Xây dựng kinh tế tự chủ, tăng khả năng chống chịu và thích ứng với biến động quốc tế

Chiều ngày 3/3/2020, tại Hà Nội, đã diễn ra buổi họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 2/2020 dưới sự chủ trì của Bộ trưởng, Chủ nhiệm  Văn phòng Chính phủ (VPCP), người phát ngôn của Chính phủ Mai Tiến Dũng. Dự họp báo có đại diện lãnh đạo các bộ, ban, ngành liên quan. 

Bộ trưởng, Chủ nhiệm VPCP, người phát ngôn của Chính phủ Mai Tiến Dũng đã thông tin một số nội dung của phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 2/2020 dưới sự chủ trì của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc diễn ra cùng ngày.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm VPCP Mai Tiến Dũng phát biểu tại buổi họp báo

Công tác phòng chống và kiểm soát dịch bệnh Covid-19 được cộng đồng quốc tế và nhân dân đánh giá cao

Về tình hình kinh tế - xã hội (KT-XH) tháng 2 và 02 tháng đầu năm, Chính phủ đánh giá: Thời gian qua, công tác phòng chống và kiểm soát dịch bệnh Covid-19 được đặt ra là nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu và được các cấp, các ngành, các địa phương quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo với tinh thần "chống dịch như chống giặc" của cả hệ thống chính trị và toàn thể nhân dân; cùng với hệ thống các giải pháp quyết liệt, kịp thời, chủ động, đồng bộ, phù hợp với thực tiễn.

“Chúng ta đã đạt được kết quả thành công bước đầu quan trọng trong phòng chống, kiểm soát dịch Covid-19, được cộng đồng quốc tế và nhân dân đánh giá cao. Chúng ta mới chỉ có 16 ca mắc; đã điều trị hồi phục sức khỏe cho cả 16 người; nhiều ngày qua không ghi nhận ca nhiễm bệnh mới. Các hoạt động giám sát y tế, cách ly người đến từ vùng dịch (như Trung Quốc, Hàn Quốc, Iran, Italy...) được thực hiện nghiêm”, Bộ trưởng, Chủ nhiệm VPCP Mai Tiến Dũng nhấn mạnh.

Chính phủ ghi nhận và đánh giá cao hoạt động của Ban Chỉ đạo Quốc gia và nỗ lực thực hiện hiệu quả các giải pháp đồng bộ, toàn diện của các cấp, các ngành, địa phương, cộng đồng doanh nghiệp (DN) và nhân dân cả nước.

Tuy nhiên, trong nhiều ngày qua, tại nhiều nước trên thế giới, dịch Covid-19 vẫn tiếp tục có nhiều diễn biến mới phức tạp, số người mắc tăng nhanh, lan rộng sang nhiều nước, trong đó có những địa bàn là thị trường, đối tác quan trọng của Việt Nam như Nhật Bản, Hàn Quốc, một số nước EU... Diễn biến dịch bệnh Covid-19 trong thời gian tới vẫn tiếp tục hết sức phức tạp và khó lường, tuyệt đối không được chủ quan, lơ là.

Dịch Covid-19 đã tác động rất lớn đến các khía cạnh của đời sống KT-XH, gây thiếu hụt lao động tức thời, làm gián đoạn chuỗi cung ứng nguyên vật liệu đầu vào cho sản xuất, đình trệ hoạt động SXKD.

Các hoạt động lưu chuyển, vận chuyển hàng hóa, hành khách, dịch vụ y tế, giáo dục, du lịch, ăn uống, lưu trú… bị ảnh hưởng nặng nề (lưu trú khách sạn giảm 60%, số lượng du khách giảm 2 con số, ngành du lịch ước tính thiệt hại khoảng 7 tỷ USD). Một số DN, nhất là DN nhỏ và vừa phải tạm ngừng hoặc thu hẹp hoạt động.

