Giải pháp ngăn chặn vận chuyển hàng trái phép qua đường bưu chính

Tại Hội nghị trực tuyến với các Sở TT&TT để trao đổi, giải đáp và cung cấp thông tin trong lĩnh vực bưu chính ngày 1/12/2020,Thứ trưởng Bộ TT&TT Phạm Anh Tuấn cho biết, hiện nay hoạt động kinh doanh dịch vụ bưu chính đang được sự quan tâm của nhiều cá nhân, doanh nghiệp (DN). Thời gian qua có rất nhiều cá nhân, DN mới muốn được tham gia kinh doanh dịch vụ bưu chính hoặc là các DN vận tải và logistics xin chuyển sang kinh doanh dịch vụ bưu chính.

Thứ trưởng nhận định thị trường bưu chính đang phát triển rất mạnh mẽ, đặc biệt là bưu chính gắn với thương mại điện tử (TMĐT). Tuy nhiên, hoạt động TMĐT không đơn giản như các DN bưu chính đang nghĩ. Bên cạnh sự phát triển của TMĐT, thì cũng phát sinh nhiều vấn đề như hàng lậu, hàng cấm, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ, hàng trốn thuế đang diễn ra trên hoạt động kinh doanh dịch vụ bưu chính, TMĐT. Và còn có một số DN đã tiếp tay cho hoạt động phi pháp, đây cũng chính là mặt trái của hoạt động bưu chính.

Cũng nêu về hiện tượng này, Phó Giám đốc Sở TT&TT Đắk Lắk Trần Văn Hiền cho biết, thời gian vừa qua, có hiện tượng các DN bưu chính vận chuyển hàng lậu, hàng cấm, hàng giả, gian lận thương mại vẫn diễn ra. Tuy nhiên, việc thực hiện kiểm tra các nội dung bên trong bưu gửi của các DN gặp khó khăn vì quy trình vận chuyển, phát bưu gửi, kiểm tra xử lý bưu gửi, yêu cầu cung cấp thông tin về sử dụng dịch vụ bưu chính phải thực hiện theo Điều 14 của Luật Bưu chính và các quy định khác.

Theo ông Hiền, điều này gây khó khăn cho công tác kiểm tra, vì vậy, Vụ Bưu chính cần điều chỉnh, sửa đổi bổ sung nội dung này để thực hiện việc mở gói bọc để kiểm tra, xử lý bưu gửi, đồng thời hướng dẫn các địa phương trong công tác thực hiện công tác kiểm tra, bảo đảm an ninh bưu chính.

Trước kiến nghị này của Sở T&TT Đắk Lắk, Vụ Bưu chính cho biết, theo khoản 2 điều 14 Luật Bưu chính quy định cơ quan nhà nước (CQNN) có thẩm quyền được quyền kiểm tra xử lý bưu gửi trong trường hợp có căn cứ xác định bưu gửi đó liên quan đến việc vi phạm pháp luật cũng như pháp luật hình sự.

Tuy nhiên, theo Vụ Bưu chính, do việc mở kiểm tra gói kiện hàng hóa của DN liên quan đến quyền dân sự của tổ chức, cá nhân mà ở đây là DN nên việc thực hiện quy định này rất chặt chẽ và phải tuân thủ nghiêm túc các quy định của pháp luật liên quan. Công an, Quản lý thị trường là hai đơn vị có quyền nhất định trong việc kiểm tra, xử lý bưu gửi trong quá trình chấp nhận vận chuyển.

Vụ Bưu chính cũng giới thiệu một số văn bản pháp luật liên quan đến thẩm quyền kiểm tra, thu giữ của CQNN có thẩm quyền như Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2012 tại các điều 125, 128; Thông tư 09/2013 của Bộ Công thương quy định về hoạt động kiểm tra và xử phạt vi phạm hành chính quản lý thị trường hoặc là Thông tư 01/2016/TT-BCA của Bộ Công an quy định nhiệm vụ, quyền hạn, nội dung tra, kiểm soát giao thông đường bộ của Cảnh sát giao thông.

