"Làm chủ các công nghệ chiến lược để làm chủ tiến trình CĐS Việt Nam"

Phát biểu tại Diễn đàn quốc gia về phát triển doanh nghiệp (DN) công nghệ số Việt Nam lần thứ VI với chủ đề "Làm chủ công nghệ số, làm chủ quá trình chuyển đổi số Việt Nam bằng doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam", Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nêu vấn đề tăng năng suất lao động, phát triển nhanh và bền vững, phát triển bao trùm, thoát bẫy thu nhập trung bình, đưa Việt Nam thành nước XHCN phát triển, sánh vai cường quốc năm châu, khát vọng về một Việt Nam hùng cường thịnh vượng, không có kẻ thù nào dám đến xâm phạm. Đâu là câu trả lời chung cho những trăn trở ngàn năm đó của Việt Nam?

Theo Bộ trưởng, đó là công nghệ. "Cuộc cách mạng số, và đặc biệt là sự phát triển mới có tính cách mạng và bước tiến vượt trội của nó - cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4, đã tạo ra những cơ hội mới và thời cơ có một không hai cho Việt Nam. Công nghệ có thể giải những bài toán Việt Nam một cách hiệu quả. Việt Nam, với những vấn đề của mình, chính là thị trường để sinh ra và phát triển các doanh nghiệp (DN) công nghệ Việt Nam. Việt Nam cũng là cái nôi để các DN công nghệ từ Việt Nam đi ra toàn cầu, giải những bài toán toàn cầu".

Make in Viet Nam là làm chủ ứng dụng và công nghệ

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh: Make in Viet Nam là sáng tạo tại Việt Nam, thiết kế tại Việt Nam, làm ra tại Việt Nam, sản xuất tại Việt Nam và bởi các DN Việt Nam.

Make in Viet Nam là một khẩu hiệu hành động. Make in Viet Nam là một tinh thần. Tinh thần tự cường. Tinh thần làm chủ ứng dụng và làm chủ công nghệ. Từ làm chủ ứng dụng tới làm chủ công nghệ.

Make in Viet Nam sẽ không chỉ giúp Việt Nam thịnh vượng mà còn giúp Việt Nam có hoà bình lâu dài, vì nó góp phần phát triển ngành công nghiệp quốc phòng, an ninh hùng mạnh. Chiếc nỏ thần bảo vệ Việt Nam sẽ chỉ có thể do người Việt Nam làm ra.

Make in Vietnam đã được 5 năm. 5 năm qua, giá trị Việt Nam trong công nghiệp công nghệ số đã tăng từ 20% lên 32%. Năm 2024, giá trị Việt Nam trong 158 tỷ USD của ngành công nghiệp công nghệ số là 32%. Và chúng ta đặt mục tiêu giá trị Việt Nam sẽ trên 50% vào năm 2030. Đây là mục tiêu rất cao nhằm đưa Việt Nam thoát khỏi bẫy gia công. Thoát bẫy gia công là để thoát bẫy thu nhập trung bình.

5 năm qua, số lượng doanh nghiệp (DN) công nghệ số Việt Nam đã tăng 50%. Với 74.000 DN công nghệ số tại một quốc gia 100 triệu dân, Việt Nam thuộc quốc gia có tỷ lệ DN công nghệ số/đầu dân vào loại cao nhất trong số các nước đang phát triển.

Make in Viet Nam là tự hào Việt Nam

Make in Viet Nam cũng là tự hào Việt Nam. Nghị quyết 57 ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về Đột phá phát triển khoa học công nghệ (KHCN), đổi mới sáng tạo (ĐMST) và chuyển đổi số (CĐS) quốc gia đã truyền đi thông điệp về tinh thần tự chủ, tự tin, tự lực, tự cường và tự hào dân tộc để phát huy trí tuệ Việt Nam. Việt Nam không còn là nước nhỏ nữa, phải sánh vai cường quốc năm châu, phải đóng góp cho sự phát triển của nhân loại.