Kinh tế - xã hội còn nhiều điểm sáng

Trong tháng 2 và 02 tháng đầu năm, do ảnh hưởng của dịch Covid-19 kết hợp với tình hình hạn hán, xâm nhập mặn khu vực Đồng bằng Sông Cửu Long, cúm gia cầm H5N1, H5N6… trong bối cảnh kinh tế toàn cầu ảm đạm do tác động của dịch, một số chỉ tiêu thuộc lĩnh vực SXKD, dịch vụ chưa đạt kết quả như dự kiến, nhưng chúng ta nhận thấy KT-XH vẫn còn nhiều điểm sáng rất đáng mừng, cụ thể như sau:

Thị trường tiền tệ, tín dụng cơ bản ổn định, đến ngày 20/2, so với cùng kỳ năm 2019, tổng phương tiện thanh toán tăng 13,06%, huy động vốn tăng tăng 14,15%.

Trong bối cảnh tác động của dịch Covid-19, ngành Ngân hàng đã chỉ đạo các tổ chức tín dụng tạm thời cơ cấu lại thời hạn trả nợ, xây dựng kế hoạch hỗ trợ khách hàng gặp khó khăn do dịch Covid-19, áp dụng chính sách ưu đãi lãi suất cho vay, miễn giảm phí dịch vụ.

Đại diện lãnh đạo các bộ, ban, ngành tham dự buổi họp báo

Như chúng ta biết, trước khó khăn, thiệt hại nặng nề của các cá nhân, DN bởi dịch Covid-19, 23 tổ chức tín dụng thông báo đã miễn, giảm lãi suất, khoanh, giãn nợ... cho 44.000 khách hàng với dư nợ tín dụng lên tới 222.000 tỉ đồng.

Kinh tế vĩ mô cơ bản tích cực, CPI tháng 02/2020 giảm 0,17% so với tháng trước. CPI bình quân 02 tháng đầu năm tăng 5,91%, tuy thấp hơn so với tháng trước (6,43%) nhưng vẫn còn ở mức cao.

Xuất khẩu vẫn tăng trưởng; nhập siêu trong kiểm soát. Xuất khẩu ước đạt 36,9 tỷ USD, tăng 2,4% so với cùng kỳ. Nhập khẩu ước đạt 37,1 tỷ USD, tăng 2,4% so với cùng kỳ. Nhập siêu khoảng 176 triệu USD.

Nông nghiệp vẫn được duy trì ổn định, nhiều lĩnh vực tiếp tục tăng trưởng; dịch bệnh dần được kiểm soát (đàn gia cầm tăng 13,8%, đàn bò tăng 2,4%; khai thác gỗ tăng 3,6%; sản lượng thủy sản tăng 2,7%).

Mặc dù chịu tác động mạnh của dịch Covid-19 nhưng các ngành công nghiệp vẫn duy trì, ổn định và tiếp tục tăng trưởng khá; IIP tháng 2/2020 ước tăng 8,4% so với tháng trước và tăng 23,7% so với cùng kỳ năm trước; IIP 2 tháng 2020 ước tăng 6,2%, trong đó, ngành chế biến, chế tạo tăng 7,4%; ngành sản xuất và phân phối điện tăng 8,4%.

Số lượng DN đăng ký mới tăng cả về số lượng và vốn; số DN giải thể giảm sau nhiều năm. Số lượng DN thành lập mới và số vốn đăng ký tiếp tục đạt mức cao so với cùng kỳ; với trên 17.400 DN thành lập mới với số vốn đăng ký gần 364.000 tỷ đồng (tăng 9,1% về số DN và tăng 47,1% về số vốn đăng ký).

Có gần 12.000 DN quay trở lại hoạt động (tăng 17,1%). Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 09/CT-TTg về tạo điều kiện cho DN đổi mới sáng tạo.

Các vấn đề an sinh xã hội tiếp tục được quan tâm triển khai thực hiện (số lượt hộ thiếu đói, giảm 85,8%, số nhân khẩu thiếu đói, giảm 86,4%; hỗ trợ các hộ thiếu đói trên 205 tấn gạo); đặc biệt đã chi 517 tỷ đồng từ nguồn ngân sách Trung ương cho chống dịch Covid-19.

