Dữ liệu là tài nguyên mới, nền tảng là giải pháp đột phá

Kính thưa Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch Ủy ban Quốc gia về Chính phủ điện tử, Kính thưa các đồng chí,

Tôi xin phép phát biểu một số ý về làm Chính phủ điện tử.

VềcamkếtcủangườiđứngđầuChínhphủvàcáccấp. Chính phủ điện tử liên quan đến sự thay đổi của cả hệ thống vì vậy vai trò dẫn dắt của người đứng đầu là quyết định. Người đứng đầu không chỉ ra quyết định về sự thay đổi mà bản thân mình phải thay đổi về cách thức điều hành tổ chức, bộ máy trong công việc hàng ngày. Chỉ có như vậy, sự thay đổi mới chạy từ trên xuống dưới.

Cầncómộtchiếnlượcxuyênsuốt,điquanhiềunhiệmkỳ. Một số nước thậm chí còn ra luật về Chính phủ điện tử. Bởi vì, Chính phủ điện tử là một chặng đường dài, liên tục, sau Chính phủ điện tử còn là Chính phủ số, không phải 1-2 năm, không phải 1-2 nhiệm kỳ.

Chínhphủđiệntửphảiluônlấyngườidânlàmtrungtâm. Cung cấp dịch vụ công cho người dân nhanh hơn, tiện ích hơn. Người dân phản ánh, tham gia đóng góp vào hoạt động của chính quyền. Nếu không tập trung vào mục tiêu này thì Chính phủ điện tử có thể không hiệu quả và tốn kém.

Chínhphủđiệntửlàmôitrườngmớinênthểchếphảiđitrước, tạo hành lang cho người ứng dụng đúng luật. Vì người nhà nước chỉ được phép làm những gì đã có qui định.

Chínhphủđiệntửphảigắnliềnvớicảicáchthủtụchànhchính. Lên môi trường điện tử thì qui trình cung cấp dịch vụ phải thay đổi, cách thức hoạt động của chính quyền phải thay đổi. Cách làm không thay đổi thì công nghệ không mang lại nhiều kết quả.

Cầncócơquanđiềuphốithốngnhất, nhất là khi Chính phủ điện tử được triển khai phân tán ở các bộ ngành và tỉnh thành. Có một cơ quan điều hành chung để tổng hợp, giám sát, nhìn thấy toàn cảnh, cả kế hoạch, cả đầu tư, cả thực thi, để đánh giá, đôn đốc, tháo gỡ khó khăn. Ở TW, thì cơ quan điều phối này trước đây là Văn phòng Chính phủ và nay là Bộ TTTT. Ở các địa phương thì giao cho Sở TTTT.

Hàihoàgiữatậptrungvàphântán. Những gì dùng chung được thì nên đầu tư tập trung, hoặc khuyến nghị dùng chung, trên nền tảng cloud. Các ứng dụng khác biệt thì nên phân tán. Luôndùngcôngnghệmớinhất. Công nghệ số đang thay thế công nghệ thông tin. Các công nghệ mới của CMCN 4.0 cho phép chúng ta dùng nền tảng để làm đồng loạt, thay vì làm dần dần. Chính phủ điện tử vì vậy sẽ được đẩy nhanh hơn và chi phí rẻ hơn.

Đặtmụctiêucaođểtìmcáchlàmđộtphá. Việt Nam là nước đi sau vì vậy phải đi nhanh, đi trước về công nghệ mới, không nhất thiết phải tuần tự. Công nghệ mới, CMCN mới thì thường tạo ra sự đột phá trong phát triển. Chỉ có mục tiêu cao thì mới cần đến công nghệ mới, cách tiếp cận mới.

CầncónguồnngânsáchổnđịnhchoChínhphủđiệntử. Các nước đều dành một ngân sách dựa trên tỷ lệ GDP hoặc ngân sách để chi cho Chính phủ điện tử. Các địa phương, bộ ngành có thể dùng 1% ngân sách hàng năm để phát triển Chính phủ điện tử, đây là mức trung bình của thế giới.

Tiếp theo, tôi xin phép phát biểu một số ý về định hướng phát triển Chính phủ điện tử giai đoạn tới.

Trong quý 1 hoặc đầu quý 2/2021, Chính phủ sẽ phê duyệt Chiến lược Chính phủ điện tử tiến tới Chính phủ số. Đây là lần đầu tiên chúng ta có một chiến lược. Quan trọng nhất của chính phủ số là cung cấp thêm các dịch vụ số cho người dân, là toàn bộ bộ máy công quyền chuyển sang hoạt động trên môi trường số, là sử dụng dữ liệu và các công nghệ số để thiết kế lại vận hành của chính phủ nhằm giúp cho việc ra quyết định và quản lý xã hội hiệu quả hơn, là dẫn dắt chuyển đổi số quốc gia.

Các quan điểm cơ bản để phát triển Chính phủ số là:

1- Chínhphủsốlàtoànbộhoạtđộngcủachínhphủantoàntrênmôitrườngsố, có khả năng cung cấp dịch vụ chất lượng hơn, đưa ra quyết định kịp thời hơn, ban hành chính sách tốt hơn, sử dụng nguồn lực tối ưu hơn, kiến tạo phát triển, dẫn dắt chuyển đổi số quốc gia, giải quyết hiệu quả các vấn đề lớn trong phát triển kinh tế - xã hội. 

