Quyết tâm thực hiện cam kết về biến đổi khí hậu của Việt Nam

Xây dựng khung chiến lược, định hướng rõ ràng

Thực hiện theo theo cam kết tại COP 26, đến nay, các Bộ, ngành đã trình Thủ tướng Chính phủ ban hành nhiều đề án, chiến lược, kế hoạch hành động, như: Đề án về những nhiệm vụ, giải pháp triển khai kết quả Hội nghị COP 26; Chiến lược Quốc gia về biến đổi khí hậu giai đoạn đến năm 2050; Kế hoạch Hành động quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030; Kế hoạch Hành động giảm phát thải khí metan đến năm 2030; Chương trình Phát triển lâm nghiệp bền vững giai đoạn 2021-2030;...

Bộ trưởng các Bộ liên quan đã chỉ đạo xây dựng kế hoạch hành động của ngành với những chỉ tiêu cụ thể triển khai cam kết tại COP26.

Việt Nam cũng đang đàm phán để thúc đẩy tiếp cận các nguồn lực tài chính, công nghệ, mở nhiều cơ hội hợp tác phát triển, hướng tới tăng trưởng phát thải carbon thấp. Bộ Tài nguyên và Môi trường và một số Bộ, ngành đã ký kết thỏa thuận hợp tác thực hiện cam kết COP 26 với Cơ quan Hợp tác quốc tế Hàn Quốc (KOICA), Bộ Môi trường Hàn Quốc, Bộ Môi trường Nhật Bản, Bộ Khoa học Trái đất Ấn Độ, Tổ chức Tài chính quốc tế (IFC), Liên minh Năng lượng vì hành tinh và con người (GEAPP)...

Các cơ quan cũng đã làm việc với Liên minh Tài chính Glasgow (GFANZ) và các định chế tài chính trong và ngoài nước về đánh giá các giải pháp nhằm huy động tài chính, nguồn lực của khối tư nhân tham gia triển khai cam kết tại COP26.

Việt Nam đã tham gia Sáng kiến Cộng đồng châu Á phát thải ròng bằng 0 do Nhật Bản khởi xướng nhằm thúc đẩy giảm phát thải carbon và hợp tác chuyển dịch năng lượng, trong đó việc loại bỏ năng lượng hóa thạch, bổ sung năng lượng tái tạo được thực hiện một cách hợp lý với ưu tiên cao.

Đặc biệt, Nghị định 06/2022/NĐ-CP và Nghị định 08/2022/NĐ-CP của Chính phủ đã quy định chi tiết về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính, bảo vệ tầng ozon và bảo vệ môi trường là cơ sở pháp lý quan trọng cho việc thực hiện các hoạt động giảm phát thải, thúc đẩy phân loại xanh trên phạm vi cả nước thực hiện cam kết tại COP 26.

Chương trình JETP sẽ hỗ trợ Việt Nam chuyển đổi "xanh"

Bộ Tài nguyên và Môi trường đã chủ trì, phối hợp với các Bộ, cơ quan liên quan xây dựng dự thảo Đề án triển khai Chương trình quan hệ đối tác về chuyển dịch năng lượng công bằng (JETP). JETP là cơ chế hợp tác tài chính mới với mục đích giúp một số nền kinh tế mới nổi phụ thuộc nhiều vào than đá thực hiện quá trình chuyển sang sử dụng năng lượng sạch một cách công bằng.

Đề án xác định rõ quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ chủ yếu (đến năm 2030 và những năm sau năm 2030), bao gồm 10 nhóm nhiệm vụ trọng tâm để các Bộ, ngành, địa phương thực hiện. JETP được Việt Nam và các nước trong, ngoài G7 được thông qua và công bố ngày 14/12/2022 tại Vương quốc Bỉ.

