Kinh tế truyền thông đang là nỗi trăn trở của báo chí trong và ngoài nước

Sáng nay (1/10), tại Hà Nội, Học viện Báo chí và Tuyên truyền phối hợp với Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật tổ chức Hội thảo khoa học quốc gia với chủ đề "Kinh tế truyền thông: Lý luận thực tiễn và kinh nghiệm".

Đồng chí Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, Bí thư Đảng đoàn Hội Nhà báo Việt Nam đã tham dự và phát biểu tại Hội thảo. Ngoài ra còn có đại diện lãnh đạo một số ban, bộ, cơ quan, nhà xuất bản, báo, tạp chí Trung ương và địa phương cùng đông đảo các nhà khoa học, nhà nghiên cứu trong nước và ngoài nước.

GS.TS Tạ Ngọc Tấn, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương; PGS.TS Phạm Minh Tuấn, Tổng Biên tập Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật; PGS.TS Phạm Minh Sơn, Giám đốc Học viện Báo chí và Tuyên truyền cùng chủ trì Hội thảo.

Kinh tế truyền thông phải hoạt động thật sự chuyên nghiệp, hiệu quả

Hội thảo khẳng định, sự phát triển của kinh tế truyền thông thời gian qua đã góp phần thúc đẩy sự phát triển của các cơ quan, đơn vị báo chí, truyền thông, nhất là thúc đẩy việc đa dạng hóa các sản phẩm truyền thông đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của công chúng hiện đại. Tuy nhiên, trong quá trình phát triển kinh tế truyền thông cũng xuất hiện không ít những biểu hiện tiêu cực, những hiện tượng thương mại hóa. Điều này đặt ra những vấn đề đòi hỏi kinh tế truyền thông phải hoạt động thật sự chuyên nghiệp, hiệu quả, đóng góp tích cực vào sự phát triển chung của đất nước.

Với hơn 100 tham luận của các nhà khoa học gửi đến, trình bày tại hội thảo tạo nên bức tranh toàn diện về vấn đề kinh tế truyền thông, từ đó gợi mở giúp những cơ quan truyền thông phát triển tốt hơn, tạo ra nguồn thu chính đáng giúp cộng đồng truyền thông Việt Nam ngày càng vững mạnh để vươn tầm khu vực và thế giới. Đồng thời, Hội thảo cung cấp nhiều luận cứ khoa học để kiến nghị với Đảng và Nhà nước ban hành chủ trương, chính sách đúng đắn, kịp thời, phù hợp với điều kiện thực tiễn nhằm tiếp tục phát triển kinh tế truyền thông ở Việt Nam hiện nay.

Các tham luận tập trung đề cập đến những vấn đề lý luận, thực tiễn và kinh nghiệm liên quan đến kinh tế truyền thông như: các vấn đề lý luận, lý thuyết về kinh tế học; quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về kinh tế và nền kinh tế thị trường theo định hướng XHCN ở Việt Nam; văn hóa, giáo dục, kinh tế - xã hội, vấn đề toàn cầu hóa, quốc tế hóa… tác động đến hoạt động kinh tế và kinh tế truyền thông; vai trò, đặc điểm của hoạt động kinh tế truyền thông, đặc biệt là trong lĩnh vực báo chí, xuất bản, quảng cáo, điện ảnh, truyền thông xã hội...; chủ thể, khách thể, nội dung, phương thức hoạt động kinh tế truyền thông và những bất cập trước sự vận động và phát triển nhanh chóng của xã hội; những yêu cầu và nguyên tắc đảm bảo phát triển kinh tế truyền thông trong bối cảnh hiện nay; thực trạng kinh tế truyền thông trên thế giới và ở Việt Nam; những bài học, kinh nghiệm thực tiễn sinh động; các giải pháp và khuyến nghị nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh tế truyền thông ở Việt Nam hiện nay...

