Giải ngân gói hỗ trợ 2% dẫm chân tại chỗ
Gói hỗ trợ lãi suất 2% quy mô tới 40.000 tỷ đồng từ ngân sách nhà nước đối với khoản vay của doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh theo Nghị định số 31/2022/NĐ-CP đã đi qua được 3 tháng, nhưng đến nay con số thực hiện vẫn chưa đạt được như kỳ vọng của Chính phủ.
Qua gần 3 tháng thực hiện Nghị định 33, một số ngân hàng thương mại đã tích cực triển khai chính sách và đã có kết quả bước đầu. Thống kê của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho thấy, gói hỗ trợ lãi suất 2%/năm đến nay mới giải ngân được 4.300 tỷ và số tiền hỗ trợ lãi suất tính đến cuối tháng 8/2022 khoảng 13,5 tỷ.
Ngay khi Chính phủ ban hành Nghị định số 31/2022/NĐ-CP ngày 20/5/2022 về hỗ trợ lãi suất từ ngân sách nhà nước đối với khoản vay của doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh (tổng gói hỗ trợ khoảng 40.000 tỷ đồng), NHNN đã ban hành Thông tư số 30/2022/TT-NHNN hướng dẫn ngân hàng thương mại hỗ trợ lãi suất theo Nghị định 31.
Hiện nay, các ngân hàng thương mại đã đăng ký kế hoạch hỗ trợ lãi suất từ ngân sách Nhà nước cho cả chương trình và chi tiết từng năm 2022, 2023. NHNN đã tổng hợp và có văn bản gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính để thực hiện các thủ tục trình cấp có thẩm quyền cho phép bổ sung dự toán chi đầu tư phát triển nguồn ngân sách Nhà nước thực hiện hỗ trợ lãi suất trong năm 2022 (khoảng 16.035 tỷ đồng) và tổng hợp, bố trí trong dự toán ngân sách Nhà nước năm 2023 (khoảng 23.965 tỷ đồng). Đồng thời, NHNN đã có thông báo hạn mức hỗ trợ lãi suất dự kiến năm 2022 cho từng ngân hàng thương mại để nhanh chóng triển khai chương trình.
Trao đổi về nội dung bố trí nguồn vốn, ông Nguyễn Hoàng Dương - Vụ Phó Vụ Tài chính ngân hàng (Bộ Tài chính) cho biết, quy trình thủ tục quyết toán hồ sơ đã được quy định rõ trong các văn bản quy phạm phát luật, Bộ Tài chính đề nghị các ngân hàng thương mại triển khai phải lưu ý.
Nguồn vốn thực hiện chương trình này cơ bản được bố trí. Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang chủ trì cùng phối hợp với NHNN, chính thức trình Quốc hội thông báo cụ thể, sau đó Chính phủ triển khai và Bộ Tài chính cam kết khi nguồn được bố trí trong kế hoạch đầu tư công, Bộ Tài chính sẽ thực hiện cấp kinh phí theo đúng quy định và kịp thời cho các ngân hàng thương mại có nguồn lực triển khai chương trình này.
Qua ghi nhận sơ bộ từ báo cáo của các ngân hàng thương mại, một số nguyên nhân, khó khăn dẫn tới chính sách chậm triển khai là: Khó khăn trong xác định đối tượng được hỗ trợ lãi suất; khó khăn xuất phát từ phía khách hàng vay (ví dụ: Nhiều hộ gia đình sản xuất kinh doanh vay vốn tại các ngân hàng thương mại nhưng không đăng ký hộ kinh doanh nên không thuộc diện được hỗ trợ…); nguyên nhân từ phía các ngân hàng thương mại.
Bên cạnh đó, bản thân ngân hàng cũng đang gặp nhiều vướng mắc liên quan đến hồ sơ, chứng từ chứng minh mục đích sử dụng vốn vay. Điều này phần nào gây khó khăn, e ngại cho ngân hàng và khách hàng khi chứng minh mục đích sử dụng vốn với cơ quan thanh tra, kiểm toán. Đây là chương trình có nguồn tiền hỗ trợ từ ngân sách nhà nước nên cả khách hàng lẫn ngân hàng đều thận trọng. Ngân hàng phải đảm bảo dòng tiền hỗ trợ được đến đúng đối tượng, đúng mục tiêu, an toàn và hiệu quả, nên mất nhiều thời gian chuẩn bị, xây dựng hệ thống tự động để theo dõi, hạch toán, quản lý dữ liệu báo cáo nhằm đảm bảo tính chính xác của dữ liệu trong công tác thanh, quyết toán, kiểm toán sau này.