Toàn cảnh buổi họp báo

Một số kết quả quan trọng trong tháng như sau:

- Việt Nam có 3 đại diện lọt vào danh sách 500 trường đại học (ĐH) hàng đầu ở các nền kinh tế mới nổi của Times Higher Education gồm ĐH Quốc gia Hà Nội, ĐH Bách khoa Hà Nội, ĐH Quốc gia TP. Hồ Chí Minh;

- Theo hãng Kuonio, Việt Nam lọt top 10 điểm nghỉ dưỡng sang trọng nhất thế giới năm 2020 với nền văn hóa đa dạng và cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp;

- Lần đầu tiên, Việt Nam thực hiện ghép tay từ người cho còn sống, đây là ca ghép chi thể đầu tiên ở Đông Nam Á và là ca ghép chi thể từ người cho sống đầu tiên trên thế giới;

- Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương đã nuôi cấy và phân lập thành công Covid-19 trong phòng thí nghiệm.

Tuy nhiên, nền kinh tế nước ta đang gặp nhiều khó khăn bởi ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19 và những yếu kém nội tại của nền kinh tế cũng như các tác động tiêu cực khác từ bên ngoài. Trong tháng 2 và hai tháng đầu năm, hầu hết các chỉ tiêu đều giảm so với cùng kỳ năm trước, chủ yếu do ảnh hưởng của dịch Covid-19.

Các cấp, các ngành, địa phương không chủ quan, lơ là trong chỉ đạo phòng chống dịch

Tại phiên họp Chính phủ hôm nay, các thành viên Chính phủ cũng đã thảo luận dự thảo Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về các giải pháp cấp bách nhằm tháo gỡ khó khăn, duy trì SXKD, bảo đảm an sinh xã hội, ứng phó với dịch Covid-19. Trong đó nhấn mạnh các cấp, các ngành, địa phương không được chủ quan, lơ là trong chỉ đạo phòng chống dịch, tiếp tục triển khai các giải pháp ứng phó phù hợp, không để rơi vào thế bị động, thực hiện ngay các biện pháp hỗ trợ cho các đối tượng bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh; đẩy nhanh quá trình cơ cấu lại; sắp xếp, tổ chức lại và phục hồi hoạt động SXKD, hướng tới xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ, tăng khả năng chống chịu và thích ứng với các biến động quốc tế.

Chỉ thị sẽ đưa ra 6 nhóm giải pháp về (1) vốn, tài chính và thúc đẩy thanh toán điện tử; (2) cắt giảm chi phí cho DN; (3) bảo đảm hoạt động SXKD, thúc đẩy xuất nhập khẩu; (4) tháo gỡ khó khăn, phục hồi, phát triển ngành du lịch; (5) thúc đẩy đầu tư và giải ngân; (6) rà soát, xử lý vướng mắc về lao động, phương án hỗ trợ người lao động bị thôi việc, mất việc làm do ảnh hưởng của dịch Covid-19.

Trong đó, có một số giải pháp cấp bách, cần được khẩn trương thực hiện như: Cân đối, đáp ứng nhu cầu về vốn phục vụ SXKD; kịp thời áp dụng các biện pháp hỗ trợ (cơ cấu lại thời hạn trả nợ, xem xét miễn giảm lãi vay, giữ nguyên nhóm nợ, giảm phí,…; giãn nộp một số loại thuế, phí, lệ phí) đẩy mạnh giải ngân đầu tư công.

Chính phủ cũng đã dành thời gian cho công tác xây dựng thể chế, pháp luật, cơ chế chính sách. Thời gian tới, các Bộ trưởng, Trưởng ngành sát sao, tập trung chỉ đạo việc xây dựng, trình các dự án luật, pháp lệnh để Chính phủ có thể trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến, thông qua tại kỳ họp 9, Quốc hội khóa XIV bảo đảm tiến độ, chất lượng.