Việt Nam chủ động xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ và hội nhập sâu rộng

Tại Diễn đàn Kinh tế Việt Nam lần thứ 4 diễn ra mới đây tại TP. Hồ Chí Minh, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã khẳng định và nhấn mạnh, đây là chủ trương đúng đắn, nhất quán, xuyên suốt, khách quan và có hiệu quả của Đảng, Nhà nước ta.

Kiên định đường lối đổi mới, xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, tích cực hội nhập quốc tế

Theo Thủ tướng, chủ trương đúng đắn, nhất quán, xuyên suốt, khách quan và có hiệu quả của Đảng, Nhà nước ta là kiên định đường lối đổi mới, tập trung xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ gắn với chủ động, tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả. Xử lý mối quan hệ giữa độc lập, tự chủ với hội nhập quốc tế là một trong những mối quan hệ lớn được Đảng ta khẳng định.

Cùng với đó, Việt Nam xác định cách tiếp cận toàn cầu (đề cao đoàn kết, hợp tác quốc tế, chủ nghĩa đa phương) và tiếp cận toàn dân (lấy người dân làm trung tâm, làm chủ thể, mọi chính sách hướng tới người dân và mọi người dân phải tham gia) với các vấn đề như ứng phó dịch bệnh COVID-19, biến đổi khí hậu…

Việt Nam xác định lấy nội lực (con người, thiên nhiên, truyền thống lịch sử - văn hóa) là cơ bản, chiến lược, lâu dài, quyết định, kết hợp hài hòa với ngoại lực (như công nghệ, quản trị, tài chính, hỗ trợ đào tạo nhân lực…) là quan trọng, đột phá, thường xuyên.

Qua hơn 35 năm đổi mới, Việt Nam đối diện rất nhiều biến cố từ thế giới bên ngoài và từ nội tại nền kinh tế. Tuy nhiên, đến nay, Việt Nam vẫn giữ được ổn định trong một thế giới biến động, đây là điều quan trọng nhất, khẳng định sự tự tin của chúng ta để xây dựng một nền kinh tế độc lập, tự chủ gắn với tích cực, chủ động hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả.

"Trong hơn 35 năm đổi mới, chính việc thực hiện hiệu quả các chủ trương nói trên đã góp phần làm nên những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử của đất nước ta, như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định: "Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay"", Thủ tướng nhấn mạnh.

Thủ tướng cho biết, việc thực hiện các chủ trương, đường lối, chính sách phải luôn trên cơ sở tôn trọng thực tiễn, bám sát thực tiễn, xuất phát từ thực tiễn, lấy thực tiễn làm thước đo. Thủ tướng nêu dẫn chứng, khi chưa đủ vaccine, thuốc chữa bệnh, chưa có kinh nghiệm trước biến chủng Delta hết sức nguy hiểm, lây lan nhanh hơn chủng cũ nhiều lần, chúng ta buộc phải áp dụng các biện pháp hành chính nghiêm ngặt để phòng chống COVID-19. Sau đó, khi đạt độ bao phủ vaccine nhất định, tổng kết được các kinh nghiệm chống dịch, nâng cao được năng lực y tế, chúng ta chuyển sang thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch bệnh trên cơ sở khoa học và thực tiễn vững chắc, tự tin mở cửa trở lại, phục hồi nhanh và phát triển bền vững kinh tế - xã hội.

"Đứng trước dịch bệnh COVID-19, chúng ta tự quyết số phận của mình, nhưng mặt khác, không quốc gia nào, không người nào có thể tự chống dịch, do đó, phải đề cao hợp tác quốc tế và chủ nghĩa đa phương", Thủ tướng khẳng định.

Bảo đảm độc lập, chủ quyền và lợi ích quốc gia, nâng cao thế và lực của đất nước, giải quyết những vấn đề nội tại

Chia sẻ một số nội dung có tính chất gợi mở, định hướng để tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện về chủ đề quan trọng này, Thủ tướng tập trung phân tích về sự cần thiết, các quan điểm, mục tiêu, tư tưởng chủ đạo, các nhiệm vụ, giải pháp để xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ gắn với chủ động, tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả.