"Do vậy, việc bổ sung quy định thẩm quyền kiểm tra được mở gói, bọc kiểm tra xử lý bưu gửi của lực lượng thanh tra bưu chính chuyên ngành cũng cần phải được xem xét để đảm bảo tính tổng thể cho các quy định của pháp luật khác", đại diện Vụ Bưu chính cho biết.

Để công tác an toàn, an ninh bưu chính được hiệu quả, Vụ Bưu chính khuyến nghị các Sở TT&TT nên xem xét tổ chức các đoàn thanh tra, kiểm tra liên ngành, trong đó thành phần đoàn có các thành viên của Sở Công thương hoặc Quản lý thị trường. Đây là các đơn vị có chức năng, thẩm quyền liên quan đến việc kiểm tra xử phạt hàng lậu, hàng không có nguồn gốc xuất xứ hay hàng không có hóa đơn chứng từ, hàng giả, hàng nhái, vi phạm về sở hữu trí tuệ và thành viên của Công an tỉnh liên quan đến việc kiểm tra, chấp nhận vận chuyển vũ khí, vật liệu nổ, ma túy qua đường bưu chính.

Thanh tra Bộ cũng đã có các đoàn thanh, kiểm tra liên ngành với sự tham gia của các đơn vị thuộc Bộ Công An, Tổng cục Quản lý thị trường, nhằm khắc phục được các bất cập kiểm tra tại địa phương liên quan đến thẩm quyền của thanh tra chuyên ngành trong việc mở kiểm tra gói bọc, kiện hàng hóa của DN bưu chính.

Ông Đỗ Hữu Trí, Phó Chánh Thanh tra Bộ TT&TT cho biết Thanh tra Sở TT&TT đi kiểm tra hàng hoá, mở gói hàng thì rất là khó vì chỉ áp dụng theo Luật Bưu chính mà Luật này quy định tại khoản 2 Điều 14 là cơ quan nhà nước có thẩm quyền tạm đình chỉ việc vận chuyển phát, kiểm tra xử lý bưu gửi.

Trong trường hợp có căn cứ xác định bưu gửi có liên quan đến vi phạm pháp luật về an ninh quốc gia, vi phạm về pháp luật nghiêm trọng khác, ông Trí cho rằng giải pháp là nên phối hợp với quản lý thị trường tại địa phương, những nơi có cửa khẩu là hải quan, công an để cùng thực hiện bởi các cơ quan này có thẩm quyền cao hơn.

Chất lượng dịch vụ bưu chính công ích năm 2020 đạt mức cao

Cũng tại Hội nghị, Vụ Bưu chính đã công bố kiết quả kiểm tra chất lượng dịch vụ bưu chính công ích (BCCI). Theo đó, thực hiện Quyết định số 49 QĐ/BTTTT ngày 10/1/2020 của Bộ TT&TT về việc kiểm tra chất lượng dịch vụ BCCI năm 2020, Bộ TT&TT đã phối hợp với các Sở TT&TT thực hiện kiểm tra đánh giá chất lượng dịch vụ BCCI và dịch vụ công ích trong hoạt động phát hành báo chí do Tổng công ty Bưu điện Việt Nam (BĐVN) cung ứng.

12 tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương đã tham gia kiểm tra, gồm: Cần Thơ, Hà Giang, Hà Nội, Hải Dương, Kon Tum, Ninh Bình, Lào Cai, Quảng Trị, TP. Hồ Chí Minh, Tuyên Quang, Vĩnh Phúc, Vĩnh Long.

Trên cơ sở tổng hợp ý kiến của 12 sở TT&TT và kết quả kiểm tra độc lập do Vụ Bưu chính thực hiện, Vụ Bưu chính cho biết tại các điểm phục vụ bưu chính, Tổng công ty BĐVN đã công khai bản công bố hợp quy và danh mục các chỉ tiêu chất lượng các dịch vụ BCCI. Tổng công ty BĐVN đã thực hiện việc tự kiểm tra chất lượng dịch vụ BCCI và chấp hành chế độ báo cáo theo quy định của pháp luật.

Việc kiểm tra chất lượng dịch vụ BCCI dựa trên quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về dịch vụ BCCI và dịch vụ công ích trong hoạt động phát hành báo chí. Theo đó, dựa trên quy chuẩn này có 6 tiêu chí lớn và 15 tiêu chí nhỏ.

