“Cuộc gọi nhỡ” trở thành ngành kinh doanh triệu USD ở Ấn Độ như thế nào?

Vì vậy, bạn bè và các thành viên trong gia đình của Kumar bắt đầu đổ chuông cho nhau nhưng cúp máy trước khi bị tính phí cuộc gọi; thông báo cuộc gọi nhỡ giống như một loại mật mã giữa họ. “Chúng tôi đã quyước với nhau trước”, Kumar nói. “Chẳng hạn, nếu tôi đến đón, tôi sẽ gọi một cuộc gọi nhỡ và bạn của tôi sẽ ra khỏi nhà”.

Startup Ấn Độ khởi nghiệp từ cuộc gọi nhỡ

Cuộc gọi nhỡ trở thành một “chiêu” dùng điện thoại vào những năm 2000, trước khi có cuộc cách mạng dữ liệu và smartphone giá rẻ tại Ấn Độ. Cuộc gọi nhỡ trở nên phổ biến hơn cả nhắn tin. Nó là một phương tiện liên lạc quan trọng đối với những người phải tính từng rupee chi tiêu cho điện thoại. Nhưng nó nhanh chóng lan rộng, hợp thời, và ngay cả khi giá cước cuộc gọi đã giảm xuống trong những năm 2000 ở mức thấp nhất thế giới. Cuộc gọi nhỡ vẫn có “đất sống”, như một công cụ tiện lợi chung: một cuộc gọi nhỡ có thể có nghĩa là “Anh nhớ em”, hay “Hãy gọi lại cho anh”, hoặc “Tôi đã đến rồi”. Một thực tế nữa là, thực hiện chiêu thức cuộc gọi nhỡ chỉ cần biết chữ số cơ bản, vì vậy nó phù hợp với một phần ba dân số Ấn Độ không biết chữ. Vào năm 2008, một nghiên cứu ước tính rằng hơn một nửa số người dùng điện thoại ở Ấn Độ có thói quen gọi điện cho mọi người và hy vọng rằng họ sẽ không bắt máy.

Nắm bắt xu thế này, năm 2009, một công ty ở Bangalore có tên ZipDial đã sử dụng công cụ "cuộc gọi nhỡ" và biến tấu mộtchút. Chỉcần gọi điện đến đường dây nóng ZipDial và chờ chuông đổ một vài hồi, khách hàng sẽ nhận được tin nhắn và cuộc gọi lại tự động cung cấp tỷ số trực tiếp của một trận đấu lớn, hay thông tin ưu đãi về dầu gội đầu giá cả phải chăng, hay thực hiện yêu cầu nghe các bài hát Bollywood hoặc tweet của người nổi tiếng - nội dung được cung cấp bởi những thương hiệu đang gặp khó khăn trong việc tiếp cận người tiêu dùng ngoại tuyến. Đổi lại, các công ty đã tìm hiểu về sở thích của khách hàng và tạo các chiến dịch tiếp thị ngoại tuyến lan truyền cho sản phẩm của họ. 

Vào thời điểm chưa đến 1/10 dân số Ấn Độ có khả năng tiếp cận Internet - smartphone đắt đỏ và 1 gigabyte cước dữ liệu di động "ngốn" mất 2-3 ngày lương, lại còn nổi tiếng luôn trục trặc và kết nối chậm kinh khủng ở ngoài các thành phố lớn, các cuộc gọi nhỡ đáp ứng nhu cầu thông tin chỉ với một lần quay số. Người dùng chỉ cần một chiếc điện thoại phổ thông: loại có bàn phím số, được cài sẵn trò chơi Rắn săn mồi. Sanjay Swamy, một trong những người sáng lập và thành viên hội đồng quản trị cho biết: "Đối với nhiều người, ZipDial là kết nối đầu tiên của họ với Internet".

Tốc độ thay đổi điên cuồng của công nghệ trong 5 năm qua, bức tranh liên lạc tại Ấn Độ đã thay đổi mạnh mẽ. Smartphone giá rẻ và tốc độ dữ liệu cải thiện, có 50% dân số Ấn Độ đã online. Các cuộc gọi nhỡ gần như lỗi thời, thay vào đó, mọi người sử dụng đủ ứng dụng mạng xã hội WhatsApp, YouTube, Facebook, Twi¦er và một kho ứng dụng thương mại điện tử.

ZipDial cuối cùng cũng đi theo con đường (biến mất) của các cuộc gọi nhỡ. Những người sáng lập công ty đã dự đoán ngay từ đầu rằng công cụ của họ sẽ lỗi thời trước những tiến bộ công nghệ nhanh chóng ở Ấn Độ. Nhưng từ năm 2010, khi mới ra mắt, đến năm 2016, khi ngừng hoạt động, ZipDial đã tích lũy được 60 triệu người dùng và ở mức đỉnh điểm, đã phục vụ hơn 5 triệu cuộc gọi mỗi ngày.

