Thường thì Mỹ, Trung Quốc và Ấn Độ nhận được tất cả sự chú ý, nhưng đối với các công ty mới khởi nghiệp, Đông Nam Á là nơi hành động thực sự. Indonesia, Thái Lan, Việt Nam và Malaysia có sự kết hợp hài hòa giữa tăng trưởng kinh tế, quy mô dân số, đầu tư và hỗ trợ doanh nhân để đưa các nước này trở thành những quốc gia hấp dẫn trên thế giới đối với các công ty khởi nghiệp.
Thị trường 4 quốc gia này là một trong những thị trường phát triển nhanh nhất trên thế giới và có tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội (GDP) trung bình là 5,3%. Việt Nam có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất, với 7,1% trong năm 2018.
4 quốc gia đều có dân số đông, trong đó giới trẻ chiếm một phần lớn. Tổng dân số của 4 nước là hơn 460 triệu người, trong đó những người dưới 25 tuổi am hiểu công nghệ chiếm 2 trong số 5 công dân.
Đây là một phần lý do tại sao các nền kinh tế Internet ở các quốc gia này đang phát triển nhanh chóng. Nghiên cứu của Google, Temasek và Bain & Company cho thấy tăng trưởng kinh tế Internet ở Indonesia lên tới 49% mỗi năm kể từ năm 2015. Ngay cả Malaysia, nằm ở phân khúc thấp hơn trong khu vực với tỷ lệ tăng trưởng 20% hàng năm, vẫn là một so sánh nổi bật so với hầu hết các nước khác trên thế giới.
Môi trường thuận lợi
Các mô hình kinh doanh hoạt động tốt ở Indonesia, Thái Lan, Việt Nam hoặc Malaysia thường được lan toả cho các quốc gia khác trong khu vực. Điều đó cho thấy các điều kiện địa phương là đáng chú ý. Chẳng hạn, kỳ lân Gojek của Indonesia đang mở rộng thông qua “các nhóm sáng lập” và các tên thương hiệu địa phương tại các quốc gia khác.
Nhưng trên tất cả, các công ty khởi nghiệp ở 4 quốc gia đang giúp giải quyết các vấn đề phổ biến đối với người dân. Các công ty khởi nghiệp đưa các dịch vụ tài chính và hỗ trợ những người nông dân mà ngân hàng trước đây chưa vươn tới và hỗ trợ họ để họ có được doanh thu tốt hơn khi bán hàng hoá. Thị trường trung lưu cùng với các dịch vụ giải trí, giao hàng, du lịch và các dịch vụ khác đang phát triển nhanh chóng cũng nhận được những hỗ trợ từ các công ty khởi nghiệp.
“Nếu công ty bạn đang phát triển ở bất kỳ một trong những quốc gia này, bạn có thể sử dụng các kênh tiếp thị tương tự để mở rộng sang các quốc gia khác”, theo ông Duco van Breemen, Tổng giám đốc của trung tâm khởi nghiệp Haymarket HQ có trụ sở tại Sydney. Với kinh nghiệm trong lĩnh vực này, ông đã tư vấn cho hàng trăm người sáng lập.
Nếu doanh nghiệp (DN) của bạn ở 1 trong 4 quốc gia này, bạn cũng có thể nhận được sự hỗ trợ với giá trị ít nhất là 50.000 USD/năm cho giai đoạn đầu của một công ty khởi nghiệp. Chính phủ các nước tích cực hỗ trợ các công ty khởi nghiệp thông qua thị thực, không gian làm việc và các chương trình kết nối miễn phí.
Ví dụ, Trung tâm kỹ thuật số Malaysia thực hiện hỗ trợ miễn phí và tạo thuận lợi làm thủ tục thị thực, đăng ký công ty, ngân hàng, nhà ở và kết nối với các cố vấn và doanh nhân. Các nhà sáng lập nước ngoài cũng được đáp ứng thuận lợi tối đa có thể để phát triển doanh nghiệp của họ ở Malaysia.