Về sự cần thiết, Thủ tướng nêu rõ, định hướng "độc lập, tự chủ gắn với hội nhập" xuất phát từ tư tưởng xuyên suốt của Đảng ta về kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đặt nền móng cho việc xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ theo tinh thần "không có gì quý hơn độc lập tự do" gắn với mở cửa và hợp tác quốc tế. Cách đây 76 năm, trong Lời kêu gọi Liên Hợp Quốc (tháng 12/1946), Người nêu rõ: "Đối với các nước dân chủ, nước Việt Nam sẵn sàng thực thi chính sách mở cửa và hợp tác trong mọi lĩnh vực".

Thủ tướng cho biết, xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ gắn với chủ động, tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả là chủ trương nhất quán, xuyên suốt và được xác định rõ trong Cương lĩnh, Hiến pháp, Nghị quyết của Đảng. Đặc biệt, được thể hiện rõ trong Cương lĩnh, Nghị quyết Đại hội Đảng XIII, Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021-2030, kế hoạch 5 năm 2021-2025 và Hiến pháp năm 2013 và toàn bộ hệ thống pháp luật.

Trong bối cảnh hiện nay, việc xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ gắn với chủ động, tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả là hết sức cần thiết, là tất yếu khách quan. Xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ là một yếu tố then chốt để bảo đảm độc lập, chủ quyền và lợi ích quốc gia dân tộc; là cách thức hiệu quả để nâng cao thế và lực của đất nước, phát huy sức mạnh dân tộc gắn với sức mạnh thời đại; là phương thức hữu hiệu góp phần giải quyết những vấn đề nội tại đặt ra đối với nền kinh tế.

Thủ tướng nhấn mạnh một số điểm như độ mở của nền kinh tế lớn (gần 200% GDP), chịu tác động, ảnh hưởng nhanh, nhạy trước các cú sốc bên ngoài; khả năng hấp thụ, nội lực hóa ngoại lực còn hạn chế; yêu cầu cấp thiết phải xử lý các thách thức đối với phát triển bền vững; sự cần thiết phải huy động hiệu quả các nguồn lực, đa dạng hóa các chuỗi cung ứng nhất là trong bối cảnh thế giới đầy biến động, khó dự báo hiện nay...

Về quan điểm, Thủ tướng nêu rõ, xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ ngày càng cao trong điều kiện hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng; xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ phải dựa trên nền tảng bảo đảm độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ, lợi ích quốc gia, dân tộc và thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa dạng hóa, đa phương hóa, là bạn tốt, đối tác tin cậy, là thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế; xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ dựa trên ý chí tự lực, tự cường và phát huy sức mạnh tổng hợp của dân tộc gắn với sức mạnh thời đại.

Về mục tiêu, Thủ tướng cho biết, Đại hội Đảng lần thứ XIII đã đề ra mục tiêu chiến lược đến năm 2030 là nước đang phát triển, công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao, đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao.

Trên cơ sở đó, chúng ta xác định rõ một số mục tiêu chủ yếu như xây dựng nền kinh tế có cơ cấu hợp lý, hiệu quả, bền vững, nhất là phát triển công nghiệp nặng, công nghiệp nền tảng, chế biến chế tạo, công nghiệp sau thu hoạch. Nâng cao sức chống chịu và khả năng cạnh tranh của nền kinh tế; thích ứng linh hoạt, hiệu quả với những biến động tình hình quốc tế, khu vực và trong nước; tạo thế đan xen lợi ích trong hội nhập quốc tế. Cùng với đó, tận dụng tốt các cơ hội từ hội nhập quốc tế, tạo động lực thúc đẩy phục hồi nhanh trong ngắn hạn và phát triển bền vững trong trung và dài hạn.

Đồng thời, cần đặc biệt chú trọng đến tiến bộ, công bằng xã hội, bảo đảm an sinh xã hội và đời sống người dân, "không "hy sinh" tiến bộ, công bằng xã hội và môi trường để chạy theo tăng trưởng kinh tế đơn thuần". Xây dựng các khu vực phòng thủ vững chắc về an ninh, quốc phòng; bảo đảm ổn định chính trị - xã hội; thúc đẩy hợp tác và cạnh tranh quốc tế.

Về tư tưởng chủ đạo, xuyên suốt, Thủ tướng nhấn mạnh, xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ gắn với chủ động, tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả lấy lợi ích quốc gia dân tộc là mục tiêu cao nhất gắn với kết nối hòa bình, hợp tác, phát triển trong khu vực, thế giới; thể hiện rõ vai trò là thành viên có trách nhiệm với cộng đồng quốc tế và dựa trên cơ sở 3 trụ cột: Xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng XHCN, xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN, xây dựng nền dân chủ XHCN.

