Chuyên gia hiến kế để Việt Nam phát triển thành công AI khi nguồn lực còn hạn chế

Ngày 13/3/2025, tại Hội thảo “Sự hội tụ của Bán dẫn và Trí tuệ Nhân tạo: Yếu tố đột phá tạo ra chu kỳ cơ hội mới” trong khuôn khổ Hội nghị quốc tế về Trí tuệ nhân tạo và Bán dẫn (AISC) 2025, do Aitomactic (Hoa Kỳ) và Trung tâm ĐMST Quốc gia (NIC) đồng tổ chức, các chuyên gia hàng đầu đã chia sẻ những góc nhìn sâu sắc về vai trò của trí tuệ nhân tạo (AI) và bán dẫn trong bối cảnh mới.

Sự kiện không chỉ phản ánh xu hướng toàn cầu mà còn khẳng định tiềm năng của Việt Nam trong việc biến những hạn chế thành động lực ĐMST.

Biến giới hạn về tài nguyên thành động lực sáng tạo

Ông Suresh Venkatarayalu, Phó Chủ tịch cấp cao kiêm Giám đốc công nghệ của Honeywell, cho biết cách đây 6 - 7 năm, Honeywell thường giao dịch với các nhà cung cấp bán dẫn thông qua quy trình mua sắm truyền thống - đây là cách công ty đưa ra quyết định và chọn đối tác. Tuy nhiên, đại dịch COVID-19 đã thay đổi mọi thứ.

Ông nói: “Chúng tôi nhận ra cần phải có một cách tiếp cận hiệu quả hơn để quản lý cung và cầu. Trong 2 năm qua, chúng tôi thấy rõ sự cần thiết của việc xây dựng mối quan hệ chiến lược với các công ty bán dẫn”.

Theo ông Venkatarayalu, dữ liệu và mạng lưới là hai yếu tố cốt lõi trong sự phát triển của AI. “Thu thập dữ liệu không hề đơn giản. Nếu không giải quyết được vấn đề dữ liệu, các giải pháp AI tiên tiến sẽ không thể hoạt động hiệu quả - không có quy mô, không có dữ liệu, cũng không có mô hình để huấn luyện”, ông nhấn mạnh.

Các giải pháp silo (độc lập, không liên kết) thường mất quá nhiều thời gian để xây dựng do thiếu dữ liệu hỗ trợ, và nếu thiếu bối cảnh rõ ràng, giá trị thực tế mà AI mang lại sẽ rất hạn chế.

Trong khi đó, ông Bùi Hải Hưng, CEO của VinAI, đã mang đến một góc nhìn đầy cảm hứng về việc tận dụng hạn chế tài nguyên để thúc đẩy đổi mới. CEO của VinAI cho biết trong suốt một thời gian dài, sự phát triển của AI đã dựa vào việc sử dụng dữ liệu ngày càng lớn và sức mạnh tính toán ngày càng mạnh. Tuy nhiên, điều này cũng kéo theo nhu cầu tài nguyên lớn và chi phí cao hơn.

Ông đặt câu hỏi: “Liệu điều gì sẽ xảy ra nếu chúng ta không sử dụng tài nguyên một cách hiệu quả?” Lãnh đạo VinAI nhấn mạnh đây là một vấn đề cần được quan tâm thường xuyên hơn, bởi hiện nay phần cứng đang trở nên đắt đỏ, tiêu tốn nhiều năng lượng, và nếu không thận trọng, chúng ta có nguy cơ đối mặt với những thách thức liên quan đến tính bền vững.

Ông Bùi Hải Hưng đặc biệt nhấn mạnh câu chuyện của DeepSeek tại Trung Quốc đã mang đến một bài học giá trị. Theo ông, đôi khi chính sự khan hiếm tài nguyên lại trở thành động lực để chúng ta tìm ra những cách làm thông minh hơn, từ đó khơi dậy sự sáng tạo.

“Đội ngũ DeepSeek đã phải đối mặt với các hạn chế về xuất khẩu GPU, buộc họ phải tìm cách đạt được nhiều kết quả hơn dù sở hữu ít tài nguyên hơn. Hiện nay, người ta ước tính số lượng GPU mà DeepSeek có ít hơn rất nhiều so với OpenAI - nơi đã tiêu tốn hàng tỷ USD cho AI.

