Bất chấp tình hình ảm đạm hiện tại, Hội đồng Sân bay quốc tế (ACI) châu Á - Thái Bình Dương tin rằng các sân bay lớn - những sân bay đón hơn 40 triệu hành khách mỗi năm - vẫn có vai trò nhất định và đã thúc giục các sân bay "tư duy sáng tạo" chuẩn bị cho hậu đại dịch.
Sân bay Singapore (ha-asia.com)
Tại Việt Nam, dịch Covid-19 đã nhanh chóng được hạn chế, các chuyến bay nội địa đã được khôi phục. Tuy nhiên, việc đi lại bằng đường hàng không - trong nước hay quốc tế - tại ASEAN sẽ phụ thuộc vào việc giảm số lượng ca lây nhiễm, trong đó việc quản lý an toàn tại các sân bay đóng một vai trò lớn. Vậy, các sân bay nên áp dụng chiến lược nào để tạo ra một môi trường an toàn và thân thiện cho du khách? Làm thế nào để tìm được sự cân bằng giữa trải nghiệm của hành khách và đáp ứng các mục tiêu bền vững trong phòng chống dịch?
Thiết kế các sân bay thông minh
Chúng ta cần xem xét lại quy trình thiết kế một sân bay trong tương lai, có thể là một dự án xây mới hay trang bị thêm, cụ thể xem ai đang sử dụng không gian bên trong công trình sân bay và tích hợp các hệ thống tòa nhà và cơ sở hạ tầng thông minh như một phần tổng thể của toàn bộ thiết kế. Cách tiếp cận này giải quyết các mối quan tâm về an toàn, hiệu quả và bền vững của một sân bay, đồng thời thúc đẩy sự nhanh chóng và hiệu quả trong hoạt động của sân bay. Về bản chất, kiến trúc thiết kế các giải pháp "có khả năng mở rộng theo yêu cầu" là yếu tố then chốt trong việc chuyển đổi các sân bay.
Bất kỳ khung khổ được đề xuất nào cũng xem xét 5 yếu tố thiết kế riêng biệt nhưng được kết nối, bao gồm:
Xác định các kết quả mong muốn - như khả năng mở rộng theo yêu cầu, an toàn, hiệu quả cao và bền vững - ở giai đoạn thiết kế cấp cao nhất khi bắt đầu và phác thảo các mục tiêu của các kết quả tương ứng này.
Tạo một mô hình bản sao số, hoặc một mô hình ảo của sân bay khi các kết quả đầu ra, trải nghiệm, không gian và ứng dụng đã được cụ thể hoá. Điều này liên quan đến việc xây dựng một nền tảng tích hợp cơ bản như nền tảng OpenBlue của Johnson Controls, bao gồm các cảm biến và thiết bị không dây để thu thập thông tin thời gian thực về cấu trúc, đồng thời áp dụng AI và học máy để nhập và trực quan hóa dữ liệu cho phép các nhà khai thác sân bay tạo ra trải nghiệm nhất quán cho các cá nhân sử dụng không gian trong sân bay.
Phát triển trải nghiệm được cá nhân hóa để phù hợp với các đối tượng khác nhau. Ví dụ, hành khách, nhân viên sân bay và nhân viên phục vụ mặt đất của các hãng hàng không có các yêu cầu khác nhau tại các thời điểm khác nhau và trong các không gian khác nhau. Chúng ta có thể kết hợp thông tin mang tính lịch sử với công nghệ AI để mang lại trải nghiệm tối ưu.
Xác định các kịch bản khác nhau trong từng không gian và phát triển thiết kế tòa nhà để đáp ứng các trải nghiệm được nêu. Các kịch bản không gian khác nhau có thể được xây dựng cho các không gian tương tự như sảnh đi/đến, khu vực cách ly phòng chống dịch hoặc trung tâm mặt đất.
Xem xét các ứng dụng được yêu cầu trong mỗi không gian để hỗ trợ thiết kế chức năng của không gian và quy trình hoạt động. Điều này có thể liên quan đến việc tạo ra các ứng dụng khác nhau, bao gồm dịch vụ hành khách, chỉ huy dịch vụ khẩn cấp, nhận thức tình huống và quản lý hiệu quả năng lượng - tất cả đều yêu cầu kết nối hoàn chỉnh giữa tất cả các hệ thống hỗ trợ.