Kinh tế truyền thông đang là nỗi trăn trở của báo chí trong và ngoài nước

Phát biểu tại Hội thảo, PGS.TS Phạm Minh Tuấn, Tổng Biên tập Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật nhấn mạnh, Hội thảo là dịp để các nhà khoa học, nghiên cứu lý luận, các nhà lãnh đạo, quản lý, các chuyên gia hoạt động trong lĩnh vực thực tiễn tiếp tục quán triệt đầy đủ, thống nhất nhận thức, làm rõ và sâu sắc hơn những vấn đề lý luận và thực tiễn của kinh tế truyền thông, trên cơ sở đó thảo luận, đề xuất các giải pháp đúng đắn, sáng tạo nhằm phát triển kinh tế truyền thông trong bối cảnh hiện nay.

Với sự phát triển của xã hội, thông tin - sản phẩm chủ yếu của các cơ quan báo chí, xuất bản, truyền thông còn được coi là một thứ hàng hóa đặc biệt, có đầy đủ thuộc tính của một loại hàng hóa. Tức là thông tin được sản xuất nhằm đáp ứng nhu cầu xã hội, có thể trao đổi, mua bán, và nó trở thành một trong những "nhu yếu phẩm" không thể thiếu trong xã hội hiện đại.

PGS.TS Phạm Minh Sơn, Giám đốc Học viện Báo chí và Tuyên truyền cho rằng, phát triển kinh tế truyền thông là cơ hội giúp cho các cơ quan truyền thông có thêm nguồn thu, từ đó tăng thu nhập cho người làm truyền thông; giúp đơn vị có điều kiện đầu tư mua sắm, trang bị cơ sở vật chất, kỹ thuật hiện đại phục vụ sản xuất, tác nghiệp; mở mang thêm nguồn thông tin, tư liệu, tăng cường công tác đào tạo, nâng cao trình độ chuyên môn cho đội ngũ những người làm truyền thông.

Tổng Biên tập Báo Nhân dân Lê Quốc Minh cho biết, kinh tế truyền thông đang là nỗi trăn trở của không chỉ báo chí trong nước mà cả báo chí nước ngoài, trong khi ngân sách nhà nước dành cho hoạt động này ngày càng giảm, chủ yếu chỉ đáp ứng mức lương cơ bản. Để tìm được nhân tài hoạt động trong lĩnh vực báo chí, người đứng đầu cơ quan phải tìm cách có nguồn thu cho anh em yên tâm công hiến.

Hiện nay, những cơ quan báo chí chính thống trên thế giới đều thu phí. Nhưng đây là mô hình không dễ làm, nếu quá chú trọng vào kinh phí, sẽ lãng quên các việc khác quan trọng hơn.

"Hầu hết các cơ quan báo chí hiện nay đều trông chờ vào quảng cáo, chưa có chiến lược dài hạn về việc thu phí để đối phó với khó khăn", ông Lê Quốc Minh nhấn mạnh.

Là người làm nghề, quản lý cơ quan báo chí trong thời gian dài, Tổng Biên tập Báo Nhân dân Lê Quốc Minh chia sẻ, việc tham khảo, áp dụng các tiêu chí về thu phí ở nước ngoài rất hay nhưng cũng có hạn chế, nếu không sáng tạo cho phù hợp với độc giả, sẽ thất bại. Đổi mới sáng tạo mới là yếu tố quan trọng nâng cao chất lượng sản phẩm thông tin, từ đó tạo ra nguồn thu.

