100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam: Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ báo chí - truyền thông là nhiệm vụ chiến lược

Hướng tới kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025), sáng ngày 7/6, tại Hà Nội, Học viện Báo chí và Tuyên truyền (AJC) đã tổ chức hội thảo khoa học cấp Bộ với chủ đề “Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ báo chí - truyền thông trong kỷ nguyên mới”.

Hội thảo là diễn đàn khoa học quan trọng nhằm tổng kết chặng đường 100 năm báo chí cách mạng Việt Nam, đồng thời định hình phương hướng, giải pháp phát triển đội ngũ cán bộ báo chí trong bối cảnh chuyển đổi số (CĐS) và sự phát triển nhanh chóng của trí tuệ nhân tạo (AI).

Xây dựng đội ngũ báo chí - truyền thông gánh vác trọng trách giai đoạn phát triển mới của đất nước

Phát biểu tại hội thảo, nhà báo Lê Quốc Minh, Tổng biên tập Báo Nhân Dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam cho biết: Báo chí cách mạng Việt Nam, kể từ khi lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc sáng lập Báo Thanh Niên, đã luôn là lực lượng xung kích trên mặt trận tư tưởng - văn hóa của Đảng, là tiếng nói của Đảng, Nhà nước, các tổ chức chính trị - xã hội và là diễn đàn của Nhân dân.

Tổng biên tập Báo Nhân Dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam khẳng định: "Sự kế thừa và phát triển liên tục của báo chí cách mạng Việt Nam qua một thế kỷ không chỉ là minh chứng cho vai trò công cụ thông tin mà còn khẳng định vị thế một phần hữu cơ của sự nghiệp cách mạng, đồng hành cùng dân tộc đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác".

Do đó, công tác đào tạo thế hệ nhà báo mới phải thấm nhuần lịch sử và truyền thống này, để các thế hệ sinh viên, học viên ý thức được trách nhiệm tiếp nối một di sản quý báu, vừa giữ gìn bản sắc, vừa không ngừng đổi mới.

Theo nhà báo Lê Quốc Minh, bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên của hội nhập quốc tế sâu rộng, của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư với những đột phá về công nghệ số, trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (big data), Internet vạn vật (IoT). Những yếu tố này mang lại thời cơ to lớn cho báo chí phát triển, tiếp cận công chúng rộng rãi hơn, nhanh chóng hơn, đa dạng hơn về phương thức thể hiện.

Tuy nhiên, công nghệ cũng đặt ra những thách thức không nhỏ, đó là sự cạnh tranh thông tin gay gắt, nguy cơ tin giả, thông tin sai lệch lan tràn, vấn đề an ninh mạng, bảo vệ chủ quyền thông tin, và những đòi hỏi ngày càng cao về năng lực, phẩm chất của người làm báo.

Để báo chí cách mạng Việt Nam tiếp tục giữ vững vai trò tiên phong, định hướng dư luận, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, và đóng góp hiệu quả vào sự phát triển đất nước, nhà báo Lê Quốc Minh nhấn mạnh: yếu tố then chốt chính là con người - đội ngũ cán bộ báo chí, truyền thông.

Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã nhấn mạnh yêu cầu: "Xây dựng nền báo chí, truyền thông chuyên nghiệp, nhân văn và hiện đại". Để hiện thực hóa mục tiêu này, công tác đào tạo, bồi dưỡng phải đi trước, phải có tầm nhìn chiến lược và những giải pháp đột phá. Đầu tư cho đào tạo báo chí chính là đầu tư cho việc thực hiện thắng lợi các mục tiêu chính trị, văn hóa, xã hội mà Đảng đã đề ra, và đây chính là khâu đột phá để hiện thực hóa các mục tiêu đó.

Bước vào kỷ nguyên mới, với những thời cơ và thách thức đan xen, sứ mệnh của báo chí càng trở nên nặng nề nhưng cũng vô cùng vẻ vang, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam tin tưởng: "Với sự quan tâm sâu sắc của Đảng, Nhà nước, sự nỗ lực không ngừng của các cơ sở đào tạo, các cơ quan báo chí, và đặc biệt là tâm huyết, trí tuệ, sự năng động, sáng tạo của đội ngũ những người làm báo chí - truyền thông, chúng ta sẽ xây dựng được một đội ngũ kế cận xứng đáng, đủ sức gánh vác trọng trách trong giai đoạn phát triển mới của đất nước. Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ báo chí - truyền thông là một nhiệm vụ chiến lược, đòi hỏi sự đầu tư toàn diện, sự kiên trì và quyết tâm cao”.