Một khách của AirAsia sử dụng ki-ốt không tiếp xúc tại nhà ga số 2 của Sân bay Quốc tế Kuala Lumpur. (Ảnh: AirAsia_
Ứng dụng các công nghệ mới triển khai sân bay thông minh
Kiến trúc mở theo yêu cầu sẽ tận dụng cơ sở hạ tầng đám mây ảo hóa, phân tích dữ liệu và công nghệ biên thông minh để biến các sân bay thành các địa điểm an toàn hơn, có khả năng mở rộng cao, linh hoạt và nhanh chóng. Việc chuyển đổi số các sân bay như vậy sẽ cho phép các nhà khai thác tối ưu hóa việc sử dụng không gian, tài sản và nguồn lực một cách hiệu quả và hiệu suất.
Việc ứng dụng công nghệ bản sao số (digital twin) vào các sân bay đang là xu hướng mới. Cách tiếp cận này tạo ra một bản sao 3D kỹ thuật số các tài sản, quy trình, con người, địa điểm, hệ thống và thiết bị của sân bay, đồng thời bao gồm các sự kiện trước đây, hiện tại và tương lai liên quan đến tòa nhà và môi trường.
Dữ liệu trong thế giới thực được thu thập thông qua mạng lưới cảm biến tương tác với mô hình 3D và cho phép các nhà khai thác sân bay chạy các mô phỏng kịch bản - từ dự báo lỗi trên thiết bị đến việc sử dụng và tối ưu hóa tòa nhà - sử dụng các thuật toán dự báo để nghiên cứu tác động. Công nghệ bản sao số cho phép ban quản lý sân bay có được cái nhìn thời gian thực về các hệ thống tích hợp của các tòa nhà và tận dụng dữ liệu để đưa ra quyết định sáng suốt về các mục tiêu an toàn và bền vững.
Công nghệ số được sử dụng trong các sân bay có thể giải quyết những lo ngại về an toàn. Nó hỗ trợ nhập cảnh không chạm và truy cập vào các điểm tiếp xúc cụ thể trong sân bay như kiosk xuất nhập cảnh và các dịch vụ như thang máy, đồng thời cũng có thể hỗ trợ các ứng dụng theo dõi và theo dõi hành khách để thực thi giãn cách xã hội và tự động theo dõi sự tiếp xúc với các cá nhân dương tính Covid-19.
Trong các trường hợp khác, du khách tại sân bay có thể sử dụng ứng dụng tìm đường để nhận được các chỉ đường từng chặng ở định dạng chữ và bản đồ tương tác để tìm kiếm các điểm đến khác nhau trong nhà ga, bao gồm cổng, cửa hàng và trạm kiểm soát an ninh. Một ứng dụng như vậy cũng cho phép hành khách đi tuyến đường thẳng, tiết kiệm thời gian và không phải đau đầu tìm kiếm thông tin.
Ngoài ra, công nghệ số có thể giúp quản lý hàng đợi tốt hơn và thực hiện các biện pháp tạo khoảng cách xã hội trong các sân bay. Các nhà khai thác sân bay cần hiểu mật độ hành khách trên toàn nhà ga ở thời gian thực để có hành động trước nhằm hạn chế tình trạng đông đúc. Thông tin chi tiết về mật độ hành khách có thể thu được bằng cách áp dụng phân tích dữ liệu về dữ liệu cập nhật từng phút được thu thập tại các điểm khác nhau thông qua mạng lưới các cảm biến thông minh.
Một hành khách sử dụng robot đo nhiệt độ cơ thể tự động tại sân bay Incheon. (Ảnh: Pulse)
Một ứng dụng khác là phân bổ băng chuyền hành lý riêng biệt cho hành lý của hành khách đến từ các quốc gia có nguy cơ cao và hành lý có nguy cơ thấp. Ngay cả các bảng hiển thị thông tin chuyến bay cũng có thể được sử dụng để hiển thị thông tin liên quan về không gian đông đúc để tránh hoặc hướng hành khách đến từ một quốc gia có nguy cơ đại dịch cao đến các quầy nhập cảnh cụ thể để ngăn chặn nguy cơ lây nhiễm.
Với nhận thức theo thời gian thực về bất kỳ tình huống nào trong nhà ga, nhóm vận hành sân bay được trao quyền để đưa ra các quyết định thông minh hơn và cân bằng hiệu quả hoạt động trong sân bay.
Đảm bảo chất lượng không khí sẽ là chìa khóa để giảm thiểu rủi ro Covid-19 cho các nhà khai thác sân bay trong tương lai. Sự kết hợp của các chiến lược như các phương pháp thông gió để tăng lưu thông không khí ngoài trời và cài đặt nhiệt độ và độ ẩm được tối ưu hóa để làm mất ổn định sự lây truyền mầm bệnh sẽ rất quan trọng để tăng cường cung cấp không khí sạch trong các khu sân bay.
