Hoạt động đưa người Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài có ý nghĩa quan trọng về mặt kinh tế - xã hội, không chỉ giúp giải quyết công ăn việc làm cho một bộ phận đáng kể lao động, đặc biệt là lao động trẻ mà còn mang lại nguồn thu nhập cao cho người lao động (NLĐ), góp phần xoá đói, giảm nghèo cho nhiều gia đình, địa phương.
Bên cạnh đó, đây cũng là "kênh" đào tạo nguồn lao động có chất lượng cao về tay nghề và tác phong kỷ luật, phục vụ cho quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước trong dòng kiều hối gửi về nước hàng năm, ước tính lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài đóng góp từ 2 - 2,5 tỷ USD/năm. Đó là nguồn ngoại tệ bù đắp rất lớn cho nền kinh tế, nhiều vùng quê đã thay da đổi thịt từ dòng tiền NLĐ gửi về từ nước ngoài.
Tuy nhiên, bên cạnh đó, NLĐ khi đi làm việc ở nước ngoài cũng phải đối mặt với không ít rủi ro. Thời gian qua, lợi dụng nhu cầu của NLĐ mong muốn đi làm việc ở nước ngoài để có thu nhập cao, điều kiện làm việc tốt, nhưng không phải trải qua các khâu tuyển chọn, đào tạo ngoại ngữ, kỹ năng nghề, các đối tượng lừa đảo đã dùng những thủ đoạn rất tinh vi. Các đối tượng lừa đảo thường lập thành công ty, có văn phòng và đội ngũ nhân viên như các doanh nghiệp (DN) hoạt động dịch vụ đưa NLĐ đi làm việc ở nước ngoài, tổ chức quảng cáo trên mạng xã hội facebook, zalo…
Họ cũng có cả website quảng bá về hoạt động của DN và hình ảnh tuyển chọn, đào tạo NLĐ, nơi NLĐ làm việc ở nước ngoài. Ngoài ra, các đối tượng này cũng lợi dụng uy tín của các DN có chức năng đưa NLĐ đi làm việc ở nước ngoài, để lập ra các công ty có tên tương tự nhằm đánh lừa NLĐ.
Không những thế, trong quá trình làm việc ở nước ngoài cũng có thể phát sinh một số rủi ro, trong trường hợp có phát sinh, NLĐ cần trao đổi và khiếu nại với chủ sử dụng lao động, DN đưa đi để đảm bảo quyền, lợi ích cho mình. Những rủi ro theo hợp đồng thì sẽ được hỗ trợ. Ngược lại, nếu đi lao động bất hợp pháp thì chính NLĐ tự đặt mình vào rủi ro và khó được bảo vệ, thậm chí nguy hiểm tới, sức khỏe, tính mạng.
Để ngăn ngừa những rủi ro, tổn thất, cơ quan chức năng khuyến cáo, trước khi quyết định đi làm việc ở nước ngoài, NLĐ nên tìm hiểu kỹ các thông tin, thủ tục về xuất khẩu lao động; Phải lựa chọn đúng địa chỉ, trung tâm giới thiệu việc làm uy tín, doanh nghiệp đã được Bộ LĐTB&XH cấp phép.
Bộ LĐTB&XH khuyến cáo, những người muốn đi lao động ở nước ngoài thì chọn con đường đi hợp pháp, để được pháp luật của Việt Nam, pháp luật nước sở tại và các hiệp hội, ngành nghề bảo vệ. Luật NLĐ Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng (có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2022) đã quy định cụ thể về quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của NLĐ Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, DN, đơn vị sự nghiệp và cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến lĩnh vực NLĐ Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng; bồi dưỡng kỹ năng nghề, ngoại ngữ, giáo dục định hướng cho NLĐ; Quỹ Hỗ trợ việc làm ngoài nước…
Theo quy định hiện hành tại Quyết định 40/2021/QĐ-TTg, NLĐ Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng khi tham gia Quỹ Hỗ trợ việc làm ngoài nước với mức đóng góp vào Quỹ là 100.000 đồng/người với mỗi hợp đồng, NLĐ sẽ được hỗ trợ từ 10 - 30 triệu đồng/trường hợp nếu phải về nước trước thời hạn do bị tai nạn lao động, tai nạn rủi ro, ốm đau, bệnh tật đến mức không còn khả năng tiếp tục làm việc ở nước ngoài; được hỗ trợ từ 7 – 20 triệu đồng khi phải về nước trước hạn vì người sử dụng lao động ở nước ngoài bị giải thể, phá sản hoặc thu hẹp sản xuất do thiên tai, dịch bệnh, bất ổn chính trị, chiến tranh, suy thoái kinh tế hoặc vì lý do bất khả kháng;
Trong trường hợp NLĐ phải về nước trước thời hạn do đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động khi bị người sử dụng lao động ngược đãi, cưỡng bức lao động hoặc có nguy cơ rõ ràng đe dọa trực tiếp đến tính mạng, sức khoẻ hoặc bị quấy rối tình dục trong thời gian làm việc ở nước ngoài, được hỗ trợ từ 7 - 20 triệu đồng/trường hợp…
Ngoài ra, NLĐ cũng được hỗ trợ trong trường hợp có tranh chấp phát sinh liên quan đến NLĐ trong hoạt động đưa NLĐ đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng./.
