Tương lai của ASEAN là ASEAN số

Phát triển nhanh là phát triển số

Phát biểu tại phiên 1 về chủ đề “Sự phát triển nhanh chóng của ASEAN vì một tương lai bền vững”, Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng cho biết sáng kiến của Thủ tướng Chính phủ Việt Nam về việc thiết lập Diễn đàn Tương lai ASEAN đã mở ra cơ hội để chúng ta chia sẻ, thảo luận về tương lai của ASEAN, một trong những khu vực có tốc độ phát triển nhanh nhất trên thế giới.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhận định: “Phát triển nhanh là phát triển số. Phát triển bền vững là phát triển xanh. Chuyển đổi số và chuyển đổi xanh sẽ là hai cuộc chuyển đổi quan trọng nhất trong những thập kỷ tới”.

Cũng theo nhận định của Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, "Trong kỷ nguyên số, khi nói về tương lai của ASEAN, chủ yếu là nói về chuyển đổi số, về một ASEAN số".

Với chủ đề của ASEAN năm 2024 dưới sự dẫn dắt của nước CHDC Nhân dân Lào là: “ASEAN: Thúc đẩy kết nối và khả năng phục hồi”, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh: "Tính kết nối và khả năng phục hồi cũng chính là các điều kiện cơ bản để xây dựng tương lai của một ASEAN số".

“Tương lai của ASEAN là tương lai số. Chúng ta cần xây dựng thể chế số mới, hạ tầng số mới và nhân lực số mới”.

Với những nhân định như vậy, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng đã chia sẻ một số quan điểm về hợp tác số.

Thứ nhất, xây dựng thể chế số mới

Chuyển đổi số là cuộc cách mạng về thể chế nhiều hơn cuộc cách mạng về công nghệ. Chúng ta cần hoàn thiện thể chế số để đảm bảo các doanh nghiệp công nghệ số hoạt động hợp pháp và được luật pháp bảo vệ.

Sự phát triển của công nghệ số, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo, đem đến cả cơ hội và thách thức cho tất cả chúng ta. Quyết định sử dụng và quản lý chúng sẽ đóng vai trò then chốt trong việc định hình tương lai của chúng ta.

Hệ thống pháp luật số hiện nay đang ngày càng phức tạp. Chúng ta cần chia sẻ kinh nghiệm và hợp tác tích cực để xây dựng và phát triển một khung thể chế số.

Thứ hai, phát triển hạ tầng số

Việt Nam đang tiến tới việc tắt sóng di động 2G trên cả nước vào tháng 9 năm nay. Tất cả điện thoại di động sẽ là điện thoại thông minh. Và điều này sẽ đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số.

5G và điện toán đám mây là chìa khóa trong hệ thống hạ tầng số mới. Việt Nam chúng tôi tự hào khi đã triển khai các hội nghị ASEAN về 5G và điện toán đám mây thường niên.

Phát triển hệ thống cáp quang biển để tăng cường kết nối khu vực cũng là một ưu tiên trong thập kỷ tới. Việt Nam đang thực hiện các dự án cáp quang biển với nhiều đối tác trong ASEAN, để đảm bảo tính kết nối trong nước và khu vực.

Hạ tầng số trong ASEAN nên có băng thông siêu rộng và sở hữu tính bền vững, xanh, thông minh, mở và an toàn. Cùng nhau, chúng ta có thể thúc đẩy hạ tầng số ASEAN trở thành một trong những cơ sở hạ tầng tốt nhất thế giới.

Thứ ba, đào tạo nhân lực số

Công nghệ số sẽ trao quyền cho người dân, nhưng với điều kiện họ phải được trang bị kỹ năng số. Gần 700 triệu công dân ASEAN phải có các kiến thức cơ bản để trở thành công dân số.

“Đây là một thách thức lớn, bởi có hơn 50% dân số ASEAN vẫn đang sống ở các vùng nông thôn”, theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng.

Cũng theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, Việt Nam đang triển khai nhiều sáng kiến để phổ cập kỹ năng số cơ bản với người dân, như thành lập Làng số, tổ công nghệ số cộng đồng tại các thôn bản, ứng dụng các nền tảng số để đào tạo đại trà (MOOC). "Chúng tôi sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm và mong muốn học hỏi thêm từ các đồng nghiệp ASEAN trong việc triển khai các sáng kiến trên".

Trong Cách mạng số, Bộ trưởng cho rằng tương lai sẽ không nằm trên đường kéo dài của quá khứ. Các quốc gia thành viên ASEAN, hầu hết là các quốc gia đang phát triển, bằng việc tận dụng hiệu quả lợi ích của công nghệ số, sẽ mở ra tiềm năng bứt phá để trở thành cường quốc.

Bộ trưởng khẳng định: “Các quốc gia ASEAN có nhiều điểm chung, và chúng ta sẽ tiếp tục chia sẻ thêm nhiều điểm chung nữa khi cùng nhau phát triển kinh tế số và xã hội số. Tương lai của ASEAN là ASEAN số. Và để xây dựng ASEAN số, chúng ta vẫn còn một chặng đường dài. Vì thế, ta cần hợp tác hơn nữa. Muốn đi xa, thì hãy đi cùng nhau”.

Chú trọng kỹ năng số trong khu vực và mở khoá AI

Đồng thuận cao về những nhận định, chia sẻ và đề xuất của Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, cũng tại phiên trao đổi của Diễn đàn, GS. Tetsuya Watanabe, Chủ tịch Viện Nghiên cứu Kinh tế ASEAN và Đông Á (ERIA) chia sẻ thêm các công nghệ số mới như AI, IoT… sẽ tạo ra những việc làm, tăng trưởng cho ASEAN. Theo đó, ASEAN cần quan tâm tạo hệ sinh thái kỹ năng và tập trung cho việc này, gồm: kỹ năng, giáo dục và đào tạo (GD&ĐT), thông tin thị trường lao động và nghiên cứu về thị trường lao động.

Cụ thể, GS. Tetsuya Watanabe cho rằng ASEAN cần tạo điều kiện thúc đẩy kỹ năng số cho các quốc gia trong ASEAN, có thể thiết lập 1 hiệp định về kỹ năng số.

Về GD&ĐT, ASEAN cần đào tạo kỹ năng, cũng như chú trọng đào tạo giáo viên. Khu vực tư cần phải đóng vai trò lớn hơn trong cung cấp các chương trình đào tạo ngắn hạn, củng cố kỹ năng của người lao động.

Thông tin về thị trường lao động cũng rất quan trọng và khu vực cũng cần nghiên cứu xu hướng thị trường lao động. Sự hợp tác trong khối để tạo ra khuôn khổ kỹ năng mới, định nghĩa mới về đào tạo nghề, các kỹ năng nghề mới là cần thiết.

Trong khi đó, GS. Ian Goldin, nguyên Phó Chủ tịch Ngân hàng Thế giới (WB), Giáo sư về Toàn cầu hóa và Phát triển của Đại học Oxford, Giám đốc Chương trình Oxford Martin về thay đổi công nghệ và kinh tế cho rằng tương lai của ASEAN cũng là tương lai của thế giới. Xu thế mới của thế giới đang dịch chuyển về khu vực ASEAN.

Khi nói gì về tương lai của ASEAN, GS. Ian Goldin cho rằng toàn cầu hoá vẫn là xu hướng quan trọng của thế giới, giúp xóa đói giảm nghèo nhanh hơn và mang lại sự lạc quan khi nhìn về tương lai đang cho thấy sự thay đổi nhanh chóng.

GS. Ian Goldin khẳng định khu vực ASEAN sẽ nhận được nhiều lợi ích từ toàn cầu hoá như dòng đầu tư mới. Khu vực ASEAN vẫn tiếp tục duy trì ổn định hoà bình và dưới tác động của toàn cầu hoá sẽ những vấn đề như dịch bệnh, biến đổi khí hậu, tự cường và đòi hỏi các thành phố ASEAN có những động thái mới để thích ứng. Điều này phụ thuộc vào các nhà lập pháp và các vấn đề dân số đang giảm ở một số quốc gia.

GS. Ian Goldin cũng nhận định công nghệ AI, các công nghệ mới cũng sẽ tạo ra các việc làm tương lai và cũng là chìa khoá cho sự phát triển./.