Sự phát triển của Xuất bản Việt Nam trong quá trình hội nhập quốc tế

Đặt dấu mốc quan trọng trong quá trình hội nhập này chính là sự kiện Việt Nam là khách mời danh dự của Hội sách Quốc tế La Habana lần thứ 29.

Hội sách đã khai mạc trọng thể tại tổ hợp di dích lịch sử Pháo đài el Morro - La Cabaña ở thủ đô Cuba. Chủ tịch Cuba Miguel Díaz-Canel Bermúdez và trên 200 quan khách quốc tế của 44 nước đã tới dự buổi lễ. Bà Trương Thị Mai, Ủy viên Bộ chính trị, Bí thư trung ương Đảng, Chủ tịch hội hữu nghị Việt Nam – Cuba, Trưởng Đoàn đại biểu Việt Nam tham dự Hội chợ đã có mặt tại buổi lễ bên cạnh chủ tịch Miguel Díaz-Canel và các nhà lãnh đạo khác của Cuba.

Hội chợ sách Quốc tế La Habana được tổ chức từ năm 1982, diễn ra vào tháng 2 hàng năm, là Hội chợ có quy mô lớn nhất của các nước khu vực Mỹ Latinh, thu hút hàng trăm nhà xuất bản, nhà cung cấp sách các nước Mỹ Latinh và một số nước trên thế giới.

Việt Nam tham gia Hội chợ sách Quốc tế La Habana lần đầu tiên năm 2005. Những năm đầu tiên tham gia với gian hàng và các hoạt động ngành xuất bản Việt Nam đã cho bạn bè thế giới thấy được từng bước phát triển của đất nước, con người, nền văn hóa và những thành tựu của nhân dân Việt Nam trong công cuộc đổi mới xây dựng đất nước. Và năm nay - 2020, Việt Nam đã chính thức trở thành khách mời danh dự của Hội chợ sách Quốc tế La Habana. Sự kiện này là dấu mốc quan trọng, không chỉ cho thấy sự phát triển vượt bậc của Xuất bản Việt Nam mà còn cả trong quá trình hội nhập quốc tế.

Là khách mời danh dự của Hội sách Quốc tế La Habana lần này, xuất bản Việt Nam với nhiều hoạt động diễn ra tại khu vực được thiết kế, dàn dựng, thi công không gian dành cho khách mời danh dự gồm 02 nhà vòm 350m2 và toàn bộ khu vực xung quanh của Pháo đài di sản thế giới San Carlos De La Cabana. Các tư liệu, hình ảnh, hiện vật… được thiết kế, sắp đặt mang đậm bản sắc văn hóa Việt Nam phối hợp với hiệu ứng âm thanh, ánh sáng hiện đại nhằm quảng bá về đất nước, con người, nền văn hóa Việt Nam, tình hữu nghị Việt Nam - Cuba. Gian hàng tạo ấn tượng mạnh, tốt đẹp với Chính phủ và nhân dân Cuba. Hàng ngày, gian hàng đón tiếp hàng nghìn lượt người đến thăm quan, tìm hiểu về xuất bản phẩm Việt Nam.

Tại Hội sách, Việt Nam đã trưng bày và giới thiệu gần 700 đầu sách với trên 2.000 bản sách bằng tiếng Tây Ban Nha, Anh, Pháp, Việt, song ngữ Anh - Việt giới thiệu về tình hữu nghị, tinh thần đoàn kết Việt Nam - Cuba, nền văn hóa, văn học, đất nước, con người Việt Nam qua các giai đoạn. Một số đầu sách tiêu biểu gồm: Nhật ký trong tù của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Vững bước trên con đường đổi mới của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Biên bản chiến tranh 1.2.3.4.75 của tác giả Trần Mai Hạnh, Nhật ký Đặng Thùy Trâm, Hiên ngang Cuba, Sống như anh bằng tiếng Tây Ban Nha… Một số tác phẩm của Cuba được dịch và xuất bản tại Việt Nam: Vụ án Moncada của tác giả Marta Rojas, Tìm về chân lý của tác giả Guillermo Garcia Frias, Gặp gỡ với Phidel của tác giả Giarnimia, Tuổi vàng của tác giả José Martí, Bertillon 166, Tập trung điểm danh cũng được trưng bày, giới thiệu trong dịp này.

Tổ chức các buổi tọa đàm, giới thiệu sách, giao lưu tác giả bạn đọc, tọa đàm về tình hữu nghị Việt Nam - Cuba thông qua các xuất bản phẩm, quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam và những thành tựu của nhân dân Việt Nam trong giai đoạn đổi mới… với sự tham gia của các tác giả, dịch giả, diễn giả, nhà văn, nhà báo Cuba và Việt Nam. 03 diễn giả chính của phía Việt Nam bao gồm: Nhà Văn Nguyễn Quang Thiều, Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam; Nhà phê bình lý luận văn học TS. Phạm Xuân Thạch, Trưởng khoa Ngữ Văn Trường Đại học Khoa học xã hội và nhân văn; TS. Nguyễn Mạnh Hùng, Tổng Giám đốc, Chủ tịch HĐQT Công ty sách Thái Hà. Các buổi tọa đàm, giao lưu, giới thiệu sách do phía Việt Nam phối hợp với Cuba tổ chức đều thu hút đông đảo các nhà chuyên môn, học giả, nhà văn, nhà báo, bạn đọc Cuba.

