Phát triển CPĐT hướng tới Chính phủ số giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030: Những vấn đề trọng tâm, đột phá

Ngày 15/6/2021, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 942/QĐ-TTg về việc phê duyệt Chiến lược phát triển CPĐT hướng tới Chính phủ số giai đoạn 2021-2025, định hướng đến 2030.

Hình thành Chính phủ số vào năm 2025

Chiến lược xác định rõ quan điểm là phát triển Chính phủ số có toàn bộ hoạt động an toàn trên môi trường số, có mô hình hoạt động được thiết kế lại và vận hành dựa trên dữ liệu và công nghệ số, để có khả năng cung cấp dịch vụ chất lượng hơn, đưa ra quyết định kịp thời hơn, ban hành chính sách tốt hơn, sử dụng nguồn lực tối ưu hơn, kiến tạo phát triển, dẫn dắt chuyển đổi số (CĐS) quốc gia, giải quyết hiệu quả những vấn đề lớn trong phát triển và quản lý kinh tế - xã hội.

Tiên phong phát triển Chính phủ số một cách tổng thể, toàn diện, phát huy kết quả đạt được, tập trung nguồn lực, huy động sự tham gia của cả hệ thống chính trị, có giải pháp, cách làm đột phá, mang tính khác biệt, để cơ bản hoàn thành các chỉ tiêu phát triển CPĐT vào năm 2021 và hình thành Chính phủ số vào năm 2025.

Chiến lược vừa được Thủ tướng ban hành chính là văn bản đầu tiên đưa ra nội hàm khái niệm chính phủ số. Chính phủ số bản chất là CPĐT, bổ sung những thay đổi về cách tiếp cận, cách triển khai mới nhờ vào sự phát triển của công nghệ số. Vì vậy, khi nói phát triển chính phủ số chính là nói phát triển CPĐT, chính phủ số đã bao hàm CPĐT.

CPĐT, hiểu một cách đơn giản, là "bốn Không", có khả năng họp không gặp mặt, xử lý văn bản không giấy, giải quyết thủ tục hành chính không tiếp xúc và thanh toán không dùng tiền mặt. Chính phủ số là CPĐT, thêm "bốn Có", có toàn bộ hoàn động an toàn trên môi trường số, có khả năng cung cấp dịch vụ mới nhanh chóng, có khả năng sử dụng nguồn lực tối ưu và có khả năng kiến tạo phát triển, dẫn dắt CĐS quốc gia, giải quyết hiệu quả những vấn đề lớn trong phát triển và quản lý kinh tế - xã hội.

Chiến lược đặt ra tầm nhìn đến năm 2030, Việt Nam có chỉ số phát triển CPĐT, Chính phủ số ở mức độ cao trên thế giới, thuộc nhóm 30 nước dẫn đầu theo xếp hạng của Liên Hợp Quốc.

Chiến lược cũng đặt ra 5 mục tiêu đến năm 2025. Thứ nhất là cung cấp dịch vụ chất lượng phục vụ xã hội. Theo đó, cơ quan nhà nước (CQNN) cắt giảm, tái cấu trúc, đơn giản hóa, chuẩn hóa, thống nhất các thủ tục hành chính phục vụ xã hội trên phạm vi toàn quốc; cung cấp dịch vụ mới một cách chủ động, kịp thời đáp ứng nhu cầu của xã hội. Người dân, doanh nghiệp (DN) có thể sử dụng dịch vụ số theo nhu cầu cá thể hóa, theo suốt cuộc đời, khi cần, theo cách thuận tiện, trực tuyến hoặc trực tiếp, dễ dàng, đơn giản, nhanh chóng, không giấy tờ, không cần sự hiện diện nếu pháp luật không yêu cầu.

Một số chỉ tiêu cơ bản bao gồm: 100% thủ tục hành chính (TTHC) đủ điều kiện theo quy định của pháp luật được cung cấp dưới hình thức dịch vụ công trực tuyến (DVCTT) mức độ 4; 100% DVCTT được thiết kế, thiết kế lại nhằm tối ưu hóa trải nghiệm người dùng, khi sử dụng được điền sẵn dữ liệu mà người dùng đã cung cấp trước đó theo thỏa thuận, phù hợp với tiêu chuẩn chất lượng dịch vụ; 100% người dân và DN sử dụng DVCTT được định danh và xác thực thông suốt, hợp nhất trên tất cả các hệ thống của các cấp chính quyền từ trung ương đến địa phương; Tối thiểu 80% hồ sơ TTHC được xử lý hoàn toàn trực tuyến...

Chiến lược phát triển Chính phủ điện tử hướng tới Chính phủ số giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030: Những vấn đề trọng tâm, đột phá - Ảnh 1. — 100% TTHC đủ điều kiện theo quy định của pháp luật được cung cấp dưới hình thức DVCTT mức độ 4

Thứ hai là huy động rộng rãi sự tham gia của xã hội, người dân, DN và các tổ chức khác có thể dễ dàng tham gia ý kiến đóng góp cho hoạt động của CQNN, phản ánh những vấn đề của xã hội xung quanh mình tới CQNN và nhận được ý kiến phản hồi về sự tham gia, kết quả tham gia của mình. DN có thể tham gia cung cấp dịch vụ công hoặc phát triển những dịch vụ mới, sáng tạo, giúp xã hội có thể dễ dàng tiếp cận và sử dụng dịch vụ công của CQNN.

