Cơ hội và thách thức với xuất bản Việt Nam trong quá trình hội nhập quốc tế

T.H| 01/10/2020 10:03
Theo dõi ICTVietnam trên

Tích cực và chủ động trong hội nhập quốc tế đòi hỏi ngành xuất bản phải đánh giá tác động tích cực và tiêu cực của quá trình này, hay nói cách khác, cơ hội và thách thức mà nó đem lại cho ngành xuất bản Việt Nam, đồng thời, trên cơ sở đó có một số biện pháp thích hợp để đẩy mạnh giao lưu quốc tế, đồng thời giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.

Hội nhập quốc tế là một quá trình tự nhiên. Việc chúng ta chủ động, tích cực trong hội nhập quốc tế không có ảnh hưởng tiêu cực gì tới độc lập, tự chủ, bảo tồn và phát triển văn hóa dân tộc. Tuy nhiên, sẽ có nhiều khó khăn, phức tạp trong hợp tác, hội nhập, đặc biệt trong lĩnh vực xuất bản với tư cách là một hoạt động đặc thù của lĩnh vực văn hóa - tư tưởng và một hoạt động kinh tế.

Tích cực và chủ động trong hội nhập quốc tế đòi hỏi ngành xuất bản phải đánh giá tác động tích cực và tiêu cực của quá trình này, hay nói cách khác, cơ hội và thách thức mà nó đem lại cho ngành xuất bản Việt Nam, đồng thời, trên cơ sở đó có một số biện pháp thích hợp để đẩy mạnh giao lưu quốc tế, đồng thời giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.

Độc giả có nhiều cơ hội lựa chọn sản phẩm phù hợp với thị hiếu đọc

Hội nhập quốc tế và sự phát triển phương thức xuất bản trên mạng hoặc bằng các phương thức công nghệ - thông tin hiện đại khác có tác động không nhỏ trong việc làm biến đổi con người Việt Nam. Nhờ công nghệ thông tin - truyền thông nói chung và xuất bản trên mạng nói riêng mà con người Việt Nam đang được mang một chiếu cạnh mới, có thể được gọi là "lối sống mạng" và "văn hóa mạng". Lối sống mạng và văn hóa mạng giúp Việt Nam nhập với thế giới, từ đó tận dụng được mọi cơ hội quốc tế để phát triển.

Cơ hội và thách thức với xuất bản Việt Nam trong quá trình hội nhập quốc tế - Ảnh 1.

Phong phú sách ngoại văn, đáp ứng nhu cầu của độc giả

Mạng internet góp phần tạo ra rất nhiều sản phẩm mới đa dạng, phong phú phục vụ cho một loại hình văn hóa đọc mang tính thời đại. Độc giả Việt Nam sẽ có nhiều cơ hội lựa chọn nhiều sản phẩm phù hợp với thị hiếu đọc của mình, thỏa mãn nhu cầu đọc của tất cả mọi người. Nó giúp thúc đẩy giao lưu, trao đổi giữa Việt Nam và các nước khác về mặt văn hóa, góp phần nâng cao dân trí và cập nhật nhanh nhất kiến thức mới của nhân loại.

Do tiếp xúc với các nền văn hóa khác, các tác giả Việt Nam cũng phải nâng mình lên để viết ra các tác phẩm không những cuốn hút bạn đọc trong nước mà còn có sức hấp dẫn với bạn đọc quốc tế, góp phần làm cho dân tộc Việt Nam xích lại gần các dân tộc khác, hiểu biết lẫn nhau tốt hơn.

Thách thức đối với xuất bản Việt Nam

Như chúng ta đã biết, sự truyền bá văn hóa - thông qua phim ảnh và xuất bản phẩm - nhằm tác động lên các xã hội bên ngoài là một vũ khí lợi hại. Nó có hiệu ứng trực tiếp hoặc gián tiếp mà nhiều khi đối tượng bị tác động không thể nhận ra được. Hiệu ứng gián tiếp nằm trong hiệu ứng tổng thể của hoạt động truyền bá văn hóa sẽ có tính chất "mưa dầm thấm lâu". Cuối cùng, nó sẽ tạo ra mối thiện cảm văn hóa kiểu này rồi dẫn đến "ưa chuộng hàng hóa, sản phẩm" của nước đó. Những hậu quả tiêu cực lâu dài và khó nhận thấy hơn là nó sẽ dần dần dẫn đến việc thay đổi tư duy, tâm lý, thị hiếu của xã hội Việt Nam - mà không phải lúc nào cũng theo chiều hướng tích cực để rồi dần dần, đưa những hệ giá trị khác vào thay thế cho hệ giá trị mà chúng ta vẫn đang theo đuổi.