Không ngừng nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ báo chí - truyền thông

Trong bối cảnh đó, lĩnh vực báo chí - truyền thông đang đứng trước những cơ hội phát triển chưa từng có, đồng thời cũng đối mặt với vô vàn thách thức phức tạp, PGS. TS. Dương Trung Ý, Phó Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh cho biết việc đổi mới căn bản, toàn diện công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ những người làm báo chí - truyền thông - những chiến sĩ trên mặt trận tư tưởng văn hóa của Đảng là cấp thiết.

Trong suốt một thế kỷ qua, kể từ khi lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc - Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập tờ báo Thanh Niên, đặt nền móng cho báo chí cách mạng Việt Nam, đội ngũ những người làm báo đã không ngừng lớn mạnh, đóng góp to lớn vào sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Theo PGS.TS. Dương Trung Ý, “Việc nhìn lại chặng đường 100 năm hình thành và phát triển của nền báo chí cách mạng, đặc biệt là công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ những người làm báo, để rút ra những bài học kinh nghiệm quý báu, nhận diện những tồn tại, bất cập là vô cùng cần thiết”.

Tích hợp mạnh mẽ các yếu tố công nghệ số và AI vào nội dung và phương pháp giảng dạy

Trên cơ sở đó, hội thảo đã tập trung làm rõ ba nhóm nội dung cốt lõi: cơ sở lý luận và thực tiễn của công tác đào tạo báo chí - truyền thông trong bối cảnh mới; thực trạng đội ngũ cán bộ báo chí hiện nay; và đề xuất những định hướng, giải pháp chiến lược nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, đáp ứng yêu cầu phát triển của ngành trong kỷ nguyên số.

Theo PGS. TS. Phạm Minh Sơn, Giám đốc Học viện Báo chí và Tuyên truyền, công tác đào tạo báo chí - truyền thông đang đứng trước yêu cầu đổi mới toàn diện để thích ứng với môi trường truyền thông đang thay đổi nhanh chóng. Theo đó, một trong những định hướng quan trọng là đổi mới triết lý và mục tiêu đào tạo theo hướng hiện đại, chuyên nghiệp và nhân văn; tăng cường tính thực tiễn và khả năng ứng dụng trong chương trình; tích hợp mạnh mẽ các yếu tố công nghệ số và AI vào nội dung và phương pháp giảng dạy.

Vai trò của sự kết nối chặt chẽ giữa nhà trường, cơ quan báo chí và doanh nghiệp công nghệ trong việc xây dựng hệ sinh thái đào tạo hiệu quả là rất quan trọng. Theo đó, PGS. TS. Phạm Minh Sơn cho biết, Học viện Báo chí và Tuyên truyền tiếp tục đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, cập nhật chương trình đào tạo, phát triển đội ngũ giảng viên và mở rộng hợp tác quốc tế, qua đó khẳng định vai trò tiên phong trong đào tạo nguồn nhân lực báo chí - truyền thông chất lượng cao, phục vụ sự nghiệp cách mạng trong giai đoạn mới.

Tại hội thảo, các đại biểu đã tập trung thảo luận về định hướng đổi mới công tác đào tạo báo chí - truyền thông trong bối cảnh CĐS và sự phát triển nhanh chóng của AI.

Các ý kiến cho rằng cần thiết phải xây dựng chương trình đào tạo theo hướng liên ngành, tích hợp công nghệ, tăng cường thực hành và mô phỏng môi trường tác nghiệp tại tòa soạn. Đồng thời, nhiều nội dung mới như báo chí dữ liệu, báo chí kiến tạo xã hội, kỹ năng phòng chống tin giả, đạo đức số và ứng xử trên không gian mạng cần được đưa vào giảng dạy một cách hệ thống.

Các đại biểu đặc biệt lưu ý vai trò của AI trong hoạt động báo chí, vừa là công cụ hỗ trợ đắc lực, vừa tiềm ẩn nguy cơ về đạo đức và tính xác thực, đòi hỏi quá trình đào tạo phải chú trọng song hành giữa kỹ năng công nghệ và năng lực phản biện, kiểm chứng thông tin.

Các đại biểu đề xuất mô hình hợp tác ba bên giữa nhà trường, cơ quan báo chí và doanh nghiệp công nghệ nhằm gắn kết lý thuyết với thực tiễn, giúp sinh viên tiếp cận sớm môi trường nghề nghiệp. Việc phát triển các nền tảng học tập trực tuyến, học tập suốt đời và bồi dưỡng giảng viên được coi là giải pháp thiết thực để nâng cao chất lượng đào tạo.

Các đại biểu thống nhất việc xây dựng đội ngũ nhà báo “vừa hồng vừa chuyên” trong thời đại số là nhiệm vụ chiến lược, đòi hỏi đầu tư đồng bộ, lâu dài và sự chung tay của cả hệ thống chính trị, các cơ quan báo chí và các cơ sở đào tạo báo chí - truyền thông./.