Make in Viet Nam cũng là trách nhiệm của chúng ta như một quốc gia toàn cầu và công dân toàn cầu. Đó là, ngoài việc sử dụng, tiêu dùng công nghệ của nhân loại thì Việt Nam cũng phải đóng góp cho nhân loại, đóng góp cho sự phát triển công nghệ của nhân loại. Trách nhiệm của các DN công nghệ số nước nhà về Make in Viet Nam phải mạnh mẽ hơn bao giờ hết.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cũng nhấn mạnh: Nghị quyết 57 cũng đặt mục tiêu tự chủ và cạnh tranh về công nghệ, nhất là công nghệ chiến lược. Trước đây, chúng ta tập trung nhiều vào ứng dụng, vào gia công, thì nay, chúng ta phải tập trung nhiều hơn vào làm chủ công nghệ, vào thiết kế, vào sáng tạo ra sản phẩm Việt Nam, vào các công đoạn giá trị cao hơn. Mỗi năm, Nhà nước sẽ dành 15% ngân sách KHCN, ĐMST và CĐS để chi cho làm chủ các công nghệ chiến lược.

"Chúng ta làm chủ các công nghệ chiến lược để làm chủ tiến trình CĐS Việt Nam. Chỉ như vậy thì Việt Nam mới có thể phát triển bền vững. Nghị quyết 57 định hướng giao các DN nòng cốt làm các dự án lớn, trọng điểm quốc gia về CĐS, giao các DN nòng cốt làm chủ các công nghệ chiến lược. Đây là một mũi tên trúng 2 đích: vừa làm chủ tiến trình CĐS, làm chủ công nghệ CĐS và vừa hình thành các DN công nghệ lớn của đất nước, có năng lực cạnh tranh quốc tế. Từ nay, các DN công nghệ Việt Nam, nhất là các DN lớn, phải nhận lấy sứ mệnh Việt Nam".

Năm 2024, doanh thu từ thị trường nước ngoài của các DN công nghệ số Việt Nam đã đạt 11,5 tỷ USD. Và quan trọng hơn, nó đang tăng với tốc độ trên 30% mỗi năm. Chúng ta đặt mục tiêu, đến năm 2035, doanh thu từ thị trường nước ngoài của các DN công nghệ số Việt Nam sẽ tiến tới con số 100 tỷ USD và vượt xuất khẩu nông nghiệp. Tức là xuất khẩu công nghệ số Việt Nam phải cao hơn xuất khẩu nông sản Việt Nam.

Bộ trưởng cho biết: "Đây thực sự là mục tiêu rất cao, rất thách thức đối với các DN công nghệ số Việt Nam. Nhưng nếu không làm được việc này thì không thể nói Việt Nam là một trung tâm khu vực và thế giới về KHCN, ĐMST và CĐS, như Nghị quyết 57 đã giao cho chúng ta. Xuất khẩu công nghệ chính là phép thử về công nghệ Việt Nam".

Tạo điều kiện để nhân tài toàn cầu hội tụ

Tiếp theo, Bộ trưởng cho rằng nói đến công nghệ là nói đến nhân tài. Có rất nhiều người Việt Nam ở nước ngoài đã thành danh về công nghệ, đã đến lúc về Việt Nam hoặc kết nối với Việt Nam để xây lên những DN công nghệ Việt Nam. Nhân tài có đặc tính toàn cầu.

"Việt Nam chúng ta sẽ tạo ra điều kiện để nhân tài toàn cầu hội tụ về đây, cho phép thử nghiệm các công nghệ mới, các mô hình kinh doanh mới, với cách tiếp cận sandbox, chấp nhận rủi ro: Cái gì chưa biết quản lý thế nào thì sẽ không cấm mà cho phép thử nghiệm có kiểm soát. Những “đặc khu công nghệ”, “đặc khu ĐMST”, với nội hàm là nơi thử nghiệm những cơ chế vượt trội dành cho DN công nghệ ĐMST".

