Bài học về tin giả trong năm 2020: Hậu quả đưa tin từ "nguồn người nổi tiếng"

Huyền Thương| 13/01/2021 14:42
Theo dõi ICTVietnam trên

Những người nổi tiếng và những người có ảnh hưởng trên mạng Internet ngày càng “có tiếng” nhiều hơn, ngày càng “gây ảnh hưởng” nhiều hơn đến cộng đồng trong thời đại số. Chính vì thế, yêu cầu phải giám sát, kiểm soát họ cần phải chặt chẽ hơn bao giờ hết, đặc biệt trên các nền tảng xã hội và phương tiện truyền thông.

Sức ảnh hưởng của người nổi tiếng tăng theo cấp số nhân trong thời đại số

Những người nổi tiếng từng là ca sĩ, diễn viên và vận động viên, công chúng dường như chỉ biết đến họ qua một chiếc hộp đen trắng nhỏ gọi là tivi. Tuy nhiên, quyền truy cập miễn phí và không giới hạn của mạng xã hội đã xóa bỏ khoảng cách giữa người nổi tiếng và người hâm mộ, cho phép tương tác xã hội chỉ bằng một nút bấm.

Với nội dung trực quan hấp dẫn và những câu viết được trau chuốt cẩn thận, những người nổi tiếng có thể thu hút lượng lớn người theo dõi trên toàn cầu, luôn háo hức muốn biết mọi hành động và suy nghĩ tiếp theo của họ, bằng cách sử dụng các nền tảng mới để nói chuyện với người hâm mộ. Ca sỹ người Mỹ Madonna có 15,6 triệu người theo dõi trên Instagram, hay những siêu sao mới chớm nở cũng đã có lượng fan khổng lồ, đó là trường hợp Charli d'Amelio, 16 tuổi, một người có ảnh hưởng trên TikTok, gần đây đã trở thành nhà sáng tạo đầu tiên của nền tảng đạt tới 100 triệu người theo dõi.

Tuynhiên,nhữngngườinổitiếngnhữngngườiảnhhưởngphảinhậnthứcđượctráchnhiệmcủahọkhihọthểchiasẻthôngtinsailệchđếnhàngtriệungườihâmmộnhanhchóngđếnthếnào.Thiệthạithểtrởnêntrầmtrọnghơnnữakhicáctrangbáo,phươngtiệntruyềnthông"copy"cáctuyênbốgâyhiểulầmđóđể"câuview".Bấtkểhọcốýlantruyềnthôngtinsailệchhaykhông,trongtrườnghợpnày,nhữngngườinổitiếngđềuđồnglõagâyratìnhtrạngrốiloạnthôngtin.

Năm 2020 chứng kiến hiểm họa người nổi tiếng lan truyền tin giả

Bài học về tin giả trong năm 2020: Hậu quả đưa tin từ

 Năm 2020 này đã cho thấy vai trò của những người nổi tiếng trong việc khuếch đại thông tin sai lệch. Vào tháng 1, ca sĩ Rihanna, người có gần 100 triệu người theo dõi, đã chia sẻ một hình ảnh gây hiểu lầm về đám cháy rừng ở Úc trên Twitter. Vào tháng 4, nam diễn viên Woody Harrelson đã chia sẻ "tác động tiêu cực của 5G" với hai triệu người theo dõi trên Instagram của anh ấy. Vàvào tháng 7, rapper Kanye West nói với tạp chí Forbes (Mỹ) rằng anh ấy tin rằng một loại vắc-xin coronavirus có thể "đưa những con chip vào bên trong chúng ta". West có hơn bốn triệu người theo dõi trên Instagram. Thách thức hơn nữa là những thông tin sai lệch đó được lan truyền qua chính những người nổi tiếng. Bởi vì, một người nổi tiếng đăng tin đồn hoặc tin giả sẽ có thể trở thành một câu chuyện thời sự, khiến nhiều người tiếp xúc với tin giả đó hơn, như chúng ta đã thấy khi Harrelson và các bài đăng của những người nổi tiếng khác về 5G đã lật tẩy một âm mưu ngoài lề. Những tin đồn vô căn cứ về 5G đã dẫn đến tác hại trong thế giới thực, cột điện thoại đã bị đốt cháy ở Anh.

Đây không chỉ là một hiện tượng của phương Tây. Tại Ấn Độ, ngôi sao điện ảnh Bollywood, Amitabh Bachchan đã nổi tiếng về việc lan truyền thông tin sai lệch và gây hiểu lầm trên mạng, tuyên bố vỗ tay có thể "phá hủy virus". Dòng tweet trên được hàng trăm người trong số 44,8 triệu người theo dõi của Bachchan chia sẻ. Trong khi đó, tại Úc, đầu bếp nổi tiếng Pete Evans đã quảng bá rất nhiều thuyết âm mưu cho hàng triệu người theo dõi của mình, chẳng hạn như "những nguy cơ tiềm ẩn về sức khỏe" của 5G. Những tuyên bố sai lầm tương tự về 5G cũng đã được chia sẻ trên toàn thế giới, chẳng hạn như ở Vương quốc Anh và Philippines. Nhiều hãng truyền thông, bao gồm 7News và Daily Mail, đã đăng tải lại những tuyên bố vô căn cứ đó trong bài báo của họ, vô tình củng cố chúng, dù sau đó Evans đã đối mặt với hậu quả là các thương hiệu và nhà xuất bản "nghỉ chơi" với anh ta.