Dẫu vậy, DeepSeek đã thành công trong việc cắt giảm chi phí huấn luyện mô hình AI xuống mức đáng kể. Thành tựu này đến từ những cải tiến kỹ thuật như tối ưu hóa kiến trúc, phát triển thuật toán mới, áp dụng học tăng cường và nâng cao hiệu quả sử dụng GPU ở cấp độ thấp. Điểm đáng chú ý là đội ngũ này hoàn toàn được xây dựng trong nước, với mã nguồn mở đóng vai trò quan trọng trong chiến lược phát triển của họ”, ông Bùi Hải Hưng nói.

Quay trở lại với Việt Nam, ông Hưng cho biết hiện nay Việt Nam cũng đang đối mặt với tình trạng hạn chế tài nguyên nghiêm trọng.

Từng là thành viên của đội ngũ DeepMind tại Mountain View, California, ông Hưng chia sẻ: “Khi tôi quyết định trở về Việt Nam để thành lập phòng thí nghiệm AI, nhiều đồng nghiệp của tôi đã rất bất ngờ. Đó là một lựa chọn đầy mạo hiểm, nhưng tôi tin Việt Nam có đủ tiềm năng - từ nhân tài đến cơ hội - để tạo ra những điều thú vị. Tuy nhiên, ngay khi bắt đầu, tôi nhận thấy một thách thức lớn: sự thiếu hụt tài nguyên”.

Dẫu vậy, ông Hưng cũng nhận ra rằng Việt Nam có thể chính là nơi lý tưởng để "biến những giới hạn về tài nguyên thành động lực cho sự sáng tạo”. Ông cho rằng, thay vì xem đây là trở ngại, chúng ta có thể tận dụng nó như một chất xúc tác để đổi mới.

“Tại Việt Nam, thiếu nguồn lực không phải là rào cản mà là động lực để sáng tạo. Chúng ta có một nguồn nhân lực trẻ, thông minh và đầy tiềm năng. Với sự trình diễn và tinh thần đổi mới, tôi tin Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành điểm sáng trong lĩnh vực AI toàn cầu”, CEO VinAI khẳng định.

Ứng dụng AI trong hoạt động của chính phủ và lĩnh vực pháp luật

Cũng tại hội thảo, ông Phạm Quang Nhật Minh, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Trí tuệ nhân tạo FPT IS, Tập đoàn FPT, đã có phần chia sẻ với chủ đề: “Ứng dụng GenAI trong hoạt động của Chính phủ và lĩnh vực pháp luật”. Hiện nay, khi năng lực của các mô hình GenAI ngày càng phát triển, các chính phủ trên thế giới đang thúc đẩy việc ứng dụng công nghệ này trong các dịch vụ công và trong lĩnh vực pháp luật.

Theo báo cáo của tổ chức QRI, có hơn 75 quốc gia đã và đang công bố "chiến lược AI quốc gia". Theo báo cáo của tổ chức Hội nghị Quốc gia về Lập pháp bang của Hoa Kỳ (NCSL), có 51% công chức tại các bang và địa phương tại Hoa Kỳ sử dụng các ứng dụng AI hằng ngày hoặc nhiều lần trong một tuần.

Chính phủ và các địa phương có thể ứng dụng GenAI trong nhiều lĩnh vực khác nhau bao gồm hỗ trợ các chuyên viên nghiên cứu, soạn thảo pháp luật, tìm kiếm án lệ, phân tích về chính sách, tự động hóa các hoạt động trong văn phòng, hỗ trợ ra quyết định dựa trên dữ liệu. GenAI có thể được áp dụng để xây dựng các trợ lý AI hỗ trợ người dân trong các thủ tục hành chính công, giải đáp các tình huống pháp lý, giúp giảm tải đáng kể thời gian và công sức của cán bộ và cải thiện trải nghiệm của công dân.