Tiêu chí lớn thứ nhất là khả năng sử dụng dịch vụ cùng các tiêu chí nhỏ, gồm:

Số điểm phục vụ trong 1 xã theo quy định của quy chuẩn kỹ thuật quốc gia tối thiểu mỗi xã có 1 điểm phục vụ và tỷ lệ đạt chuẩn là 100%. Kết quả kiểm tra cho thấy Tổng công ty BĐVN đạt 100%.

Bán kính bình quân/điểm phục vụ, mức quy định theo quy chuẩn quốc gia đó là tối đa 3km/điểm phục vụ. Kết quả kiểm tra cho biết Tổng công ty BĐVN đạt mức 2,9 km.

Thời gian phục vụ tại các bưu cục giao dịch Trung tâm tỉnh theo mức quy định của quy chuẩn đã đạt tối thiểu 8 giờ làm việc/ngày, tỷ lệ đạt chuẩn là 100%. Kết quả kiểm tra là 100% các điểm đều đạt quy chuẩn này.

Thời gian phục vụ tại các điểm phục vụ, mức quy chuẩn đặt ra là tối thiểu 4 giờ làm việc/ngày và mức tỷ lệ đạt chuẩn là 100% và kết quả đạt được là 100%.

Đối với tiêu chí lớn thứ hai là tần suất thu gom và phát có 2 tiêu chí nhỏ là:

Tại các điểm phục vụ thuộc danh mục vùng có điều kiện địa lý đặc biệt, mức tiêu chuẩn theo quy chuẩn đặt ra là tần suất thu gom 1 lần/tuần và tỷ lệ đạt chuẩn là 97%. Kết quả kiểm tra là 100% các điểm phục vụ kiểm tra đều đạt các tiêu chí này.

Tại các điểm phục vụ không thuộc danh mục vùng có điều kiện địa lý đặc biệt thì mức quy chuẩn đặt ra là tối thiểu 1 lần/ngày làm việc và tỷ lệ đạt chuẩn là 97% và kết quả chỉ ra là 100% các điểm phục vụ được kiểm tra là đạt và đánh giá của Bộ là phù hợp.

Đối với tiêu chí lớn thứ ba là độ an toàn mức tối thiểu 97% tổng số thư hoặc báo kiểm tra được chuyển phát an toàn. Kết quả kiểm tra đạt 99,42%.

Đối với tiêu chí lớn thứ tư là thời gian toàn trình đối với thư trong nước, gồm các tiêu chí: Thời gian toàn trình đối với thư nội tỉnh có tỷ lệ đạt chuẩn 70%, kết quả kiểm tra đạt 90,02%; Thời gian toàn trình đối với thư liên tỉnh có tỷ lệ đạt chuẩn 70%, kết quả đạt 100%.

Đối với tiêu chí lớn thứ năm là thời gian xử lý trong nước đối với thư quốc tế gồm thời gian xử lý trong nước đối với thư đi quốc tế theo quy chuẩn phải đạt 70%, kết quả kiểm tra đạt 89,50%; Thời gian xử lý trong nước đối với thư quốc tế đến theo quy chuẩn phải đạt 70%, kết quả kiểm tra đạt 97,14%.

Tiêu chí thứ lớn thứ sáu là thời gian chuyển phát báo, tạp chí được Nhà nước đảm bảo phát hành qua mạng bưu chính công cộng, gồm 4 tiêu chí con: Thời gian phát hành báo Nhân dân đến UBND xã, Thời gian phát hành báo do Đảng bộ các tỉnh/thành xuất bản đến UBND xã; Thời gian phát hành báo Quân đội Nhân dân đến UBND xã; Thời gian phát hành Tạp chí Cộng sản. Kết quả kiểm tra cho thấy các tiêu chí con đều đạt mức hơn 90%, trong đó tiêu chí thời gian phát hành Tạp chí Cộng sản đạt mức 99,70% vượt xa các mức tiêu chuẩn đặt ra theo quy chuẩn là 70% và 90% và đều phát trong 24 giờ.