Về Nghị quyết 57, Bộ trưởng cho biết Nghị quyết đã xác định, bộ 3 KHCN, ĐMST và CĐS là 3 trụ cột chính để phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới. Trong đó, KHCN là nền tảng, nó tạo ra tri thức mới và công nghệ mới. ĐMST là động lực, nó chuyển hoá các tri thức mới, công nghệ mới thành ý tưởng mới, giải pháp mới. Nó là cây gậy thần để biến các kết quả nghiên cứu thành sản phẩm mới, dịch vụ mới, quy trình mới, tạo ra các giá trị thực tiễn để phát triển kinh tế - xã hội.

CĐS là chuyển mọi hoạt động lên môi trường số, là số hoá thế giới thực tạo thành một không gian mới - không gian số, cung cấp nền tảng kỹ thuật số, công nghệ số, dữ liệu số và khả năng kết nối số để tăng tốc và mở rộng quy mô ứng dụng KHCN và ĐMST. CĐS tạo ra không gian số - đất dụng võ mới, môi trường lý tưởng cho KHCN và ĐMST, thuận lợi đến mức các cá nhân cũng có thể ứng dụng KHCN để tham gia ĐMST. Như chúng ta thấy, công nghệ hiện nay chủ yếu là công nghệ số, hoặc dựa trên công nghệ số, ĐMST hiện nay thì cũng chủ yếu là ĐMST số.

Lần đầu tiên, bộ 3 KHCN, ĐMST và CĐS nằm chung trong 1 Nghị quyết của Bộ Chính trị, và sẽ nằm chung trong một bộ hợp nhất của 2 bộ KH&CN và Bộ TT&TT, sự liên thông và không thể tách rời của bộ 3 này sẽ tạo động lực mới mang tính đột phá và cách mạng cho phát triển KHCN và ĐMST trên môi trường số.

Tổng Bí thư Tô Lâm thay mặt Bộ Chính trị vừa ký ban hành Nghị quyết 57, đúng vào dịp 80 năm ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam, ngày 22/12/2024, đây là Nghị quyết chuyên đề đặc biệt quan trọng về Đột phá phát triển KHCN, ĐMST và CĐS quốc gia, với nhiều quan điểm, nhiệm vụ và giải pháp lớn có tính cách mạng, giống như Nghị quyết Khoán 10 cho nông nghiệp cách đây 40 năm, nhưng lần này là cho KHCN, ĐMST và CĐS quốc gia. Từ chỗ thiếu KHCN, ĐMST và CĐS, chúng ta sẽ tiến tới đủ, thừa, xuất khẩu và xuất khẩu lớn về KHCN, ĐMST và CĐS, giống như chúng ta đã làm được đối với nông nghiệp.

Nghị quyết Khoán 10 là để thoát nghèo, Nghị quyết 57 là để thoát bẫy thu nhập trung bình. Nghị quyết Khoán 10 là giải phóng sức lao động, Nghị quyết 57 là giải phóng sự sáng tạo. Tinh thần chung của cả Nghị quyết Khoán 10 và Nghị quyết 57 là quản lý theo mục tiêu, không quản cách làm, là trao quyền tự chủ và trách nhiệm cho người làm, chấp nhận rủi ro và đánh giá dựa trên hiệu quả tổng thể, là người làm được hưởng lợi từ thành quả lao động và sáng tạo.

Tổng Bí thư Tô Lâm là Trưởng ban chỉ đạo Trung ương về Phát triển KHCN, ĐMST và CĐS.

Bộ trưởng cho biết: "Từ nay, KHCN, ĐMST và CĐS đã thực sự trở thành cuộc cách mạng của toàn đảng và toàn dân, sẽ bước vào giai đoạn phát triển đột phá. Và chúng ta kỳ vọng, KHCN, ĐMST và CĐS sẽ góp phần đặc biệt quan trọng để Việt Nam vươn mình đứng dậy, trở thành nước xã hội chủ nghĩa phát triển có thu nhập cao vào năm 2045, khi nước Việt Nam mới tròn 100 năm"./.