Các doanh nghiệp cũng lo ngại thủ tục phức tạp, rườm rà; sau khi tham gia lại bị cơ quan thanh tra, kiểm toán vào làm việc, rất mất thời gian. Do vậy dù đủ điều kiện nhưng không ít đã từ chối tham gia chương trình hỗ trợ lãi suất.
Bản thân các ngân hàng cũng đang gặp nhiều vướng mắc liên quan đến hồ sơ, chứng từ chứng minh mục đích sử dụng vốn vay.
Xử lý khó khăn để khách hàng sớm tiếp cận với gói hỗ trợ
Chương trình hỗ trợ lãi suất 2% với số tiền từ ngân sách nhà nước 40.000 tỷ đồng là sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ đối với việc tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và người dân. Chương trình nhận được sự quan tâm của rất nhiều cấp lãnh đạo, doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh, người dân.
Để đẩy mạnh triển khai chủ trương hỗ trợ lãi suất của Quốc hội, Chính phủ có kết quả trong thời gian tới, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng mong muốn ngành Ngân hàng cùng các bộ, ngành vào cuộc mạnh mẽ, quyết tâm, đồng thuận và chung tay hơn nữa.
Đối với các ngân hàng thương mại: Triển khai ngay việc phối hợp với khách hàng rà soát danh sách tất cả các khách hàng hiện hữu thuộc đối tượng, ngành, lĩnh vực được hỗ trợ lãi suất, có khoản vay ký kết thỏa thuận cho vay và giải ngân từ ngày 1/1/2022 và có phát sinh kỳ trả lãi từ ngày 20/5/2022 để nắm bắt nhu cầu được hỗ trợ; thông báo, hướng dẫn khách hàng về hồ sơ, thủ tục được hỗ trợ lãi suất theo quy định. Các ngân hàng thương mại phải đảm bảo không để xảy ra trường hợp khách hàng đủ điều kiện, đúng đối tượng mà không được hỗ trợ lãi suất.
Các tổ chức tín dụng (TCTD) quán triệt đầy đủ các nội dung, công việc phải triển khai tới từng chi nhánh, phòng giao dịch trong hệ thống về việc xác định đây là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, cần khẩn trương, quyết liệt, kịp thời triển khai thực hiện với tinh thần, trách nhiệm cao nhất.
Chủ động, kịp thời xử lý khó khăn, vướng mắc theo thẩm quyền và kịp thời phản ánh với NHNN, các bộ, ngành, Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố về các khó khăn, vướng mắc vượt thẩm quyền; đề xuất, kiến nghị trong quá trình triển khai thực hiện.
Đối với NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố cần theo dõi, giám sát việc triển khai thực hiện gói hỗ trợ lãi suất này, chủ động hướng dẫn tháo gỡ khó khăn phát sinh trên địa bàn và kịp thời phản ánh với NHNN những vấn đề vượt thẩm quyền. Từ thực tiễn trên địa bàn, các chi nhánh NHNN cần chủ động đề xuất giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc.
NHNN chi nhánh chủ động phối hợp các sở, ngành địa phương tổ chức các Hội nghị kết nối ngân hàng - doanh nghiệp trên địa bàn để nắm bắt nhu cầu hỗ trợ của doanh nghiệp; tăng cường thông tin, đối thoại trực tiếp giữa ngân hàng thương mại và khách hàng trên địa bàn nhằm tháo gỡ khó khăn, tăng khả năng tiếp cận chính sách, thể hiện tinh thần triển khai quyết liệt từ cơ sở.
Tại NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố thành lập đường dây nóng để lắng nghe ý kiến của doanh nghiệp, hộ kinh doanh, người dân phản ánh những vướng mắc, khó khăn phát sinh và xử lý nghiêm, kịp thời các tổ chức tín dụng không triển khai thực hiện chương trình hỗ trợ lãi suất này...
Các đơn vị thuộc NHNN Trung ương tiếp tục theo dõi sát diễn biến kinh tế vĩ mô, thị trường tiền tệ trong nước, quốc tế để tham mưu các giải pháp điều hành chính sách tiền tệ, tín dụng, lãi suất chủ động, linh hoạt nhằm kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô; qua đó, tạo điều kiện hỗ trợ triển khai có hiệu quả chương trình hỗ trợ lãi suất từ NHNN...