Ở ba quốc gia còn lại cũng có những chương trình hỗ trợ tương tự. Ví dụ, tại Thái Lan, Hội đồng Đầu tư thúc đẩy đầu tư với một loạt các hỗ trợ và dịch vụ. Indonesia kỳ vọng các chương trình của nước này, bao gồm các hội thảo, các cuộc thi (hackathons), trại huấn luyện (bootcamp) và các chương trình ươm tạo, sẽ giúp các công ty khởi nghiệp thành công ở thị trường rộng lớn của nước này.
Malaysia
Thủ đô của Malaysia, Kuala Lumpur, có môi trường khởi nghiệp tốt nhất. Môi trường đó đã tạo điều kiện cho những công ty khởi nghiệp thành công như công ty gọi xe công nghệ Grab, cổng thông tin đám cưới Wedding.com.my, trang web thỏa thuận Sale Duck và công ty fintech iMoney.
Một trong những lợi thế lớn nhất của Malaysia là tiếng Anh, ngôn ngữ thứ hai của nước này. Hầu hết người dân nước này nói tiếng Anh trôi chảy.
So với Singapore, chi phí nhân công, nhà ở và văn phòng tại Malaysia rẻ hơn đáng kể. Thống kê trên Numbeo cho thấy giá thuê nhà ở Singapore cao hơn 308% so với ở Kuala Lumpur, ăn ở ngoài có chi phí cao hơn 120% và tổng giá tiêu dùng cao hơn 90%. Theo đó, vốn rót vào các công ty ở Malaysia nhiều hơn.
Trong khi đó, Singapore và các nhà đầu tư lớn của nước này chỉ mất 60 phút bay.
Thái Lan
Thái Lan không chỉ là một nơi tuyệt vời cho một kỳ nghỉ ở bãi biển. Nền kinh tế Internet đang phát triển nhanh chóng, chất lượng cuộc sống cao, chi phí sinh hoạt thấp và kết nối khu vực thuận lợi mang đến cho các công ty khởi nghiệp những cơ hội to lớn. Thái Lan có nền kinh tế lớn thứ hai Đông Nam Á.
Thủ đô Bangkok của Thái Lan là thành phố thuận lợi nhất để khởi nghiệp. Thái Lan được đánh giá có đội ngũ tuyển dụng tốt nhất, cộng đồng nhà đầu tư lớn nhất và hệ sinh thái khởi nghiệp rộng lớn nhất trong cả nước. Tiếp theo là trung tâm khu vực là Chiang Mai.
Bạn có thể thuê một không gian làm việc chung chất lượng cao ở trung tâm Bangkok với giá khoảng 12 USD mỗi ngày và chi phí sinh hoạt hàng tháng cho một người có thể chỉ khoảng 650 USD.
Thật tốt khi lưu ý rằng Thái Lan không có nền kinh tế phát triển nhanh nhất trong số các nước Đông Nam Á. Thái Lan là một thị trường rộng lớn mà đầy cơ hội và một chính phủ mong muốn sử dụng các khoản hỗ trợ khởi nghiệp và các hỗ trợ khác để đưa đất nước tiến vào một tương lai “Thái Lan 4.0”.
Việt Nam
Một báo cáo năm 2019 từ StartupBlink cho thấy trong số các quốc gia được đề cập trong bài viết này, Việt Nam được xem là quốc gia hệ sinh thái khởi nghiệp thấp nhất trong 4 nước. Mặc dù vậy, nền kinh tế Việt Nam đang phát triển mạnh, nhờ sự đầu tư chuyển hướng do chiến tranh thương mại.