Về mục đích chính trị thì chúng ta thấy có sự gắn bó mật thiết giữa chính trị và văn hóa, vì giá trị cao nhất của chính trị là dựa trên giá trị văn hóa. Chúng phản ánh niềm tin, lý tưởng, đạo đức, nền tảng tinh thần, hệ giá trị, lối tư duy của cả một xã hội. Do đó, truyền bá văn hóa cũng có nghĩa là truyền bá chính trị. Vì thế, các nước có tiềm lực mạnh đều muốn thông qua truyền bá văn hóa - mà sách là một sản phẩm văn hóa cụ thể - để nâng cao uy tín, vị thế của mình trên vũ đài chính trị thế giới.

Cơ hội và thách thức với xuất bản Việt Nam trong quá trình hội nhập quốc tế - Ảnh 2.

Tràn ngập sách dịch trên thị trường Việt Nam

Quá trình này sẽ dẫn đến hiện tượng "hội nhập trên cơ sở bất bình đẳng" - các nước có tiềm lực yếu hơn sẽ là đối tượng bị "xâm lăng" về mặt văn hóa. Một thực tế dễ nhận ra là, trong những năm qua, việc xuất sách báo của Việt Nam hoặc bán bản quyền dịch các tác phẩm Việt Nam ra nước ngoài chưa được bao nhiêu, trong khi thị trường trong nước tràn ngập sách dịch hoặc sách bằng tiếng nước ngoài của các nước khác. Tỷ lệ giữa nhập khẩu và xuất khẩu xuất bản phẩm còn chênh lệch rất lớn (nhập 70 % và xuất 30 %).

Có những nhà xuất bản ở Việt Nam số lượng sách dịch của nước ngoài chiếm hầu như toàn bộ kế hoạch xuất bản, hoặc chiếm một tỷ lệ áp đảo. Một số tác phẩm dịch của nước ngoài được quảng bá, khuếch trương rầm rộ như là một "best - seller" của cả thế giới trong khi ở ngay quê hương của chúng, chưa chắc chúng được ca ngợi đến như vậy.

Các nhà xuất bản với nỗ lực đổi mới và tiếp cận công nghệ xuất bản hiện đại thì hội nhập quốc tế cũng tạo ra cạnh tranh thị trường dữ dội mà lợi thế vẫn thuộc về các nền xuất bản có tiềm lực mạnh, hay được chính phủ hỗ trợ tích cực.

Khi một nền xuất bản mạnh, có những nhà xuất bản đủ tiềm năng đầu tư vào sáng tác và xuất bản các bộ sách có sức hấp dẫn, hoặc không hấp dẫn lắm nhưng lại được công nghệ quảng cáo - tiếp thị "lăng xê" thành sách hay - thì họ sẽ rất dễ dàng chiếm được thị phần không những trong nước và vươn ra thị trường quốc tế, nhất là những thị trường còn đầy tiềm năng, chưa được khai phá nhiều, lại hay vọng ngoại như thị trường Việt Nam.

Một vấn đề đang khá nan giải đối với ngành xuất bản Việt Nam là tệ nạn xâm hại bản quyền. Thời gian cung ứng hàng của sách in lậu cũng nhanh chóng hơn sách gốc nhập khẩu, bởi được in tại địa phương nên những tổ chức làm sách lậu có thể cung ứng một số lượng lớn sách trong khoảng thời gian ngắn, trong khi các nhà nhập khẩu sách chân chính thì cần ít nhất một tháng mới có thể nhập sách về từ các nước châu Á và hai tháng nếu sách nằm ở Anh, Mỹ, Úc... đây thực sự là một thử thách lớn cho thị trường sách ngoại văn hợp pháp.

Nguy hiểm hơn, có một số sách vi phạm bản quyền bị thêm bớt nội dung, hình ảnh tùy tiện, thậm chí dịch sai, ảnh hưởng đến tác phẩm, mà vẫn tung ra thị trường để thu lợi nhuận trong thời điểm nóng. Những đối tượng vi phạm này có thái độ thách thức pháp luật và làm xấu đi hình ảnh của Việt Nam trên trường quốc tế.

