Chương trình nhằm hỗ trợ cải thiện tình trạng dân số của các dân tộc thiểu số (DTTS) rất ít người cả về số lượng và chất lượng, nhằm đạt được mức sinh thay thế, giảm mạnh tỷ lệ tử vong mẹ và trẻ em, tỷ lệ suy dinh dưỡng của trẻ dưới 5 tuổi, góp phần nâng cao chất lượng dân số, bảo đảm sự phát triển đồng đều và bình đẳng giữa các dân tộc.
Đối tượng của Chương trình là đồng bào DTTS rất ít người sinh sống tập trung trên địa bàn 12 tỉnh: Cao Bằng, Hà Giang, Lào Cai, Yên Bái, Tuyên Quang, Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Kon Tum. Thời gian thực hiện từ năm 2021 đến năm 2030.
Chương trình đề ra mục tiêu cụ thể của hai giai đoạn.
Mục tiêu đến năm 2025, ít nhất 90% cộng tác viên dân số, y tế thôn bản, cán bộ dân số ở trạm y tế xã, người có uy tín trong cộng đồng các DTTS rất ít người được cung cấp thông tin, kiến thức về dân số – kế hoạch hóa gia đình, chăm sóc sức khỏe sinh sản, bà mẹ và trẻ em.
Giảm bình quân từ 2 – 3%/năm số cặp tảo hôn và hôn nhân cận huyết; ít nhất 35% thanh niên được tư vấn tiền hôn nhân, khám sức khỏe tiền hôn nhân nhằm phát hiện các bệnh về truyền nhiễm, HIV.
Giảm ít nhất 50% phụ nữ mang thai sinh con tại nhà; khám quản lý thai nghén và được chăm sóc y tế; giảm 25% tỷ số tử vong mẹ; giảm từ 2 – 5% tỷ suất tử vong trẻ em dưới 1 tuổi.
Tối thiểu có 50% phụ nữ mang thai được tầm soát ít nhất 4 loại bệnh tật bẩm sinh phổ biến nhất; 50% trẻ sơ sinh được tầm soát ít nhất 5 bệnh bẩm sinh phổ biến nhất…
Nâng tỷ lệ người DTTS rất ít người độ tuổi từ 15 đến 60 biết chữ đạt 95%; có 90% số người biết chữ tiếp tục tham gia học tập để củng cố vững chắc kết quả biết chữ; 50% người lao động trong độ tuổi được đào tạo nghề phù hợp với nhu cầu, điều kiện của DTTS rất ít người.
(Ảnh minh họa: Mai Phùng)
Mục tiêu đến năm 2030, phấn đấu 100% cộng tác viên dân số, y tế thôn bản, cán bộ dân số ở trạm y tế xã, người có uy tín trong cộng đồng các DTTS rất ít người được cung cấp thông tin, kiến thức về dân số – kế hoạch hóa gia đình, chăm sóc sức khỏe sinh sản, bà mẹ và trẻ em.
Giảm bình quân từ 3 – 5%/năm số cặp tảo hôn và hôn nhân cận huyết; 55% thanh niên được tư vấn tiền hôn nhân, khám sức khỏe tiền hôn nhân nhằm phát hiện các bệnh về truyền nhiễm, HIV.
Phấn đấu giảm không còn phụ nữ sinh con tại nhà, khám quản lý thai nghén và được chăm sóc y tế; giảm 50% tỷ số tử vong mẹ; giảm 5% tỷ suất chết trẻ em dưới 1 tuổi.
Tối thiểu có 70% bà mẹ mang thai được tầm soát ít nhất 4 loại bệnh tật bẩm sinh phổ biến nhất; 70% trẻ sơ sinh được tầm soát ít nhất 5 bệnh bẩm sinh phổ biến nhất.
Giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng ở bà mẹ mang thai và trẻ em. Tỷ lệ suy dinh dưỡng thể thấp còi, nhẹ cân của trẻ em dưới 5 tuổi giảm còn dưới 15%.
Phấn đấu, tỷ lệ suy dinh dưỡng thể thấp còi, nhẹ cân của trẻ em dưới 5 tuổi giảm còn dưới 15%. (Ảnh minh họa: Mai Phùng)
Nâng tỷ lệ người DTTS rất ít người độ tuổi từ 15 đến 60 biết chữ đạt 99%; có 95% số người biết chữ tiếp tục tham gia học tập để củng cố vững chắc kết quả biết chữ; 70% người lao động trong độ tuổi được đào tạo nghề phù hợp với nhu cầu, điều kiện của DTTS rất ít người.
Để đạt các mục tiêu trên, Chương trình đã đề ra các nhiệm vụ tăng cường công tác truyền thông, giáo dục, nâng cao nhận thức thay đổi hành vi và huy động sự tham gia của toàn xã hội nhằm bảo vệ và phát triển các dân tộc ít người.
Bên cạnh đó, nâng cao năng lực hệ thống y tế vùng dân tộc về cung cấp dịch vụ kế hoạch hóa gia đình và các dịch vụ nâng cao chất lượng dân số; chăm sóc sức khỏe bà mẹ mang thai và hỗ trợ dinh dưỡng cho trẻ, nâng cao tỷ lệ trẻ em đến lớp ở các nhóm tuổi mẫu giáo đúng độ tuổi và đẩy mạnh công tác xóa mù chữ, đào tạo nghề cho đồng bào DTTS rất ít người.