các sáng kiến ​​của đất nước nhằm thúc đẩy hiểu biết về kỹ thuật số và trí tuệ nhân tạo (AI)”.

Thủ tướng Malaysia khẳng định các vấn đề về chuyển đổi số là trọng tâm chính của chính phủ và phải được quản lý tốt, trong đó có những thách thức trong lĩnh vực kỹ thuật số luôn thay đổi, cơ sở dữ liệu trung tâm, AI và sự hiểu biết của học sinh về giáo dục ở mọi cấp độ.

Hồi đầu năm 2024, Thủ tướng nói với giới truyền thông sau lễ ra mắt chương trình AI Untuk Rakyat (AI cho mọi người) tại Đại học Putra Malaysia (UPM): "Chúng tôi không có lựa chọn nào khác ngoài việc khiến công chúng nhận thức đầy đủ về những gì tôi gọi là hiểu biết về kỹ thuật số và hiểu biết về AI".

Thủ tướng Anwar Ibrahim cho biết chương trình này đặt mục tiêu tiếp cận được một triệu người dùng vào cuối năm nay. AI Untuk Rakyat là chương trình tự học trực tuyến được thiết kế để nâng cao hiểu biết và nhận thức của người dân về AI.

Một báo cáo cho biết, lĩnh vực kỹ thuật số của Malaysia đang đóng góp đáng kể 23,2% vào tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của quốc gia, trong khi nền kinh tế số được dự kiến ​​sẽ thúc đẩy hơn nữa tác động của nó và dự kiến ​​sẽ đóng góp 25,5% vào nền kinh tế của quốc gia vào năm 2025 và tạo ra tới 500.000 việc làm.

Thủ tướng Anwar Ibrahim kêu gọi các công chức và sinh viên tham gia chương trình AI Untuk Rakyat càng sớm càng tốt. "Đây là phần giới thiệu về công nghệ kỹ thuật số và AI là gì và chúng ta phải thúc đẩy sinh viên và công chức bắt đầu (tham gia chương trình)", Thủ tướng Anwar Ibrahim nói.

Chương trình AI untuk Rakyat được ra mắt với sự hợp tác của nhà sản xuất chip bán dẫn Intel và bất cứ ai đều có thể đăng ký tại website http://www.ai.gov.my.

Thủ tướng Malaysia cũng kêu gọi lãnh đạo các trường đại học đảm bảo tất cả sinh viên tại các cơ sở giáo dục tham dự chương trình kéo dài 4 giờ về hiểu biết cơ bản về AI thông qua trang web trên.

Thủ tướng Anwar Ibrahim cũng yêu cầu tất cả những người đứng đầu của các cơ quan chính phủ báo cáo về trang bị kiến ​​thức AI cho các bộ.

“Chương trình AI Untuk Rakyat là một nỗ lực liên bộ, liên ban, ngành. Sẽ là một mất mát lớn đối với chúng ta nếu không tận dụng tối đa chương trình này”, Thủ tướng Anwar Ibrahim nói, đồng thời cho biết thêm ông cũng sẽ tham gia chương trình vào ngay trong buổi tối phát động chương trình.

Tầm nhìn chuyển đổi số bao trùm của Malaysia

Tại Hội nghị thượng đỉnh CEO APEC 2024 vừa diễn ra ở Lima, Peru, Thủ tướng Malaysia đã có bài phát biểu quan trọng về AI và vai trò chuyển đổi của AI trong tương lai của Malaysia.

Trong phiên thảo luận “Cơ hội và thách thức trong cuộc cách mạng AI”, Thủ tướng Anwar Ibrahim đã tham gia trao đổi cùng các giám đốc điều hành cấp cao khác từ khu vực tư nhân.

Thủ tướng Anwar Ibrahim nhấn mạnh cam kết của Malaysia trong việc áp dụng AI và công nghệ số như những động lực chính cho tăng trưởng kinh tế.

Ông thừa nhận sự phức tạp trong việc quản lý quá trình chuyển đổi này để đảm bảo quyền tiếp cận công bằng cho mọi người dân Malaysia.

Khi AI và số hóa định hình lại các ngành toàn cầu, nền kinh tế Malaysia phải đối mặt với thách thức cân bằng giữa đổi mới sáng tạo với tính bao trùm, đảm bảo không có bộ phận nào của xã hội bị bỏ lại phía sau. Thủ tướng Malaysia cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát triển một khuôn khổ bền vững để điều hướng những thay đổi này một cách hiệu quả.

"Chúng tôi đang ở thời điểm mà Malaysia có thể tiến lên phía trước, tận dụng AI như một chất xúc tác cho quá trình chuyển đổi số", Thủ tướng Anwar Ibrahim cho biết. Ông nhấn mạnh Malaysia có tiềm năng trở thành một thế lực AI toàn cầu, nhưng để đạt được điều này đòi hỏi phải vượt qua những thách thức như khoảng cách số.

“Chúng ta không thể nói về một nền kinh tế hiện đại mà không đảm bảo tất cả người dân đều có quyền tiếp cận bình đẳng với các công cụ số cho phép họ phát triển”, ông nói thêm.

Thủ tướng Anwar Ibrahim cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đảm bảo các cơ hội kinh tế số đến được cả khu vực thành thị và nông thôn, chỉ ra nhu cầu đầu tư cơ sở hạ tầng vào các cộng đồng chưa được phục vụ đầy đủ. Ông nhấn mạnh việc xây dựng cơ sở hạ tầng số phải song hành với việc nâng cao trình độ hiểu biết về kỹ thuật số, đặc biệt là ở các vùng xa xôi, để đảm bảo tính toàn diện.

Thủ tướng Anwar Ibrahim cũng nhấn mạnh yêu cầu đạo đức của quá trình chuyển đổi số, “chúng tôi phải đảm bảo các công nghệ số phù hợp với các giá trị nhân đạo, công lý và đạo đức của Malaysia”.

Dân số đa dạng của Malaysia đòi hỏi một cách tiếp cận kỹ lưỡng đối với công nghệ, đảm bảo các công cụ số thúc đẩy sự bao trùm, công bằng và tôn trọng phẩm giá con người.

Thủ tướng Anwar Ibrahim cũng nêu lên mối quan ngại về bảo vệ dữ liệu trong thời đại AI, nhấn mạnh nhu cầu các thuật toán AI phải không thiên vị, minh bạch và tập trung vào quyền riêng tư.

Điều này phù hợp với tầm nhìn của Malaysia về một quá trình chuyển đổi số cân bằng - một quá trình thúc đẩy sự đổi mới trong khi vẫn duy trì các nguyên tắc đạo đức và quyền con người.

"Đầu vào mà chúng ta đưa vào các hệ thống AI phải được bảo vệ để đảm bảo các công nghệ này được phát triển và sử dụng một cách có trách nhiệm", Thủ tướng Anwar Ibrahim cho hay.

Trên trường quốc tế, Thủ tướng Anwar Ibrahim thừa nhận, các nước phương Tây, đặc biệt là Mỹ và châu Âu, là những khu vực đi đầu trong phát triển AI. Tuy nhiên, chiến lược của Malaysia là trung lập trong ứng dụng công nghệ.

"Chúng tôi cam kết đảm bảo Malaysia duy trì khả năng cạnh tranh, nhưng không phụ thuộc vào bất kỳ khu vực nào. Chúng tôi phải lựa chọn những công nghệ tốt nhất từ ​​khắp nơi trên thế giới", Thủ tướng Anwar Ibrahim cho biết. Malaysia phải duy trì quyền kiểm soát đối với tương lai số của mình, ưu tiên các quyết định dựa trên những lợi ích mà đất nước và người dân được hưởng thụ.

Thủ tướng Anwar Ibrahim cũng nêu bật về vai trò của Malaysia trong nền kinh tế số toàn cầu, tuyên bố, "Malaysia muốn đứng ở ngã tư của sự đổi mới, rút ​​ra từ các thông lệ và công nghệ tốt nhất trên toàn thế giới, đồng thời duy trì chủ quyền đối với tương lai công nghệ của chúng ta".

Bằng cách định vị đất nước là trung tâm đổi mới số, Malaysia đặt mục tiêu thúc đẩy một môi trường năng động, nơi các công nghệ địa phương và toàn cầu có thể cùng nhau phát triển, tạo ra các cơ hội tăng trưởng mới.

Bà Jan De Silva, thành viên Hội đồng Doanh nghiệp APEC, người điều hành phiên họp CEO G20 đã nhấn mạnh hơn 97% dân số Malaysia có quyền truy cập vào các công nghệ số. Malaysia đã thu hút gần 17 tỷ USD đầu tư từ các công ty công nghệ toàn cầu như Amazon, Google, Microsoft và Oracle, cho thấy ảnh hưởng ngày càng tăng của Malaysia trong nền kinh tế số.

Có thể thấy, bài phát biểu của Thủ tướng Anwar Ibrahim nhấn mạnh quyết tâm của Malaysia trong việc đảm bảo quá trình chuyển đổi số của nước này mang lại lợi ích cho mọi tầng lớp trong xã hội, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và tuân thủ các tiêu chuẩn đạo đức. Bằng cách cân bằng giữa tiến bộ công nghệ với trách nhiệm xã hội, Malaysia đang định vị là quốc gia dẫn đầu trong nền kinh tế số toàn cầu./.