PGS.TS Đỗ Thị Thu Hằng Viện trưởng Viện Báo chí (Học viện Báo chí và Tuyên truyền) cho rằng: Việc phát triển kinh tế truyền thông trong cơ quan báo chí truyền thông trong bối cảnh chuyển đối số quốc gia hiện nay là vô cùng quan trọng. Báo chí truyền thông luôn phát triển cùng với ngành công nghệ thông tin và ngành công nghệ kỹ thuật số. Thực chất của việc chuyển đổi số trong cơ quan báo chí đó chính là thực hiện các bước các khâu trong việc chuyển đổi từ mô hình báo chí đơn loại hình sang đa loại hình… Vì vậy chuyển đổi số trong báo chí truyền thông không đơn thuần là chuyển đổi công nghệ mà hơn thế nữa là chuyển đổi toàn bộ tư duy chiến lược , mô hình tổ chức tòa soạn, phương thức tổ chức thực hiện, quản lý nội dung, quản trị tòa soạn, quản trị kinh doanh… trong một thị trường truyền thông toàn cầu với mối quan hệ cạnh tranh rất mạnh mẽ.

Điều này, đặt ra những vấn đề đòi hỏi các cơ quan báo chí truyền thông phải không ngừng nỗ lực trong xây dựng những mô hình truyền thông mới với các cách thức hoạt động kinh tế truyền thông hiệu quả nhằm duy trì nguồn thu, bắt kịp nhu cầu phát triển của truyền thông thế giới; đồng thời đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội chung của đất nước.

Các cơ quan báo chí rất cần có sự đầu tư, quan tâm của Đảng và Nhà nước

Cũng tại Hội thảo, Tổng Giám đốc Thông tấn xã Việt Nam Vũ Việt Trang cho rằng, báo chí truyền thông vừa là công cụ tuyên truyền, là vũ khí tư tưởng quan trọng của Đảng và Nhà nước, đồng thời là diễn đàn của nhân dân, vừa thực hiện chức năng kinh tế trong phát triển báo chí truyền thông nói riêng và phát triển kinh tế - xã hội của đất nước nói chung. Báo chí Việt Nam đã ghi nhận sự song hành của hai nhiệm vụ này. Vì vậy, các cơ quan báo chí rất cần có sự đầu tư, quan tâm của Đảng và Nhà nước. Đặc biệt trong giai đoạn hiện nay, khi nguồn thu báo chí bị suy giảm nghiêm trọng. Sự quan tâm của Đảng và Nhà nước sẽ là nguồn động viên to lớn, đặc biệt đối với lực lượng phóng viên luôn có mặt ở tuyến đầu, thôi thúc những người làm báo cống hiến để có những tác phẩm báo chí có giá trị phục vụ công chúng.

Bà Vũ Việt Trang chia sẻ, đối với Thông tấn xã Việt Nam, giữ vững định hướng tư tưởng và phát triển kinh tế truyền thông là hai nhiệm vụ song hành. Để thực hiện đồng thời hai nhiệm vụ, vừa giữ vững định hướng chính trị, vừa đẩy mạnh phát triển kinh tế báo chí, thời gian qua, Thông tấn xã Việt Nam đã tập trung đổi mới tư duy về cách thức tổ chức thông tin, nâng cao chất lượng nội dung, cải tiến hình thức tuyên truyền trên cơ sở đẩy mạnh ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số để vừa bám sát tôn chỉ, mục đích, vừa phản ánh sinh động các sự kiện trọng đại của đất nước cũng như các vấn đề của đời sống xã hội.

"Thông tin chuẩn xác, tin cậy được các cơ quan báo chí trong và ngoài nước khai thác và sử dụng, được công chúng tin tưởng trích nguồn mỗi khi có những thông tin đa chiều trong xã hội. Đó chính là giá trị cốt lõi của thông tin thông tấn".

Theo các đại biểu tham dự Hội thảo, sự phát triển mạnh mẽ của truyền thông mạng xã hội và sự thay đổi như vũ bão của công nghệ, với đa dạng các nền tảng số xuyên biên giới vừa là cơ hội, vừa là thách thức cho các cơ quan truyền thông truyền thống, nhất là đối với các nhà xuất bản, tòa soạn báo, tạp chí, các đài phát thanh, truyền hình, kể cả các tòa soạn báo mạng điện tử vốn được coi là loại hình báo chí mới, hội tụ đa phương tiện.