Theo ông Minh, các yếu tố để hiện thực hóa việc ứng dụng AI các hoạt động trong chính phủ và lĩnh vực pháp luật bao gồm: dữ liệu, hạ tầng, con người và công nghệ, và đây đều là các yếu tố mà FPT có thế mạnh. Với vị thế là đơn vị công nghệ tiên phong tại Việt Nam, FPT đang đặt trọng tâm vào chiến lược phát triển hệ sinh thái sản phẩm dịch vụ AI, đồng hành cùng Chính phủ vươn tầm trở thành quốc gia AI.

Cụ thể, trong lĩnh vực pháp lý, FPT đã phát triển giải pháp trợ lý AI tra cứu, tìm kiếm văn bản quy phạm pháp luật dựa trên công nghệ mô hình ngôn ngữ lớn. Với hạ tầng mạnh mẽ của AI Factory, FPT có thể triển khai các giải pháp GenAI nhanh chóng, hiệu quả, đảm bảo quyền riêng tư và bảo mật dữ liệu.

Đại diện FPT nhận định hợp tác giữa chính phủ và các doanh nghiệp tư nhân đóng vai trò quan trọng để mở rộng ứng dụng GenAI trong hoạt động của chính phủ.

Ông Minh cũng đưa ra các khuyến nghị về các chính sách để áp dụng GenAI vào hoạt động của chính phủ và lĩnh vực pháp luật hiệu quả và có trách nhiệm. Các chính sách này nhấn mạnh vai trò, trách nhiệm của cán bộ công chức khi sử dụng GenAI trong công việc, về công tác đào tạo, hướng dẫn cách sử dụng công cụ hiệu quả, tạo môi trường thử nghiệm sản phẩm AI trước khi áp dụng rộng rãi, đầu tư cho nghiên cứu, phát triển và đào tạo, trao cơ hội cho các nhân tài trong nước.

Gấp rút hoàn thiện nhiều cơ chế, chính sách đột phá thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động ĐMST

Từ góc độ của cơ quan quản lý nhà nước, ông Nguyễn Mai Dương, Cục trưởng Cục ĐMST, Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN), khẳng định rằng trong thời đại Cách mạng Công nghiệp 4.0, ĐMST là yếu tố sống còn để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

“AI và bán dẫn không chỉ là công nghệ mũi nhọn mà còn là động lực chiến lược giúp Việt Nam bứt phá. Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024, nhấn mạnh phát triển khoa học, công nghệ và chuyển đổi số”, ông Dương nói.

Bộ KH&CN đang gấp rút hoàn thiện Dự thảo sửa đổi Luật KH&CN với nhiều cơ chế, chính sách đột phá nhằm thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động ĐMST, trong đó đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, đơn giản hóa thủ tục hành chính trong quản lý nhà nước về khoa học công nghệ, ĐMST. Đơn giản hóa quy trình, thủ tục, đẩy mạnh chuyển đổi số trong các hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và ĐMST, nhất là trong hoạt động quản lý nhà nước; nâng cao tính minh bạch, đạo đức và liêm chính trong hoạt động KH&CN.

Dự thảo luật cũng sẽ ban hành các chính sách mới thông qua các quy định cụ thể, tạo cơ sở pháp lý để phát triển nhanh, bền vững khoa học, công nghệ, bắt kịp với sự phát triển của thế giới. Đồng thời, mở rộng phạm vi, đối tượng điều chỉnh của Luật sang khu vực ngoài công lập để thúc đẩy nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và ĐMST, đóng góp ngày càng hiệu quả vào phát triển kinh tế - xã hội, góp phần công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Ông Vũ Quốc Huy, Giám đốc Trung tâm ĐMST quốc gia (NIC), cho biết sự hỗ trợ của Chính phủ và môi trường đầu tư cởi mở đang giúp Việt Nam trở thành trung tâm mới nổi cho các tập đoàn công nghệ toàn cầu.

“Chính phủ Việt Nam cam kết tạo ra những điều kiện thuận lợi nhất để các nhà đầu tư, doanh nghiệp và nhà sáng tạo có thể phát triển. Việt Nam đang đón nhận cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, coi AI và bán dẫn là những trụ cột chiến lược cho sự phát triển”, Giám đốc NIC nói./.