Thứ ba là vận hành tối ưu các hoạt động của CQNN. Theo đó, 100% CQNN cung cấp dịch vụ 24/7, sẵn sàng phục vụ trực tuyến bất cứ khi nào người dân và DN cần, 100% công chức được gắn định danh số trong xử lý công việc; 100% hoạt động chỉ đạo, điều hành và quản trị nội bộ của CQNN được thực hiện trên nền tảng quản trị tổng thể, thống nhất; 100% văn bản trao đổi giữa các CQNN được thực hiện dưới dạng điện tử, được ký số bởi chữ ký số chuyên dùng, trừ văn bản mật theo quy định của pháp luật,...

Thứ tư là giải quyết hiệu quả các vấn đề lớn trong phát triển kinh tế - xã hội như mỗi người dân có danh tính số kèm theo QR code, tiến tới đều có điện thoại thông minh; mỗi hộ gia đình có địa chỉ số, có khả năng truy cập Internet cáp quang băng rộng; mỗi người dân đều được sống trong môi trường bảo đảm an ninh, trật tự an toàn xã hội và có quyền riêng tư cá nhân trong môi trường số được bảo vệ theo quy định của pháp luật,...

Thứ năm là thay đổi đột phá xếp hạng quốc gia. Theo đó, xếp hạng quốc gia của Việt Nam về phát triển CPĐT, Chính phủ số theo đánh giá của Liên Hợp Quốc có sự thay đổi đột phá, cụ thể: Việt Nam thuộc nhóm 50 nước dẫn đầu về chỉ số tổng thể;  Việt Nam thuộc nhóm 50 nước dẫn đầu về chỉ số tham gia điện tử; Việt Nam thuộc nhóm 50 nước dẫn đầu về chỉ số dữ liệu mở.

Giải pháp đột phá là sử dụng nền tảng và định hướng mở

Theo Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng, điều quan trọng nhất của Chính phủ số là cung cấp dịch vụ số cho người dân, toàn bộ bộ máy công quyền chuyển sang hoạt động trên môi trường số. Sử dụng dữ liệu, công nghệ số để thiết kế lại vận hành của Chính phủ nhằm giúp cho việc ra quyết định và quản lý xã hội hiệu quả hơn, dẫn dắt CĐS quốc gia.

Chiến lược phát triển Chính phủ điện tử hướng tới Chính phủ số giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030: Những vấn đề trọng tâm, đột phá - Ảnh 2. — Bộ máy công quyền sẽ chuyển sang hoạt động trên môi trường số

Chuyển đổi từ CPĐT thành Chính phủ số là sự chuyển đổi có tính căn bản. Từ DVCTT thành dịch vụ số, từ người dẫn dắt là giám đốc CNTT thành người đứng đầu các tổ chức. Khái niệm hệ thống CNTT được thay bằng nền tảng số. Từ tiếp cận theo hướng dịch vụ trở thành tiếp cận theo hướng dữ liệu. Từ công nghệ Web và PC thành công nghệ Mobile, Cloud, AI, IoT. Từ sự tham gia của CQNN thành sự tham gia của nhà nước, người dân và DN. Từ cải cách TTHC thành thay đổi mô hình quản trị. Từ đo lường số lượng dịch vụ công lên online thành số lượng dịch vụ công mới được phát triển. Thách thức của CPĐT là liên thông, tích hợp thì thách thức của Chính phủ số là quản lý sự thay đổi.

Để thực hiện, Chiến lược phát triển CPĐT hướng tới Chính phủ số giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030 đặt ra 6 nhiệm vụ trọng tâm quốc gia, bao gồm: (1) Hoàn thiện môi trường pháp lý; (2) Phát triển hạ tầng số; (3) Phát triển các nền tảng số và hệ thống quy mô quốc gia; (4) Phát triển dữ liệu số quốc gia; (5) Phát triển các ứng dụng, dịch vụ quốc gia và (6) Bảo đảm an toàn, an ninh mạng quốc gia.

Trong đó, nền tảng số được xác định là giải pháp đột phá để thúc đẩy phát triển chính phủ số nhanh hơn, giảm chi phí, tăng hiệu quả. Nền tảng được tạo ra bởi những DN công nghệ số xuất sắc, cho phép các cơ quan, tổ chức, cá nhân sử dụng ngay dưới dạng dịch vụ thay vì phải tự đầu tư, tự vận hành.

Cùng với đó là định hướng mở để người dân, DN và tổ chức khác tham gia một cách phù hợp vào hoạt động của CQNN, tương tác với CQNN để cùng tăng cường minh bạch, nâng cao chất lượng dịch vụ, cùng giải quyết vấn đề và cùng tạo ra giá trị cho xã hội./.