Cơ hội và thách thức của không gian mạng buộc báo chí phải chuyển đổi số
"Những cơ hội và thách thức buộc mọi cơ quan báo chí trên thế giới, trong đó có các cơ quan báo chí ở các nước ASEAN, phải nhanh chóng thích ứng, đẩy mạnh, đẩy nhanh tiến trình chuyển đổi số (CĐS)”, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam Nguyễn Đức Lợi nói.
Câu chuyện CĐS của báo Shin Min Daily News: Thay đổi từ hình thức đến nội dung và cách phân phối thông tin
Các phương pháp tốt nhất để CĐS trong lĩnh vực báo chí truyền thông của các nước ASEAN đã được chia sẻ tại Hội thảo báo chí quốc tế “Quản trị tòa soạn báo chí số: Lý luận, thực tiễn, kinh nghiệm tại khu vực ASEAN” ngày 7/12. Tại đây, phóng viên Wu Rui Ming của báo Shin Min Daily News của SPH Media (Singapore), đã kể câu chuyện về CĐS tại tờ báo này.
Shin Min Daily News là tờ báo tiếng Hoa ở Singapore, lần đầu tiên được xuất bản năm 1976. Tất nhiên, thời kỳ đầu khi xuất bản, ấn phẩm chỉ có in đen trắng, cũng không có camera kỹ thuật số như bây giờ, tất cả hình ảnh đều là từ máy chụp ảnh bằng phim.
“Nhưng thay đổi là điều không có gì mới mẻ với chúng ta. Tờ báo của chúng tôi đã trải qua nhiều thay đổi, không còn chỉ in đen - trắng nữa mà đã có nhiều hình ảnh hơn, nhiều màu sắc hơn, cho đến ấn phẩm có hiệu ứng hình ảnh dày dặn, hấp dẫn”, phóng viên (PV) Wu Rui Ming nói đồng thời dẫn dắt đến câu chuyện CĐS để thay đổi từ hình thức đến nội dung và cách thức phân phối thông tin của tờ báo.
Báo Shin Min Daily News đã tiến hành CĐS, tìm ra những quy trình, phương thức phân phối thông tin mới. “Hơn bao giờ hết, chúng tôi đã thay đổi từ hình thức trình bày thông tin truyền thống trên báo sang các hình thức mới giúp thu hút độc giả hơn, tận dụng các mạng xã hội như Facebook, Instagram, TikTok…. Chúng tôi cũng có đường dây nóng 24/7 để tương tác với độc giả. Trong thời đại số, chúng ta cần tìm những hình thức trình bày khác nhau như video, livestream, để truyền tải được càng nhiều thông tin càng tốt và dưới hình thức thu hút bạn đọc”, Wu Rui Ming nói.
“Chẳng hạn, trong xu thế video ngắn được nhiều độc giả trẻ yêu thích, chúng tôi đã thiết lập tài khoản TikTok và đăng tải các video ngắn mỗi ngày. Ngoài việc đưa tin dưới hình thức báo giấy, chúng tôi cũng có các bản tin (newsletter), các chương trình livestream thường nhật. Trong chương trình livestream này, chúng tôi sẽ có hai PV trao đổi, thảo luận với nhau về các vấn đề, tin tức. Chức năng chat trực tiếp và bình luận trực tiếp giúp các biên tập viên (BTV), PV có thể nhìn ra ý kiến của độc giả theo thời gian thực”.
Ngoài chương trình livestream, báo Shin Min Daily News còn có báo số với mô hình đăng ký (subscription). Độc giả có thể truy cập trên điện thoại thay vì phải cầm một tờ báo giấy cỡ lớn.
CĐS và đối phó với những thách thức của thời đại số
CĐS thực sự mang lại nhiều mới mẻ, thay đổi cho báo Shin Min Daily News. Tuy vậy, thời đại số cũng đặt ra những thách thức.
Thách thức thứ nhất là về thời gian. Với không gian số, truyền thông online, các PV, BTV lúc nào cũng trong tình trạng phải theo dõi tin tức, phản ứng nhanh với những tin nóng hổi, đích thân đến hiện trường để làm tin theo thời gian thực.
Vấn đề thời gian đôi lúc trở nên căng thẳng cho tất cả nhân sự của Shin Min Daily News cũng như thiếu nhân lực để làm các công việc của tòa soạn.