Mối liên hệ tình cảm mạnh mẽ của người hâm mộ với thần tượng và anh hùng của họ có nghĩa là họ thường có khuynh hướng tin tưởng vào thần tượng, tin tưởng vào thông điệp thần tượng đưa ra. Sự tin tưởng này khiến người hâm mộ thất vọng khi đối mặt với những thông tin sai lệch và tin giả đó được lan truyền bởi chính những người nổi tiếng và những người có ảnh hưởng.

Kate Starbird, một giáo sư tại Đại học Washington, nói rằng người hâm mộ đã tham gia vào "dòng chảy lan truyền thông tin sai lệch" bởi vì họ được những người có ảnh hưởng "truyền cảm hứng" để tự nguyện tạo và mở rộng những câu chuyện tương tự, sai lệch và mang tính thuyết âm mưu. Sự nguy hiểm trong mối quan hệ của người nổi tiếng, người có ảnh hưởng và người hâm mộ càng được nhấn mạnh bởi các chính sách đôi khi gây nhầm lẫn, trong khi đó báo chí, phương tiện truyền thông lại đưa tin không nhất quán. Theo cả Facebook và Twitter, họ đã cấp huy hiệu "chính chủ" cho các tài khoản nổi tiếng, tất nhiên là sau quá trình xác minh, song những tài khoản này hầu như không hư hại gì khi họ chia sẻ thông tin kiểu lan truyền, đồn thổi và đặc biệt là tin giả. Ngoài ra, Facebook còn có chính sách miễn trừ với các chính trị gia trong chương trình xác thực bên thứ ba (Third-Party Fact- Checking Program), vì vậy mọi thông tin sai lệch mà những nhà chính trị này chia sẻ thường vẫn tồn tại trực tuyến.

Hoạt động của nhà báo trên Facebook

Bêncạnhđó,năm2020cũngchứngkiếnsựgiatăngliêntụccủa"các nhàbáonổitiếng",tứcnhữngngườiđưatinbìnhluậnviênđãtạođượclượngngườitheodõiđángkểhọxuhướnggiậtgânhóathôngtincủamìnhdườngnhưkhôngbịràngvàocácnguyêntắcnhưkhihọviếtbàitrênbáochí,nghĩaphảiđưatincânbằng,côngbằngthựctế.dụ,ngườidẫntintứcẤnĐộArnabGoswamiđãđưatingiậtgânquảngthôngtinthùđịchcácthuyếtâmmưu - buộc tội sai các thành viên của một nhóm truyền giáo Hồi giáo truyền bá COVID-19. Ở Úc, các nhà bình luận như Peta Credlin và Alan Jones của hãng tin Sky News thường bị hiểu nhầm là nhà báo, quan điểm của họ bị mọi người hiểu nhầm thành sự thật, trong khi đó chỉ là "quan điểm", là "cách nghĩ" của họ, các nhà bình luận.

Tươngtự,tạiHồngKông,cácnhàbìnhluậnnhưLeeYeeChipTsao,cùngvớicácthànhviêncủapheủnghộdânchủ,đãlêntiếngủnghộTổngthốngMỹDonaldTrumpvềđườnglốicứngrắn củaôngđốivớiĐảng Cộng sảnTrungQuốc.Cácýkiếntừhọđượccoiđạidiệnchoquanđiểmcủatòasoạnbáonơihọlàmviệc.

Nhữngngườinổitiếngtínhtrựctuyếncủahọảnhhưởngquálớntrênmạnghội,nhưngnăm2020đãchothấyhọmộtnhântốquantrọngtronghệsinhtháithôngtinsailệch.Quykhángiảtrựctiếpcủahọtrêncácnềntảng,kếthợpvớiviệcmộtsốtrangtin,tờbáovộiđưatintheo"nguồnngườinổitiếng"đãkhiếnthôngtinsailệch,tingiảbịchiasẻ,lantruyềnvớitốcđộkhủngkhiếp,khiếnnhữngngườinổitiếngnàytrởthànhnhữngngườichơinguyhiểmkhichiasẻthôngtinsailệchhoặcgâyhiểulầm.

Vào năm 2021, báo chí và mạng xã hội, người dùng mạng xã hội như mỗi cá nhân chúng ta hãy tránh cung cấp thông tin không chính xác và tin giả. Các nhà quản lý cũng cần lưu ý đến thông tin phát sóng của những người có ảnh hưởng và người nổi tiếng, đặc biệt là những người tiếp tục phạm sai lầm.