2- Địnhhướngmởđể người dân, doanh nghiệp và các tổ chức khác tham gia vào hoạt động của cơ quan nhà nước, tương tác với cơ quan nhà nước để tăng cường tính minh bạch, nâng cao chất lượng dịch vụ. 

3- Dữliệulàtàinguyênmới. Cơ quan nhà nước mở dữ liệu và cung cấp dữ liệu mở để phục vụ phát triển Chính phủ số, Kinh tế số, Xã hội số. 

4- Nềntảnglàgiảiphápđộtphá. Phát triển các nền tảng theo hướng cung cấp dịch vụ đồng bộ, thông suốt, có thể sử dụng ở mọi nơi. Các nền tảng quy mô quốc gia phải được làm trước, làm tốt và làm tập trung. 

5- ThịtrườngtrongnướcnuôidưỡngvàpháttriểncácsảnphẩmcôngnghệsốMakeInVietnam,từđóvươnratoàncầu. Thực hiện mục tiêu kép, vừa phát triển Chính phủ số vừa phát triển doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam.

CácchỉtiêucủaChínhphủđiệntửsẽcơbảnđượchoànthànhtrongnăm2021,vớitrọngtâmlàdịchvụcôngtrựctuyếnmứcđộ4đạt100%.Chínhphủsốsẽđượchìnhthànhvàonăm2025vàthuộctop50.CácdịchvụcủaChínhphủđượccungcấptựđộng24/7,theonhucầuvàcáthểhóa.Cácdịchvụcôngmớiđượcpháttriểnkịpthờidựatrêndữliệumởvàvớisựthamgiahợptáccủachínhquyền,ngườidân,doanhnghiệpvàgiớichuyêngia.Vàtiếptheolàsựliêntụctiếnhóađểtrởthànhchínhphủthôngminh.

Chínhphủsốlàmộtcấuthànhquantrọngcủachuyểnđổisốquốcgia,bêncạnhkinhtếsốvàxãhộisố.NhưngChínhphủsốcósứmệnhdẫndắtchuyểnđổisốquốcgia,dovậyphảiđitrước,điđầuvàtạokhônggianpháttriểnchokinhtếsố,xãhộisố.

ChiếnlượcChínhphủsốđặtra5mụctiêu,baogồm:Cungcấpdịchvụcôngchấtlượngcaochongườidân;Huyđộngsựthamgiarộngrãicủangườidân,doanhnghiệp;Sựvậnhànhtốiưucủacáccơquannhànướcdựatrêndữliệuvàcôngnghệsố;GiảiquyếthiệuquảcácvấnđềlớntrongpháttriểnKT-XH,nhưytế,giáodục,giaothông,v.v…vàĐộtphávềthănghạngtrongxếphạngquốcgia.

Chiếnlượccũngđặtra6nhiệmvụtrọngtâmquốcgia,baogồm:Hoànthiệnmôitrườngpháplý;Pháttriểnhạtầngsốquốcgia;Pháttriểncácnềntảngsốquốcgia;Pháttriểndữliệuquốcgia;Pháttriểncácứngdụngquốcgia;vàBảođảmantoàn,anninhmạngquốcgia.Vàbêncạnhđólà6nhiệmvụtrọngtâmcủacácbộngànhvàđịaphương.

ChuyểnđổitừChínhphủđiệntửthànhChínhphủsốlàsựchuyểnđổicótínhcănbản.Từdịchvụcôngtrựctuyếnthànhdịchvụsố.TừngườidẫndắtlàgiámđốcCNTTthànhngườiđứngđầutổchức.Kháiniệmhệthốngcôngnghệthôngtinđượcthaybằngnềntảng.Từtiếpcậntheohướngdịchvụtrởthànhtiếpcậnhướngdữliệu.TừcôngnghệWebvàPCthànhcôngnghệ4.0làMobile,Cloud,AI,IoT.Từsựthamgiacủacơquannhànướcthànhsựthamgiacủanhànước,ngườidânvàdoanhnghiệp.Từcảicáchthủtụchànhchínhthànhthayđổimôhìnhquảntrị.Từđolườngsốlượngdịchvụcônglênonlinethànhsốdịchvụcôngmới.TháchthứccủaChínhphủđiệntửlàliênthông,tíchhợpthìtháchthứccủaChínhphủsốlàquảnlýsựthayđổi.

Cuối cùng, tôi xin được phép trân trọng cảm ơn Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch Ủy ban Quốc gia về Chính phủ điện tử, người đã tạo ra sự phát triển có tính đột phá cho Chính phủ điện tử Việt Nam, người đặt nền móng để Việt Nam phát triển chính phủ số, là người định hướng, cổ vũ, giúp đỡ, tạo điều kiện phát triển Ngành TT&TT, các doanh nghiệp công nghệ số nước nhà. Xin chúc đồng chí thật nhiều sức khỏe, thu nhận được thật nhiều năng lượng mới để gánh vác trọng trách mới, đưa Việt Nam phát triển hùng cường thịnh vượng, trở thành nước phát triển, thu nhập cao khi nước Việt Nam mới tròn 100 năm.

Xintrântrọngcảmơn.

(Bài đăng trên ấn phẩm in Tạp chí TT&TT Số 3 tháng 3/2021)