Tư tưởng chủ đạo, xuyên suốt là xác định rõ con người là trung tâm, là chủ thể, vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự phát triển. Khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc; kết hợp hài hòa, hiệu quả giữa các yếu tố nền tảng là con người, tài nguyên thiên nhiên và truyền thống lịch sử, văn hóa. Phát huy giá trị văn hóa và tinh thần đoàn kết, trí tuệ, bản lĩnh, đạo đức, tài năng và phẩm chất của con người Việt Nam để thực sự trở thành sức mạnh nội sinh, động lực phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc.

Cùng với đó, khơi thông, huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực cho phát triển; trong đó nội lực là cơ bản, chiến lược, lâu dài, quyết định và ngoại lực là quan trọng, đột phá, thường xuyên; thúc đẩy mạnh mẽ quá trình chuyển hóa ngoại lực thành nội lực. Tạo chuyển biến rõ nét trong thực hiện các đột phá chiến lược về thể chế, nguồn nhân lực và hệ thống kết cấu hạ tầng. Tập trung hoàn thiện thể chế phát triển, cơ cấu lại nền kinh tế và phát triển doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế. Nâng cao khả năng chống chịu và sức cạnh tranh của nền kinh tế, của các ngành, lĩnh vực, của doanh nghiệp và của sản phẩm.

Việt Nam đã vươn lên mạnh mẽ, đạt được những thành tựu to lớn

Hồi tháng 5 vừa qua, trong chương trình thăm và làm việc tại Hoa Kỳ, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã thăm, phát biểu và dự tọa đàm chính sách tại Đại học Harvard, thành phố Cambridge, bang Massachusetts. Trong bài phát biểu quan trọng tại đây, Thủ tướng dành nhiều thời gian phân tích về chủ đề  xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, gắn với chủ động, tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả tại Việt Nam.

Thủ tướng nêu rõ, việc xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ gắn với chủ động, tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong bối cảnh thế giới hiện nay.

Trong đó, Việt Nam khẳng định chủ trương nhất quán là  kiên định đường lối đổi mới, mở cửa, chủ động, tích cực hội nhập sâu rộng, thực chất, hiệu quả với bên ngoài. Đường lối đổi mới dựa trên 3 trụ cột gồm: Xóa quan liêu bao cấp, thực hiện đa sở hữu và hội nhập. Tạo môi trường và điều kiện thuận lợi, bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng và hợp pháp của các doanh nghiệp, đối tác đầu tư, kinh doanh lâu dài, hiệu quả, bền vững trên nguyên tắc bảo đảm hài hòa lợi ích, chia sẻ rủi ro và tuân thủ pháp luật. Việt Nam mong muốn là bạn tốt, là đối tác tin cậy, là thành viên có trách nhiệm trong giải quyết các vấn đề khu vực, quốc tế và những thách thức toàn cầu vì sự thịnh vượng chung.

"Nhờ đường lối đổi mới, đặc biệt là xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ gắn với chủ động, tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng, từ một nền kinh tế kém phát triển, sau hơn 35 năm đổi mới Việt Nam đã vươn lên mạnh mẽ, đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử. "Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay"", Thủ tướng nhấn mạnh.

Thủ tướng cho biết, quy mô nền kinh tế không ngừng được mở rộng, năm 2021 đạt trên 362 tỷ USD (so với 4,2 tỷ USD năm 1986); GDP bình quân đầu người đạt gần 3.700 USD, tăng khoảng 26 lần so với năm 1990 (142 USD) trong bối cảnh thế giới có nhiều biến động.

Việt Nam đã trở thành nền kinh tế lớn thứ tư trong ASEAN; một trong 20 nền kinh tế có quy mô thương mại lớn nhất thế giới; là nước xuất khẩu gạo và nhiều nông sản đứng đầu thế giới; có mạng lưới 15 hiệp định thương mại tự do (FTAs) đã có hiệu lực. An sinh xã hội và đời sống nhân dân được cải thiện, tỉ lệ hộ nghèo theo chuẩn đa chiều giảm còn 2,2% năm 2021.