Câu chuyện về ZipDial - và cuộc gọi nhỡ - không chỉ thể hiện tốc độ thay đổi ở Ấn Độ mà còn là cách cho thấy các doanh nghiệp cố gắng cân bằng giữa việc chăm sóc nhu cầu của khách hàng ngày nay với những tiến bộ công nghệ không thể tránh khỏi của ngày mai.

Kết nối người dùng điện thoại "cục gạch" với Internet

Ý tưởng sử dụng cuộc gọi nhỡ để kiếm tiền đến với Swamy, một doanh nhân và nhà đầu tư mạo hiểm, và đồng nghiệp của ông Valerie Wagoner vào năm 2009, trong một chuyến bay đêm muộn từ Delhi đến Bangalore. Wagoner, một cựu nhân viên eBay đầy tham vọng, đã chuyển đến Bangalore từ California vào năm trước để làm việc tại mChek, một công ty khởi nghiệp thanh toán di động do Swamy đứng đầu. Trên chuyến bay, cả hai đang thảo luận về khó khăn trong việc giám sát hành vi của người tiêu dùng ở Ấn Độ, nơi hơn 95% giao dịch mua được thực hiện ngoại tuyến và bằng tiền mặt, và họ nhận ra có một phương pháp mà họ đã bỏ qua. Nhiều khách hàng Ấn Độ có thói quen nhắn tin "mã ngắn" tới các số được quảng cáo để nhận ưu đãi và thông tin từ các thương hiệu. Swamy nói: "Tôi ngạc nhiên nhận ra rằng bạn có thể làm điều tương tự thông qua một cuộc gọi nhỡ".

Cả hai sớm có sự tham gia của Amiya Pathak, một kỹ sư phần mềm, người sẽ trở thành người đồng sáng lập thứ ba của ZipDial. Trong vòng một tuần, Pathak đã xây dựng một hệ thống liên kết những người gọi điện thoại ngoại tuyến với một đầu cuối kết nối với Internet. Nó rất đơn giản: một khách hàng sẽ gọi đến đường dây nóng, điện thoại sẽ đổ chuông hai lần và tự động ngắt kết nối, và hệ thống sẽ trả lời trong vài giây với nội dung động, chẳng hạn như tỷ số trận đấu, thông qua một cuộc gọi hoặc tin nhắn.

Wagoner, người trở thành Giám đốc điều hành của công ty, cho biết: "Vẻ đẹp của cuộc gọi nhỡ là nó đã có sức lan tỏa lớn. Nó đã trở nên phổ biến đến mức làm phật lòng các nhà mạng của đất nước: các cuộc gọi nhỡ làm tắc nghẽn hơn 30% số đường dây điện thoại nhưng không tạo ra doanh thu".

Điều đáng khích lệ nhất đối với triển vọng kinh doanh của ZipDial là cơ sở người dùng tiềm năng nhanh chóng mở rộng. Ấn Độ đang ở giữa thời kỳ bùng nổ điện thoại di động đầu tiên. Theo Ngân hàng Thế giới, trong năm năm, từ 2006 đến 2011, số lượng thuê bao di động đã tăng từ 166 triệu lên gần 894 triệu - hơn 2/3 dân số cả nước vào thời điểm đó. Wagoner nói: "Mọi người có điện thoại di động trước khi có tài khoản ngân hàng".

Trong quá trình chạy thử nghiệm cho công cụ này, ba nhà đồng sáng lập đã thiết lập một dịch vụ trong suốt giải FIFA World Cup 2010 ở Nam Phi để cung cấp điểm số trận đấu cập nhật qua tin nhắn trả lời cuộc gọi nhỡ. Mọi thứ hoạt động trơn tru, cho đến một ngày, nhóm nghiên cứu quên cập nhật tỷ số và ngập lụt trong những lời phàn nàn. Swamy nhớ lại: "Chúng tôi phát hành dịch vụ ban đầu như một sở thích. Nhưng rồi, lạy Chúa, mọi người thực sự phụ thuộc vào dịch vụ này!"

Trong ICC Cricket World Cup 2011, một trong những giải đấu cricket lớn nhất thế giới, ZipDial đã thâm nhập vào thị trường đại chúng. Như năm trước, Swamy, Wagoner và Pathak đã thiết lập dịch vụ cập nhật cho "người gọi nhỡ" về tỷ số trận đấu. Trong trận đấu đầu tiên, ZipDial đã xử lý hơn 4 triệu cuộc gọi trong một ngày.

ZipDial sớm tự định hình để thực hiện các chiến dịch tiếp thị tạo khách hàng tiềm năng, trong đó khách hàng quay số đường dây nóng cuộc gọi nhỡ sẽ được giới thiệu quảng cáo sản phẩm. Mô hình đó đã thành công vào năm 2011 với Gille¦e, khách hàng lớn đầu tiên của ZipDial, 1 triệu mẫu dao cạo miễn phí đã được phân phối tại hơn 10 thành phố. Trong hai năm tiếp theo, ZipDial đã thu hút được hơn 400 khách hàng, bao gồm nhiều công ty nằm trong danh sách Fortune 500 như Pepsi, Procter & Gamble và Disney.

Các chiến dịch của ZipDial dễ dàng vượt trội so với phương tiện truyền thông xã hội vào thời điểm đó. Đến năm 2013, Gille¦e đã tích lũy được 2,4 triệu người đăng ký thông qua ZipDial, vượt qua 1,63 triệu lượt thích trên Facebook. Disney đã sử dụng nền tảng này để tiếp cận 2 triệu người đăng ký, hơn 90% trong số họ không có tài khoản Facebook hoặc Internet di động; Đáng kinh ngạc, những người đăng ký này tương tác trung bình khoảng 13 lần mỗi tháng, một con số chưa từng có ở các thị trường phát triển.

Cuộc gọi nhỡ nhanh chóng thay thế các chiến dịch tiếp thị SMS. Từ giữa năm 2012 đến đầu năm 2013, doanh thu của ZipDial đã tăng gấp sáu lần và Thời báo Kinh tế của Ấn Độ ước tính rằng ngành công nghiệp cuộc gọi nhỡ có tổng trị giá 5 tỷ rupee - khoảng 94 triệu USD.

Năm 2013, cuộc gọi nhỡ bắt đầu thu hẹp khoảng cách giữa người dùng ngoại tuyến và thế giới truyền thông xã hội. ZipDial đã hợp tác với Twi¦er để cho phép người dùng "đăng ký" nguồn cấp dữ liệu của những người nổi tiếng - bắt đầu từ nguồn cấp dữ liệu của Shah Rukh Khan, siêu sao Bollywood - thông qua một cuộc gọi nhỡ, với Tweet được gửi dưới dạng tin nhắn tới điện thoại của người dùng. ZipDial cũng hợp tác với Facebook, nhúng nút chức năng cuộc gọi nhỡ trên nền tảng của mình để người dùng di động Ấn Độ có thể tương tác ngoại tuyến với các thương hiệu được quảng cáo mà không phải chịu thêm phí dữ liệu.

Cácnhàsánglậpvẫndựđoáncácphươngtiệntruyền thôngxãhộitrựctuyếncuốicùngsẽchiếnthắng,Wagoner nói."Nhưngđãcómộtkhoảngthờigian5hoặc7nămtốtđẹp khimọingườivẫnchưacóInternetsonghọcóthểtiếpcậncác nền tảngđó".

NhưngẤnĐộtrựctuyếnnhanhđếnmứcnào?Đólà hìnhảnhZipDialnhưmộtkhốibăngtanchảydướiánh nắng mặttrời!

Hoàn thành sứ mệnh

Ngaytừnăm2014,ZipDialbắtđầutanchảy.Khitỷlệ sửdụngthiếtbịdiđộngtăngnhanh,sốlượngsmartphone bánragiatăng,đặcbiệtlàkhicácnhàsảnxuấtẤnĐộvà TrungQuốcnhưMicromaxvàXiaomibắtđầuthamgia thịtrường,giásmartphonechỉ80USD.Năm2013,tổng sốngườidùngsmartphoneởẤnĐộđãtănglên117triệu người,tăng55%sovớinămtrước.

Cuốinămđó,Wagoner,PathakvàSwamyxemxét chuyểnsang"giaiđoạntiếptheocủamảngkinhdoanhkết nốingườitiêudùng".ZipDialmuốntiếptụclànềntảng ởgiữacácthươnghiệuvàcơsở60triệukháchhàngcủa mình.Nhưngsauđó,họnhậnđượcmộtlờiđềnghịtrong mơ:Twi¦ermuốnmuaZipDialvớigiá30-40triệuUSD, đâysẽlàthươngvụmualạiđầutiêncủacôngtycôngnghệ nàyởẤnĐộ.

Twi¦erchobiếttrongmộttuyênbốthỏathuậnrằng côngnghệcủaZipDialsẽgiúp"đưacácnộidungtuyệtvời đếnvớimọingườidễdànghơn".Chấpthuậnđềnghịcủa Twi¦ersẽrấtcóýnghĩađốivớiZipDial:nócóthểđẩy cuộcgọinhỡvàocácthịtrườngmớivớisựtrợgiúpcủa tiềnvàlựclượngkinhdoanhcủaTwi¦er..

Wagoner nói: "Chúng tôi đã đạt được điều gì đó phi thườngđốivớihệsinhtháikhởinghiệpẤnĐộvàothờiđiểm đó.ZipDiallàmộtvídụđiểnhìnhchosựđổimớicôngnghệ của ẤnĐộ".

Trong năm tiếp theo, Twi¦er đã mở rộng số lượng nội dung có sẵn qua các cuộc gọi nhỡ, bổ sung thêm nhiều nhân vật nổi tiếng và chính trị gia Ấn Độ vào danh sách của mình. Tuy nhiên, vào cuối năm 2016, chỉ hơn một năm rưỡi sau thương vụ, hướng đi đã thay đổi để tập trung vào sản phẩm cốt lõi. ZipDial đóng cửa. "Một trong những điều cuối cùng tôi làm là sa thải tất cả những người thuộc ZipDial," Wagoner, lúc đó là giám đốc cấp cao về tăng trưởng của Twi¦er cho biết.

Động thái này đã chấm dứt hoạt động của ZipDial. Đến năm 2016, công nghệở Ấn Độ đã thay đổi chóng mặt. Đặc biệt khi hãng viễn thông Reliance Jio của Mukesh Ambani, người giàu nhất Ấn Độ, chính thức thành lập, hứa hẹn về Internet 4G giá rẻ cho tất cả người dân Ấn Độ.

Giá cước dữ liệu của Jio lúc mới ra mắt quá bèo bọt - khách hàng mới được cung cấp bốn GB dữ liệu miễn phí mỗi ngày. Hàng dài người xếp hàng dài bên ngoài cửa hàng của Jio để đăng ký. Thẻ SIM Jio được bán trên thị trường chợ đen. Các đối thủ cạnh tranh hoảng sợ và giảm giá cước để duy trì khả năng cạnh tranh. Vào cuối cuộc chiến giá cả sau đó, giá của một GB dữ liệu đã giảm từ khoảng 226 rupee vào năm 2015 và 76 rupee vào năm 2016 xuống còn 19 rupee và vẫn đang có xu hướng giảm.

Thời đại dữ liệu di động "đến nhanh hơn nhiều so với dự đoán, nhờ vào Jio", Wagoner nói. "Ambani đã đưa mọi người dùng ZipDial trực tuyến", chính thức đặt dấu chấm cho một thời huy hoàng của cuộc gọi nhỡ.

Một phần lớn thành công của ZipDial đến từ thực tế là trong quá trình hoạt động, ZipDial đã có thể thích ứng nhanh chóng với bối cảnh công nghệ thay đổi liên tục của Ấn Độ. "Là một người sáng lập, bạn phải tìm ra sự cân bằng chiến lược giữa những gì khách hàng cần nhưng đồng thời cũng phải cần đổi mới cho tương lai", Wagoner nói. "Chúng tôi luôn sẵn sàng đổi mới và đáp ứng các động lực của thị trường". Cuộc gọi nhỡ đã bắt đầu như một sự thay thế cho Internet và sau đó trở thành cầu nối cho Internet, khi người Ấn Độ dần trực tuyến, cho đến khi ảnh hưởng sâu sắc của Jio khiến vai trò của cuộc gọi nhỡ trở nên không cần thiết.

Khi nhìn lại, Wagoner nói, ZipDial là một cách để thu hẹp "khoảng cách từ ngoại tuyến đến trực tuyến" tồn tại giữa người tiêu dùng với các dịch vụ và sản phẩm trực tuyến ở Ấn Độ. Wagoner nói rằng đó là một lỗ hổng vẫn tồn tại cho đến ngày nay, nhưng với nhu cầu thay đổi, nó đang được giải quyết theo một cách khác: thông qua các hệ thống thanh toán kỹ thuật số.

Đến năm 2022, dự kiến sẽ có 820 triệu điện thoại thông minh ở Ấn Độ. Mức sử dụng dữ liệu hàng tháng trung bình của người Ấn Độ đã tăng từ 4,13 GB lên 7,69 GB mỗi tháng, một trong những mức cao nhất trên thế giới. "Những ngày bận rộn với cuộc gọi nhỡ đã kết thúc", Praveen Kumar, người giáo viên đã mua chiếc điện thoại di động đầu tiên vào năm 2003, nói.

Tài liệu tham khảo:

https://restofworld.org/2021/the-rise-and-fall-of-missed-calls-in-india/

(Bài đăng ấn phẩm Tạp chí TT&TT Số 4 tháng 4/2021)