Đầu tư trực tiếp nước ngoài đã tăng 7,2% trong năm tài khóa 2019 khi các nhà sản xuất chuyển sản xuất sang Việt Nam để tránh chi phí và thuế quan cao hơn ở Trung Quốc. Thành phố cảng Hải Phòng, nơi có ít nhất 90 công ty có vốn đầu tư lớn của Trung Quốc, đã chứng kiến tổng sản phẩm quốc nội tăng 16% chỉ riêng trong năm 2019.
Việt Nam có dân số tới 95 triệu người, được đánh giá là một quốc gia mà công nghệ và tinh thần kinh doanh được đánh giá cao.
Lấy ví dụ về lập trình viên người Việt Nguyễn Hà Đông. Năm 2013, chàng trai người Hà Nội đã tạo ra trò chơi Flappy Bird, hiện vẫn nắm giữ kỷ lục của App Store về số lượt tải xuống nhiều nhất trong một tháng. CNET gần đây đã gọi Flappy Bird là một trong 25 ứng dụng quan trọng nhất của thập kỷ, bên cạnh những người khổng lồ như Twitter, Facebook và Google Maps.
Với những câu chuyện thành công tương tự, hệ sinh thái khởi nghiệp Việt Nam đã thu hút khoản đầu tư cao gấp 3 vào năm các 2018 và 2017, đạt gần 900 triệu USD. Có những cơ hội lớn ở thị trường nước này. Chỉ riêng trong lĩnh vực fintech, một cuộc khảo sát gần đây đã cho thấy 120 công ty Việt Nam hoạt động trong lĩnh vực này. Thị trường thanh toán di động cũng có thể mở rộng 18% mỗi năm để đạt gần 71 tỷ USD vào năm 2025.
Indonesia
Trong một khu vực còn quá nhiều tiềm năng để khai thác, Indonesia là đáng chú ý nhất. Quốc gia này dù đang phải đối mặt với việc quản trị và cơ sở hạ tầng thấp kém. Mặc dù vậy, với dân số đông và nền kinh tế lớn hơn Thái Lan, Việt Nam và Malaysia cộng lại, mang đến cho các doanh nghiệp những cơ hội tuyệt vời.
Francisco Widjojo, đối tác quản lý tại công ty đầu tư tư nhân Arkblu Capital cho biết các doanh nhân thông minh xem những thách thức của việc kinh doanh ở Indonesia là một rào cản gia nhập. Môi trường kinh doanh bảo vệ bạn khỏi các đối thủ cạnh tranh mới, đặc biệt là từ các đối thủ nước ngoài.
“Chúng tôi tập trung vào các DN nhắm vào thị trường đại chúng. Yếu tố giá là rất quan trọng. Bạn có thể xây dựng lòng trung thành với thương hiệu không chỉ ở các thành phố lớn như Jakarta, mà ngay trên toàn quốc”.
Chiến lược thị trường lớn có ý nghĩa ở Indonesia vì quy mô dân số khổng lồ, lớn thứ tư trên thế giới. Đất nước này đã có 4 kỳ lân - Bukalapak, Tokopedia, Traveloka và Ovo - ngoài siêu kỳ lân (decacorn) gọi xe công nghệ Gojek. Chính phủ Indonesia muốn có thêm 3 kỳ lân vào năm 2024 và nền kinh tế Internet nước này được dự báo sẽ tăng lên 100 tỷ USD vào năm 2025.
Đối với những người sáng lập, điều đó giúp Indonesia là nước nhận đầu tư mạo hiểm lớn thứ hai ở Đông Nam Á, chỉ sau Singapore. Chính phủ Indonesia đẩy mạnh để xóa đói giảm nghèo và trở thành một quốc gia thịnh vượng vào năm 2045 cũng mang lại nhiều cơ hội.
Cho dù bạn chọn Indonesia, Thái Lan, Malaysia hay Việt Nam hay chọn hoạt động ở tất cả các nền kinh tế lớn của Đông Nam Á, thì môi trường tăng trưởng được tin tưởng là tốt nhất trên thế giới hiện nay.