Đặc biệt buổi tọa đàm, giới thiệu tác phẩm "Biên bản chiến tranh 1,2,3,4, 75" của tác giả Trần Mai Hạnh do diễn giả, nhà văn Nguyễn Quang Thiều trình bày có sự tham gia của trên 500 người, trong đó phải kể đến sự tham gia của Bà Trương Thị Mai, Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Dân vận trung ương; Chủ tịch Nước Cuba, Chủ tịch Quốc hội Cuba, Phó Thủ tướng thứ nhất Cuba, Đồng chí Trưởng Ban Tư tưởng Văn hóa Cuba, Bộ trưởng Văn hóa Cuba.

Bên cạnh các hoạt động trên, Đoàn tham gia các buổi làm việc với Bộ Văn hóa Cuba, Viện sách Cuba nhằm rà soát lại các hoạt động đã triển khai và tiếp tục triển khai trong thời gian tới trong lĩnh vực xuất bản mà hai bên đã ký kết; làm việc với 07 nhà xuất bản Cuba; trao tặng bản quyền sách thiếu nhi và bản quyền tác phẩm "Biên bản chiến tranh 1,2,3,4, 75" cho phía Cuba.

Với những nỗ lực của đoàn công tác trong việc dàn dựng, trưng bày gian hàng Việt Nam với tư cách khách mời danh dự ấn tượng, đẹp mắt, hàng ngày thu hút hàng nghìn lượt khách đến thăm quan và được đánh giá là gian hàng khách mời danh dự đẹp nhất trong 3 năm trở lại đây. Bộ Văn hóa Cuba, Ban tổ chức Hội chợ sách quốc tế La Habana lần thứ 29 đã tặng Việt Nam giải thưởng gian hàng xuất sắc nhất.

Tham gia Hội chợ sách quốc tế La Habana 2020 là hoạt động đầu tiên trong chuỗi các hoạt động kỷ niệm 60 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Cuba (12/1960-12/2020), là cơ hội lớn để các nhà xuất bản Việt Nam giao lưu, học hỏi và hợp tác với các nhà xuất bản Cuba, Mỹ La Tinh và thế giới.

Việc Việt Nam tham gia Hội chợ sách quốc tế La Habana 2020 với tư cách khách mời danh dự không chỉ đơn thuần mang tính chất là một sự kiện văn hóa mà còn có ý nghĩa chính trị quan trọng do văn hóa đọc vốn là nền tảng tinh thần của xã hội Cuba và Mỹ La Tinh; giúp bồi đắp quan hệ trên kênh văn hóa còn hạn chế giữa hai nước, tạo hiệu ứng lâu dài, lan tỏa trong quần chúng nhân dân, nhất là thế hệ trẻ; tạo hiệu ứng tuyên truyền rất lớn, giúp nhân dân Cuba và Mỹ La Tinh hiểu hơn về đất nước, con người Việt Nam, về thành quả của chủ nghĩa xã hội và sự nghiệp đổi mới.

Hội chợ sách quốc tế La Habana được tổ chức lần đầu năm 1982 với chu kỳ 2 năm một lần, và kể từ năm 2000 sự kiện được xem là ngày hội xuất bản và văn học nổi bật nhất trong năm của Cuba nói riêng và Mỹ La-tinh nói chung, được tổ chức hàng năm với sự tham gia của hàng trăm nhà xuất bản đến từ nhiều quốc gia trên thế giới. Bên cạnh việc trưng bày sách, Hội chợ còn bao gồm nhiều hoạt động trong các lĩnh vực như điện ảnh, nghệ thuật tạo hình, âm nhạc, văn học và lịch sử.

Mỗi năm, Hội chợ sách quốc tế La Habana vinh danh một nhà văn hay một nhân vật văn hóa nổi tiếng và một khách mời danh dự quốc tế khác nhau. Năm nay Hội chợ tôn vinh nữ Giáo sư Đại học La habana Ana Cairo Ballester (1949-2019), nhà nghiên cứu lịch sử và ngữ văn nổi tiếng của Cuba cùng với nhà viết kịch Eugenio Hernandez Espinosa (1936), Giám đốc Nhà hát Caribe, người từng đoạt nhiều giải thưởng quốc gia về nghệ thuật.

(Bài viết từ ấn phẩm in Tạp chí TT&TT số đặc biệt kỷ niệm Ngày sách Việt Nam 21/4/2020)