Do bị vi phạm bản quyền, một số các nhà xuất bản lớn tại Mỹ, Anh rất lo ngại khi một số cá nhân hoặc tổ chức đề nghị mua bản quyền sách của những đơn vị này để in ấn và xuất bản tại Việt Nam.

Có thể nói, tình trạng ấn phẩm nói chung và ấn phẩm nước ngoài bị vi phạm bản quyền hiện nay đã đến mức cần đến hồi chuông cảnh báo. Vì hầu như sách của nhà xuất bản nước ngoài nào đang có văn phòng đại diện tại Việt Nam cũng đều bị in lậu, bị photocopy - những bộ sách mà tác giả, nhà xuất bản nhiều khi phải tốn công sức lẫn tri tuệ trong nhiều năm.

Một khía cạnh rất đáng quan tâm là hội nhập quốc tế trong vực xuất bản có tác động rất lớn đến giới trẻ. Đó là đối tượng độc giả đọc sách đông đảo nhất trong xã hội và rất nhạy cảm trong quá trình tiếp xúc cái mới từ văn hóa ngoại lai. Họ là chủ thể luôn thể hiện tính hai mặt tích cực và tiêu cực nhanh nhất, rõ nét nhất trong quá trình tiếp nhận văn hóa ngoại lai.

Do vậy, nên giúp giới trẻ tiếp thu được những yếu tố tích cực thì sẽ hạn chế được rất nhiều xu hướng tiêu cực như sa sút về phẩm chất đạo đức, chạy theo giá trị vật chất đơn thuần, sùng bái hàng ngoại, lối sống ngoại. Xét ở khía cạnh này, xuất bản phẩm tốt xuất hiện trong quá trình hội nhập quốc tế sẽ là nguồn sức mạnh để bồi dưỡng tinh thần, đạo đức cho giới trẻ, giáo dục họ biết nhận ra và tiếp thu những cái mới, tiến bộ để làm lợi cho bản thân, cho xã hội và biết phòng tránh những luồng tư tưởng độc hại.

Nổi bật Tạp chí Thông tin & Truyền thông
  • Việt Nam - Malaysia nâng cấp quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện
    Phát biểu tại họp báo, Tổng Bí thư Tô Lâm cho biết, Việt Nam-Malaysia tăng cường hợp tác trên các lĩnh vực mới (như kinh tế xanh, đổi mới sáng tạo, khoa học công nghệ, chuyển đổi số, năng lượng xanh...).
  • Chìa khóa giải quyết thách thức trong bảo vệ trẻ em trên không gian mạng
    Trẻ em - đối tượng dễ bị tổn thương nhất, đang phải đối mặt với nhiều nguy cơ. Đây không chỉ là bài toán của riêng Việt Nam mà còn là thách thức toàn cầu đòi hỏi sự chung tay hợp tác từ nhiều phía.
  • Việt Nam đang đối mặt 3 thách thức an toàn thông tin
    Các cuộc tấn công mạng hiện nay ngày càng tinh vi và phức tạp hơn, đặc biệt khi có sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo. Tuy nhiên, việc kết hợp công nghệ này với trí tuệ của con người đã giúp phát hiện và phòng, chống tấn công mạng hiệu quả hơn.
  • Chuyển đổi số thành công không thể thiếu “niềm tin số”
    Muốn triển khai hiệu quả chiến lược số hóa quốc gia cần triển khai theo hướng tiếp cận từ trên xuống dưới và phải phù hợp với thực tế, đảm bảo có tầm nhìn rộng trong tương lai.
  • Việt Nam - Hàn Quốc đồng hành trong kỷ nguyên AI
    Thứ trưởng Bộ TT&TT Phan Tâm hy vọng, Việt Nam có thể học tập nhiều hơn từ Hàn Quốc về các bài học kinh nghiệm, cách làm hay để phát huy tối đa vai trò công nghệ số nói chung và trợ lý ảo nói riêng trong hoạt động của cơ quan nhà nước, thúc đẩy phát triển kinh tế, tạo lập xã hội số nhân văn và thu hẹp khoảng cách số.
Đừng bỏ lỡ
  • Bốn giải pháp trọng tâm để giải bài toán an toàn dữ liệu quốc gia
    Theo Thứ trưởng Bộ TT&TT Bùi Hoàng Phương, năm 2024 đánh dấu bước tiến vượt bậc của Việt Nam trong lĩnh vực an toàn thông tin. Tuy nhiên, còn rất nhiều thách thức cần vượt qua để đảm bảo an toàn dữ liệu quốc gia.
  • Việt Nam tăng cường hợp tác phát triển công nghệ số với Burundi và NIPA
    Trong khuôn khổ sự kiện Tuần lễ Số quốc tế 2024, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng đã tiếp và làm việc với Bộ trưởng Bộ Truyền thông, Công nghệ Thông tin và Đa phương tiện Burundi Léocadie Ndacayisaba và ông Hur Sung Wook, Chủ tịch Cục Xúc tiến Công nghiệp CNTT quốc gia Hàn Quốc (NIPA).
  • Chính thức ra mắt Nền tảng hỗ trợ diễn tập thực chiến an toàn thông tin
    Nền tảng hướng tới nâng cao chất lượng và điều phối hiệu quả các hoạt động diễn tập trên toàn quốc thông qua nền tảng hỗ trợ diễn tập thực chiến an toàn thông tin.
  • Robot Delta hữu dụng trong nhiều ngành
    Nhờ vào thiết kế độc đáo và khả năng hoạt động với tốc độ và độ chính xác cao, robot Delta là một giải pháp tối ưu trong nhiều ngành công nghiệp hiện đại.
  • Cà Mau ứng dụng các phần mềm chuyển đổi số trong ngành nông nghiệp
    Ngành nông nghiệp tỉnh Cà Mau đã không ngừng triển khai các giải pháp chuyển đổi số thông qua việc sử dụng các phần mềm, xây dựng cơ sở dữ liệu chuyên ngành phục vụ quản lý, điều hành. Trong tương lai không xa, các phần mềm này sẽ hoàn thiện và bắt kịp xu hướng công nghệ để hỗ trợ người nông dân nhiều hơn trong việc tăng gia sản xuất.
  • Bảo vệ các hệ thống mạng trọng yếu là cấp thiết
    Song song với tiến trình chuyển đổi số, các chiến dịch tấn công mạng, gián điệp và khủng bố mạng nhằm vào hệ thống công nghệ thông tin (IT) và công nghệ vận hành (OT) trọng yếu ngày càng gia tăng, việc đảm bảo an ninh mạng trở thành ưu tiên hàng đầu của các quốc gia.
  • ‏OPPO Find X8 Series sẽ chính thức lên kệ ngày 7/12‏
    Ngày 21/11, OPPO chính thức ra mắt Find X8 Series‏‏ tại Việt Nam và sẽ lên kệ ngày 7/12 tới. Đây là lần đầu tiên người dùng Việt Nam được trải nghiệm dòng flagship cao cấp nhất của OPPO cùng lúc với toàn cầu. ‏
  • Chuyển đổi số từ thực tiễn Báo Hải Dương
    Báo Hải Dương có nhiều thuận lợi khi thực hiện chuyển đổi số. Đó là Ban Biên tập có quyết tâm cao. Đội ngũ cán bộ, phóng viên, nhân viên của báo nhanh nhạy với cái mới, ham học hỏi...
  • Đưa siêu ứng dụng "Công dân Thủ đô số - iHanoi" vào cuộc sống
    “Công dân Thủ đô số” - iHaNoi là kênh tương tác trực tuyến trên môi trường số giữa người dân, doanh nghiệp với các cấp chính quyền thành phố Hà Nội. Qua ứng dụng này, người dân và doanh nghiệp có thể phản ánh các vấn đề đời sống, từ đó giúp chính quyền tiếp nhận và giải quyết kịp thời.
  • Sự gia tăng của ứng dụng AI tạo sinh: Những rủi ro tiềm ẩn cho xã hội và con người
    AI tạo sinh là một trong những thành tựu công nghệ mới nhất của con người trong thập niên 20 của thế kỷ XXI. Cho đến nay, sự ứng dụng của AI tạo sinh đã tạo ra nhiều cuộc tranh luận quan trọng trong các nghiên cứu xã hội, đặc biệt là trong lĩnh vực triết học. AI tạo sinh đã thách thức nhiều khái niệm và định kiến của chúng ta về bản thân mình, đặc biệt là về cách chúng ta hiểu về tư duy và bản chất của tư duy con người.
Cơ hội và thách thức với xuất bản Việt Nam trong quá trình hội nhập quốc tế
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO