Kỳ lân đầu tiên của Việt Nam đặt cược vào AI và tăng trưởng ở nước ngoài

Tham gia "sân chơi" AI

Theo chia sẻ của Phó chủ tịch điều hành tại VNG Vương Quang Khải với Nikkei Asia, VNG đã phát triển Kiki, trợ lý giọng nói thông minh nhân tạo.

Trợ lý ảo là một phần trong nỗ lực thúc đẩy AI của VNG, một chuyển dịch mà Vương Quang Khải cho biết rất cần thiết đối với tương lai của công ty.

Vương Quang Khải theo học khoa học máy tính tại Columbia cũng là người đứng đầu Zalo AI, bộ phận của VNG đã phát triển Kiki.

"Nếu chúng tôi không theo kịp làn sóng tiếp theo, chúng tôi có thể bị bỏ lại", Khải cho biết.

Trong hơn một thập kỷ rưỡi qua, VNG đã đa dạng hóa lĩnh vực hoạt động với việc chuyển dịch sang lĩnh vực điện toán đám mây, quảng cáo, thanh toán số và truyền thông, đồng thời xây dựng một trong những cơ sở người dùng số lớn nhất trong nước.

Ứng dụng trò chuyện Zalo có 62 triệu người dùng, chỉ xếp sau Facebook và YouTube về mức độ phổ biến tại Việt Nam, theo We Are Social. Điều này khiến Zalo trở thành một ví dụ hiếm hoi về một công ty trong nước đã vượt qua các đối thủ nước ngoài - so với các nước trong khu vực Đông Nam Á khi các ứng dụng nhắn tin phổ biến thường từ nước ngoài như Line hoặc WhatsApp.

Ứng dụng nhắn tin này được coi là ứng cử viên nhiều khả năng nhất của Việt Nam cho vị thế "siêu ứng dụng", giống như Grab và Gojek, những ứng dụng gọi xe hiện cung cấp đầy đủ các dịch vụ cho người dùng trong khắp khu vực Đông Nam Á.

Khi được hỏi về sự bùng nổ của siêu ứng dụng, Khải - cha đẻ của Zalo - cho biết ban đầu anh không có ý định để ứng dụng chat này trở thành "người gác cổng" quyết định những người nào có thể vào thị trường rộng lớn của Việt Nam.

Khải cho rằng Zalo chỉ nên trở thành một siêu ứng dụng nếu đó là thứ tốt nhất cho người dùng và việc thêm quá nhiều chức năng có thể khiến nó trở nên khó sử dụng. "Nếu bạn muốn là tất cả, thì bạn có thể không là gì cả".

Tuy nhiên, nếu có một công nghệ đã trở thành một phần của cuộc sống hàng ngày ở Việt Nam, thì đó chính là Zalo. Zalo tự hào có 39 chức năng (khi kết hợp với tính năng trả tiền) cho phép người dùng thực hiện mọi thứ từ mua hàng tại cửa hàng, mua vé máy bay đến trả học phí và truy cập các dịch vụ của chính phủ. Ứng dụng này cũng là một cổng để nhiều thương hiệu kết nối với khách hàng. Ví dụ, VNG đã đạt được thỏa thuận với công ty giao đồ ăn Baemin của Hàn Quốc.

Mặc dù Khải có thể có ý kiến hơi khác về việc Zalo trở thành một siêu ứng dụng, nhưng anh rất chắc chắn một điều: "Làn sóng tiếp theo là AI. Và chúng tôi nên đầu tư".

Vào tháng 12/2020, Zalo AI đã giới thiệu Kiki cho loa thông minh, được xây dựng dựa trên công nghệ tương tự như Alexa của Amazon và Siri của Apple, nhưng bằng tiếng Việt.

Zalo đang đàm phán với một công ty hàng đầu về bảng điều khiển (dash board), mà Khải từ chối nêu tên, để công bố Kiki cho thị trường xe hơi đại chúng vào quý 3/2021.

Công việc AI thuộc nhóm của Khải bao gồm nhận dạng khuôn mặt, được Viet Capital Bank sử dụng để xác minh khách hàng, đến tuyển tập các bài hát của Kiki, được đào tạo thông qua thư viện bài hát khổng lồ của một doanh nghiệp khác của VNG là Zing Music. Nhóm cũng đang thử nghiệm phiên bản beta một dịch vụ ghi âm các tin nhắn âm thanh trên Zalo Chat.

Thách thức và đam mê

Khả năng tiếp cận của Zalo đã giúp VNG thu hút những người ủng hộ quốc tế, bao gồm hai quỹ nhà nước Singapore là Temasek và GIC, Goldman Sachs, và hai quỹ được cho là thuộc sở hữu của Tencent Holdings của Trung Quốc, định giá là 2 tỷ USD.

Tencent, nhà phát hành trò chơi lớn nhất thế giới và là người tạo ra WeChat, có quan hệ khác với VNG. Cho đến tháng 6, Chủ tịch Martin Lau đã tham gia hội đồng quản trị của VNG, công ty cũng trả tiền cho công ty Trung Quốc này về các dịch vụ phần mềm và kỹ thuật.

VNG cũng đã từng lên tiếng việc niêm yết cổ phiếu của mình trên sàn Nasdaq, mặc dù IPO vẫn chưa thành hiện thực. Công ty đã ký một bản ghi nhớ với nhà điều hành sàn giao dịch chứng khoán để chuẩn bị cho đợt phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng vào năm 2017. Nhưng đã có những lý do về các quy định nên việc này đã trì hoãn.

Tuy nhiên, trong khi VNG không thiếu tham vọng, giảng viên tài chính của Đại học Bristol Tuấn Hồ cho biết các nhà đầu tư hiện tại và tương lai sẽ muốn xem liệu các khoản đầu tư của chính VNG có thành công hay không. Công ty Internet này đã đổ hàng triệu USD vào thanh toán điện tử, thương mại điện tử và chưa đạt doanh thu.

"Câu hỏi đặt ra là liệu họ có thể khai thác vào các lĩnh vực có thể mang lại lợi nhuận lớn hay không", giảng viên Tuấn Hồ cho biết.

Kể từ khi thành lập, VNG đã trở thành một tổ hợp gồm hơn 20 dịch vụ khác nhau, như fintech, đám mây, trò chơi và các nền tảng như ứng dụng trò chuyện hàng đầu. Một số nền tảng chưa có nhiều lực kéo, chẳng hạn như trang thương mại điện tử, mạng xã hội và công cụ tìm kiếm của riêng. Những lĩnh vực khác chưa thành công, vì VNG chưa thể xin giấy phép ngân hàng để cung cấp các khoản vay hoặc các sản phẩm tài chính khác.

Giảng viên Tuấn Hồ bổ sung thêm, sức mạnh của VNG cũng cho thấy trước khả năng Big Tech ở châu Âu và Hoa Kỳ.

Hoạt động kinh doanh của VNG chồng chéo theo ba cách. Đầu tiên, theo giảng viên Tuấn Hồ, có 39 tính năng trên Zalo và ZaloPay, cũng liên kết với Zalo Shop cho người bán bên thứ ba, trang Zing News và Tiki, trang thương mại điện tử mà VNG nắm giữ 22% cổ phần.

Thứ hai, các bộ phận của VNG giao nhau. Ban đầu, các trò chơi điện tử yêu cầu máy chủ dữ liệu, sau này nó đã trở thành một nguồn doanh thu theo đúng nghĩa của chúng.

Thứ ba, đơn vị AI thu hút các đơn vị khác như thực hiện nghiên cứu thông qua ZaloPay trước khi công bố dịch vụ xác minh khách hàng cho các ngân hàng.

VNG giống như Google đáp ứng cho nghiên cứu máy học của mình với dữ liệu từ một dịch vụ hiện có, Google Photos.

Và trong khi Việt Nam có thể chờ đợi Google triển khai các dịch vụ dựa trên AI khác, nhưng Khải cho biết những ý tưởng tốt hơn đến từ sự cạnh tranh, đặc biệt là trong các lĩnh vực mà VNG có thể có lợi thế. Chẳng hạn, việc phục vụ ngôn ngữ tiếng Việt đã tạo nên sự thống trị của ứng dụng "neo" của VNG và làm nền tảng cho tính năng nhận dạng giọng nói của Kiki.

"Cái hay của cuộc sống là mọi người có những quan điểm khác nhau và cố gắng làm những điều khác biệt. Nếu tất cả mọi người đều làm giống nhau hoặc làm giống nhau thì rất nhàm chán. Điều này tương tự đối với công nghệ", Khải chia sẻ.

Nhưng ngay cả khi VNG hướng đến các công nghệ tương lai, thì vẫn chưa tìm ra một động cơ lợi nhuận khác như chơi game. Bộ phận này đóng góp 79,2% trong tổng doanh thu 6.000 tỷ đồng (262 triệu USD) được ghi nhận trong báo cáo tài chính năm 2020 của VNG. VNG có kế hoạch bổ sung vào đội hình di động của mình ở Ấn Độ, Nga, Mỹ Latinh và Đông Nam Á, những động thái có thể khiến VNG cạnh tranh chặt chẽ hơn với Sea Group có trụ sở tại Singapore, sở hữu nhà sản xuất trò chơi Garena và Tencent.

Giai đoạn phát triển tiếp theo

Các con đường thu lợi nhuận khác của VNG là các dịch vụ từ doanh nghiệp (DN) tới DN (B2B). Các trung tâm dữ liệu của VNG sẽ được hưởng lợi nếu các công ty phải tiến tới lưu trữ dữ liệu tại địa phương. Và nguồn thu nhập lớn thứ hai, quảng cáo, đã tăng lên 16,3% doanh thu hàng đầu của công ty vào năm 2020, tăng từ 10,6% trong năm 2015. Nhìn chung, VNG báo cáo lợi nhuận sau thuế 8,3 triệu USD vào năm ngoái.

Ở một khía cạnh nào đó, VNG đã phát triển cùng với đất nước. Năm 2004, đó là Vinagame, một công ty khởi nghiệp nhỏ đầu tư vào sự phát triển của trò chơi máy tính và quán cà phê Internet. Hồi đó, Việt Nam chưa gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), ít được biết đến về thương mại mà được biết đến nhiều hơn là một quốc gia nhỏ bé đánh bại đế quốc Pháp và Hoa Kỳ.

Trong thời gian chuyển tiếp này, công ty trở thành VNG và bổ sung một loạt các dịch vụ quan trọng đối với nền kinh tế hiện đại của Việt Nam - thanh toán, phát trực tuyến, điện toán đám mây - trong khi tốc độ, sự ổn định và sticker (nhãn dán) của ứng dụng trò chuyện của VNG đã dành được sự quan tâm của người dân trong nước.

Trong cùng thời gian, Việt Nam đã ký một loạt các thỏa thuận thương mại và các nhà máy của họ chuyển từ may áo sơ mi và ví sang điện thoại và chip. Chủ tịch VNG Lê Hồng Minh hy vọng một ngày nào đó Việt Nam sẽ gắn liền với công nghệ thay cho chiến tranh.

"25 năm trôi qua và thế hệ của tôi vẫn chưa thể thay đổi ấn tượng đó", Lê Hồng Minh chia sẻ vào tháng 8/2020 tại một sự kiện đánh dấu một phần tư thế kỷ quan hệ sau chiến tranh với Hoa Kỳ.

Nói về giai đoạn tăng trưởng tiếp theo của một công ty bắt nguồn từ rất lâu trong lĩnh vực game hứa hẹn sẽ là một thách thức. Khải chia sẻ với Nikkei: "Xây dựng các sản phẩm Internet tương tự như việc leo núi. Nó thường không vui lắm (lúc đầu) và bạn rất mệt mỏi. Đôi khi bạn ghét chính mình. Nhưng cuối cùng, khi chúng ta nhìn lại, chúng ta cảm thấy rất hạnh phúc".

Tháng 3/2021, VNG chính thức thông báo rót vốn vào Start-up Got It với giá trị đầu tư chiến lược lên tới 6 triệu USD (tương đương 138 tỷ đồng), VNG tin tưởng vào tiềm năng tương lai từ khoản đầu tư chiến lược này.

Khoản đầu tư của VNG vào Got It được kỳ vọng sẽ tạo ra những tiềm năng to lớn trong lĩnh vực quà tặng điện tử, không chỉ giúp DN triển khai các chương trình chăm sóc khách hàng, khuyến mại, tưởng thưởng nhân viên (B2B) mà còn dành cho cá nhân tặng quà cho nhau (Person to Person - P2P), và đặc biệt là tiềm năng áp dụng AI để giải các bài toán của DN tại Việt Nam.