Thách thức thứ hai là trong thế giới số, xu hướng tiêu dùng tin tức của độc giả cũng thay đổi. Mọi người thường không thích đọc những thông tin dài mà thích những thông tin ngắn, nông, thậm chí giật gân. Điều đó đặt ra vấn đề về thông tin sai lệch và thông tin phân mảnh. Thông tin sai lệch, thông tin phân mảnh có nghĩa là nhiều tin tức, bài viết chỉ phản ánh một chiều, không đầy đủ, toàn diện hoặc là quá tủn mủn.
Như vậy, báo chí lại phải cân bằng làm thế nào đưa tin một cách hấp dẫn với người đọc nhưng vẫn đảm bảo những công tác thẩm tra, kiểm định thông tin.
“Chính vì vậy, chúng tôi phải chuyển đổi, có những cách đưa thông tin thật gãy gọn và hấp dẫn, trình bày tin thu hút người đọc nhưng đồng thời cũng phải rất cẩn trọng, không vượt quá giới hạn, không được quá tham vọng, chạy theo những tin giật gân mà hy sinh tính trung thực, đáng tin cậy của thông tin”, phóng viên Wu Rui Ming nói.
Các PV, BTV cũng phải cập nhật kỹ năng của bản thân để phù hợp với thời đại số. Không chỉ viết bài, biên tập mà còn biết chỉnh sửa ảnh, quay video hay kỹ năng livestream trên Facebook.
“Ngoài ra, chúng ta đang sống trong một thế giới phát triển rất nhanh, trí tuệ nhân tạo (AI) đã trở thành xu hướng. Vì thế, chúng ta phải suy nghĩ xem có thể tận dụng AI như thế nào để cải thiện quy trình công việc”, nhà báo của Shin Min Daily News bày tỏ.
Cơ hội và thách thức buộc mọi cơ quan báo chí phải thích ứng, đẩy nhanh tiến trình CĐS
CĐS báo chí nhằm mục đích xây dựng các cơ quan báo chí theo hướng chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại. Thực tiễn cũng cho thấy các mô hình tòa soạn trong kỷ nguyên số đã có sự thay đổi hết sức mạnh mẽ trên phạm vi toàn cầu cũng như trong khu vực ASEAN.
Tại Hội thảo, các nhà báo, lãnh đạo cơ quan báo chí đã chia sẻ về mô hình hội tụ và mô hình tòa soạn số với những thách thức như chạy đua về thời gian hay mối tương quan giữa sự hấp dẫn và tính ranh giới giữa việc cần làm và việc không nên làm.
Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam Nguyễn Đức Lợi cho rằng CĐS báo chí là quá trình ứng dụng công nghệ ngày càng hiện đại vào hoạt động sản xuất và phân phối thông tin, làm phong phú thêm hệ sinh thái truyền thông số với những tính năng mới, ưu việt hơn, giúp nâng cao chất lượng và hiệu quả truyền thông tới công chúng.
Tòa soạn số dựa trên sự hội tụ công nghệ và nội dung, là kết quả của sự ứng dụng công nghệ thông tin trong lĩnh vực báo chí truyền thông, nhằm xây dựng đồng bộ cơ sở vật chất, hạ tầng kỹ thuật và phát triển, đổi mới nội dung cho phù hợp để phục vụ công chúng tốt nhất.
Báo chí số thúc đẩy tương tác xã hội mạnh mẽ: tương tác giữa các tờ báo với nhau, giữa tờ báo với công chúng, giữa tờ báo với mạng xã hội, giữa công chúng với nhau, giữa công chúng với cơ quan chức năng, giữa cơ quan báo chí với các cơ quan hoạch định và điều hành chính sách.
Báo chí số tạo siêu dữ liệu thông tin trên môi trường mạng, kết nối và huy động công chúng cùng giải quyết các vấn đề xã hội ở phạm vi cộng đồng, quốc gia, quốc tế…
Bên cạnh cơ hội, thời đại số cũng mang lại những thách thức không nhỏ, mà lớn nhất là sự cạnh tranh quyết liệt của mạng xã hội với đặc điểm dễ tiếp cận, dễ chia sẻ, thông tin nhanh nhạy, đa dạng…
“Những cơ hội và thách thức đó buộc mọi cơ quan báo chí trên thế giới, trong đó có các cơ quan báo chí ở các nước ASEAN, phải nhanh chóng thích ứng, đẩy mạnh, đẩy nhanh tiến trình CĐS”, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam Nguyễn Đức Lợi nói./.