Các đối tác quốc tế tham gia JETP với Việt Nam bao gồm: Liên minh châu Âu, Vương quốc Anh, Pháp, Đức, Mỹ, Italia, Canada, Nhật Bản, Na Uy và Đan Mạch. Thời gian tới, nhiều khả năng sẽ tiếp tục có thêm các đối tác quốc tế khác. Quá trình huy động tài chính sẽ được thực hiện sau khi Kế hoạch huy động nguồn lực JETP Việt Nam (JETP-RMP) được phê duyệt. Việc xây dựng Kế hoạch phải hoàn thành trước tháng 11/2023, nhằm xác định các yêu cầu đầu tư và cơ hội phát triển năng lượng gió, mặt trời, truyền tải, hiệu suất điện, ác quy lưu trữ, xe điện, đào tạo, tái đào tạo và hỗ trợ việc làm, cũng như các biện pháp khác, hướng tới đạt được chuyển đổi năng lượng công bằng tại Việt Nam.

Thông qua JETP, các đối tác quốc tế sẽ giúp Việt Nam hoàn thiện chính sách, chuyển giao công nghệ, hỗ trợ tài chính cho chuyển đổi năng lượng công bằng; thu hút đầu tư phát triển năng lượng tái tạo, nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng, nâng cấp hạ tầng lưới điện; phát triển các kỹ năng và năng lực cần thiết đối với chuyển đổi công bằng thông qua giáo dục và đào tạo nghề; tăng cường tham gia của khu vực tư nhân; phát triển trung tâm năng lượng tái tạo và hình thành ngành công nghiệp năng lượng tái tạo…

Theo đó, ít nhất 15,5 tỷ USD sẽ được tài trợ dưới hình thức chủ yếu là cho vay ưu đãi trong khoảng từ 3 – 5 năm để hỗ trợ cho quá trình chuyển dịch năng lượng công bằng, một nửa số đó được huy động từ tài chính khu vực công với các điều khoản ưu đãi hơn thông thường. Một nửa còn lại được huy động và tạo điều kiện từ tài chính tư nhân.

Chương trình này sẽ giúp Việt Nam đạt đỉnh thải toàn bộ khí nhà kính vào năm 2030, sớm hơn 5 năm so với kế hoạch. Đỉnh phát thải từ sản xuất điện, theo kế hoạch hiện tại là 240 triệu tấn CO2 tương đương vào năm 2035 với sự hỗ trợ quốc tế (giảm từ 280 triệu tấn CO2 tương đương trước COP 26), sẽ được đẩy sớm lên năm 2030 với đỉnh phát thải không quá 170 triệu tấn CO2 tương đương.

Về chính sách, cải thiện khung pháp lý nhằm mở rộng đầu tư công và tư nhân vào Việt Nam, tập trung vào năng lượng tái tạo và chuyển dịch năng lượng công bằng, có tính đến các biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng và củng cố lưới điện.

Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc António Guterres cho biết: “Với thỏa thuận trên, Việt Nam trở thành quốc gia tiên phong trong một khuôn khổ hợp tác mới để thực hiện một quá trình chuyển dịch năng lượng công bằng, bao trùm và hướng đến năng lượng tái tạo. JETP là một công cụ quan trọng để khơi thông những nỗ lực giảm phát thải mà thế giới của chúng ta cần trong những năm 2020. Liên Hợp Quốc sẵn sàng tiếp tục hỗ trợ JETP và tất cả các nỗ lực hợp tác khác.”

Vừa qua, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà vừa ký Quyết định thành lập Ban Thư ký thực hiện Tuyên bố chính trị thiết lập quan hệ đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (Tuyên bố JETP). Ban Thư ký là tổ công tác giúp việc Thủ tướng Chính phủ (Trưởng Ban Chỉ đạo COP 26) trong điều phối giải quyết những công việc liên quan đến Tuyên bố JETP, đồng thời phối hợp với Nhóm các đối tác quốc tế trong triển khai thực hiện Tuyên bố JETP.