Nguồn tham khảo

https://mashable.com

https://firstdraftnews.org

Nổi bật Tạp chí Thông tin & Truyền thông
Đừng bỏ lỡ
  • Liên hợp quốc công bố các giải pháp bền vững, toàn diện dựa trên KHCN, ĐMST và chuyển đổi số
    Với chủ đề "Thúc đẩy các giải pháp bền vững, toàn diện, dựa trên khoa học và bằng chứng cho Chương trình nghị sự 2030 về Phát triển Bền vững và các Mục tiêu Phát triển Bền vững, hướng đến mục tiêu không ai bị bỏ lại phía sau", Diễn đàn Chính trị Cấp cao về Phát triển Bền vững (HLPF) 2025 đã diễn ra từ ngày 14/7 - 23/7/2025, dưới sự bảo trợ của Hội đồng Kinh tế và Xã hội tại Trụ sở Liên hợp quốc, New York, Mỹ.
  • Đại học Phenikka hướng tới mô hình Đại học đổi mới sáng tạo
    Mục tiêu của Đại học Phenikaa tới năm 2030 là phát triển thành công ít nhất 2 công nghệ lõi thuộc công nghệ chiến lược cấp quốc gia; tập trung vào các lĩnh vực ưu tiên như các công nghệ: bán dẫn, tự hành, tích trữ năng lượng, y - sinh, vật liệu tiên tiến.
  • Văn hoá "làm việc khó" giúp Viettel làm chủ cáp quang biển
    Các tuyến cáp quang biển sẽ đặt nền móng để Việt Nam trở thành trung tâm dữ liệu khu vực, thúc đẩy kinh tế số và vươn tầm quốc tế. Với hệ thống cáp biển đa hướng, dung lượng lớn và chiến lược làm chủ hoàn toàn về công nghệ, Tập đoàn Viettel đang khẳng định bản lĩnh và vị thế trong việc làm chủ hạ tầng kết nối quốc tế, phục vụ cho chiến lược phát triển hạ tầng số quốc gia.
  • 7 công bố đổi mới sáng tạo quan trọng của AWS
    Tại AWS Summit New York 2005 vừa diễn ra, AWS đã công bố một loạt những đổi mới sáng tạo quan trọng giúp các tổ chức, doanh nghiệp xây dựng và triển khai các AI agent một cách bảo mật ở quy mô lớn.
  • Bộ KH&CN kiểm tra toàn diện công tác ứng phó bão Wipha tại Thanh Hoá
    Thứ trưởng Bộ KH&CN Phạm Đức Long biểu dương và ghi nhận sự chuẩn bị chu đáo và sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị tỉnh Thanh Hoá trong công tác ứng phó với bão số 3 - Wipha.
  • Chip ADC của CT Group làm được những gì?
    Bản thiết kế chip ADC của người Việt vừa ra mắt cuối tháng 6 vừa qua không chỉ tạo nên “cơn địa chấn” trong cộng đồng công nghệ mà còn mở ra bước đột phá quan trọng cho hành trình chuyển đổi số quốc gia. Đây có thể gọi là bước đột phá cực lớn của ngành bán dẫn tại Việt Nam và qua đó, khẳng định khả năng tự thiết kế chip, làm chủ công nghệ lõi của đội ngũ kỹ sư người Việt – từ công ty Diginal (một thành viên Tập đoàn CT Group).
  • Việt Nam trong Top 10 thế giới về Chỉ số AI
    Việt Nam vừa ghi dấu ấn mạnh mẽ trên bản đồ trí tuệ nhân tạo (AI) thế giới khi xếp thứ 6/40 quốc gia/vùng lãnh thổ về Chỉ số AI do Mạng lưới Nghiên cứu Thị trường Độc lập Toàn cầu (WIN) công bố tháng 7/2025.
  • Máy chủ Microsoft SharePoint bị tấn công, ảnh hưởng đến 100 tổ chức
    Theo Reuters, tính đến ngày 21/7, chiến dịch gián điệp mạng quy mô lớn nhắm vào phần mềm máy chủ Microsoft SharePoint đã khiến 100 tổ chức bị ảnh hưởng, chủ yếu ở là Mỹ và Đức.
  • Nhà mạng, bưu điện vừa chống bão Wipha vừa đảm bảo thông tin liên lạc, lưu thông hàng hóa
    Thực hiện chỉ đạo của Bộ KH&CN về đảm bảo hạ tầng viễn thông, vận chuyển để ứng phó bão Wipha, các doanh nghiệp viễn thông, bưu chính đã nỗ lực chuẩn bị các phương án ứng phó bão đảm bảo an toàn mạng lưới, thông tin liên lạc thông suốt.
  • Bộ KH&CN tổ chức đấu giá lại hai khối băng tần cho mạng 4G, 5G
    Bộ Khoa học và Công nghệ vừa ban hành phương án tổ chức đấu giá lại quyền sử dụng tần số vô tuyến điện đối với các khối băng tần B1-B1’ và B3-B3’.
Bài học về tin giả trong năm 2020: Hậu quả đưa tin từ "nguồn người nổi tiếng"
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO