Mua sắm trực tuyến và tác động tới môi trường

Trong năm 2017, tổng giá trị giao dịch (GMV - Gross Merchandise Value) của khu vực vượt mức 10 tỷ USD, tăng từ mức 5,5 tỷ USD vào năm 2015. Đối với các công ty bán lẻ trực tuyến Lazada, Zalora, Shopee, Alibaba, Amazon hay công ty công nghệ Tencent..., Đông Nam Á là một thị trường màu mỡ và nhiều tiềm năng.

Được hỗ trợ bởi các chính sách đầu tư ủng hộ nước ngoài của chính phủ, Indonesia đang dẫn đầu khu vực về thương mại điện tử (TMĐT) và được dự kiến sẽ chiếm 52% tổng mức tăng trưởng tại thị trường này vào năm 2025.

Singapore, nơi có trụ sở của 2 "gã khổng lồ" về TMĐT tử là Lazada và Zalora, là thị trường TMĐT tiên tiến nhất, được thúc đẩy bởi mức thâm nhập và tốc độ Internet cao. Tại Thái Lan, TMĐT là phương thức mua hàng và bán hàng số chính có mức tăng trưởng hơn 100%.

Với sự gia tăng về khả năng tiếp cận công nghệ và kết nối, sự tăng trưởng này sẽ được thúc đẩy khi người tiêu dùng trực tuyến trong khu vực mua sắm nhiều hơn. Điều này thể hiện rõ qua hơn 200 triệu người tiêu dùng số thường xuyên mua sắm hàng hóa và các dịch vụ trực tuyến cũng như sự phổ biến và có sẵn của các kênh số mới cho thương mại trực tuyến. Thị trường TMĐT trong khu vực được dự báo tăng trưởng với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) ở mức 31% đến năm 2025, với giá trị ước đạt 88 tỷ USD.

Giá trị của thị trường TMĐT tại ASEAN

Tác động của mua sắm trực tuyến đối với môi trường

Để đánh giá ảnh hưởng của việc bùng nổ mua sắm trực tuyến đến môi trường, nhiều nghiên cứu đã so sánh giữa tác động của các xu hướng thay đổi của người tiêu dùng đối với khí thải nhà kính (GHG).

Một nghiên cứu của ông Dimitri Weideli thuộc Trung tâm Vận tải và logistics, Viện công nghệ Massachusetts  (MIT) cho thấy, mua sắm trực tuyến có ít tác động đến môi trường hơn so với mua sắm truyền thống. Yếu tố chính ảnh hưởng đến lượng khí thải nhà kính trong hoạt động mua sắm truyền thống là sự đi lại của khách hàng còn đối với mua sắm trực tuyến là việc đóng gói và vận chuyển hàng hóa. Điều đó có nghĩa là khi thực hiện toàn bộ quá trình mua hàng, các yếu tố như vị trí khách hàng và lựa chọn vận tải ảnh hưởng rất lớn đến kết quả.

Ông Dimitri Weideli cho biết: “Các nhà bán lẻ trực tuyến có xu hướng tác động tới môi trường được kiểm soát nhiều hơn trong quá trình vận chuyển và tập trung vào tối ưu hóa đóng gói cũng như quá trình hoàn trả sẽ giảm đáng kể vùng phủ của họ. Các nhà bán lẻ trực tiếp có thể tập trung vào một bước tìm kiếm trực tuyến hiệu quả và tận dụng các địa điểm cửa hàng bán lẻ của họ để thúc đẩy sự đón nhận của người tiêu dùng tại các khu vực đô thị có mật độ dân cao”.

Đối với Công ty nội thất Thụy Điển IKEA, sự đột phá vào hoạt động mua sắm trực tuyến mang lại hiệu quả tích cực cho các nỗ lực giảm phát xạ khí thải trên toàn cầu. Giám đốc phụ trách truyền thông và bền vững khu vực Đông Nam Á của IKEA, ông Lars Svensson cho rằng, TMĐT giúp giảm bớt việc đi lại của khách hàng tới các cửa hàng, chiếm 14% lượng khí thải carbon; đồng thời giúp họ xử lý hiệu quả hơn trong việc chuẩn bị hàng hóa để giao hàng và thanh toán.

Bên cạnh tác động của nó đối với khí thải GHG, tác động của TMĐT và thương mại truyền thống đối với các vấn đề môi trường và xã hội khác như mua sắm bắt buộc, thời trang, phân biệt đối xử  tại các thị trường kém phát triển cũng cần được người tiêu dùng xem xét khi mua hàng.

Điểm đáng chú ý là phần lớn tác động không chỉ phụ thuộc vào cách các doanh nghiệp hoạt động mà còn cả cách người tiêu dùng thực hiện giao dịch mua hàng của họ. Cả nhà bán lẻ trực tuyến và truyền thống có thể đóng vai trò quan trọng trong việc này bằng cách thông báo cho khách hàng về tác động môi trường của các lựa chọn.

Với giáo dục và nhận thức đầy đủ, bản thân người tiêu dùng có thể đưa ra quyết định sáng suốt về việc làm thế nào để chiến lược và điều hướng trải nghiệm mua sắm của họ trong khi theo dõi các tác động đến khí hậu, môi trường và thế giới nói chung.