Doanh nghiệp ICT thay đổi tư duy để thích ứng tình hình mới nhanh, hiệu quả hơn

Công nghiệp ICT duy trì tốc độ tăng trưởng

Theo Vụ CNTT (Bộ TT&TT), ước tính trong 9 tháng đầu năm 2021, tổng doanh thu công nghiệp ICT ước đạt 2.263 tỷ đồng (gần 97,8 tỷ USD) tăng trưởng khoảng 13,04% so với cùng kỳ năm 2020 (Tháng 9/2020 doanh thu công nghiệp ICT chỉ tăng trưởng 7,1% so với cùng kỳ năm 2019). Dự báo trong năm 2021 có thể đạt được mục tiêu duy trì tốc độ tăng trưởng của ngành gấp 2-3 lần tốc độ tăng trưởng của GDP Việt Nam. Trong quý III đã có tăng trưởng về doanh thu 29% so với quý II (Quý II sụt giảm 14% so với quý I).

Trong đó, chủ yếu doanh thu từ lĩnh vực công nghiệp phần cứng, điện tử đạt khoảng 2.000 tỷ đồng (xấp xỉ 86,7 tỷ USD) chiếm gần 90% tổng doanh thu công nghiệp ICT. Giá trị xuất khẩu sản phẩm phần cứng, điện tử ước đạt 78 tỷ USD chiếm khoảng 31,9% giá trị xuất khẩu của cả nước với giá trị xuất siêu ước đạt gần 8,9 tỷ USD trong khi cả nước đang nhập siêu, trong đó, xuất khẩu 02 nhóm hàng hóa "máy tính, sản phẩm điện tử và linh kiện" và "điện thoại và linh kiện các loại" luôn là 02 nhóm hàng đứng hàng đầu trong 10 nhóm hàng có giá trị xuất khẩu cao của cả nước. Cụ thể, giá trị xuất khẩu máy tính và linh kiện ước đạt khoảng 36,8 tỷ USD và giá trị xuất khẩu điện thoại, linh kiện điện thoại ước đạt 41,1 tỷ USD.

Dự báo, doanh thu ngành công nghiệp CNTT đạt khoảng 134,4 tỷ USD đạt tốc độ tăng trưởng khoảng 8,8% so với năm 2020.

Về phát triển DN, theo số liệu của Vụ CNTT, ước tính đến hết 10/2021, số DN thành lập mới là 517 DN, lĩnh vực không có DN tạm ngừng hoặc giải thể, tổng số DN CNTT khoảng 48.295 DN với số lao động khoảng 1,064 triệu người.

Các DN CNTT trong nước đã tập trung nghiên cứu, xây dựng gần các giải pháp công nghệ số Make in Viet Nam phòng chống dịch COVID-19 trong theo dõi, quản lý khai báo y tế, phục vụ việc chẩn đoán, khám, chữa bệnh trực tuyến; Sản phẩm công nghệ số phục vụ việc giảng dạy và học trực tuyến; Sản phẩm quản lý chuỗi cung ứng và giao hàng nhanh; Sản phẩm hội họp trực tuyến,… DN CNTT cũng tham gia hỗ trợ hộ sản xuất nông nghiệp lên sàn thương mại điện tử (TMĐT), thúc đẩy phát triển kinh tế số nông nghiệp, nông thôn nhằm hỗ trợ bà con nông dân: quảng bá sản phẩm nông sản, thêm kênh phân phối và mở rộng thị trường trong nước và quốc tế thông qua sàn TMĐT; Chương trình "Sóng và máy tính cho em", ủng hộ cho Quỹ vắc-xin phòng COVID-19 số tiền là 576 tỷ đồng (không tính số tiền ủng hộ của Viettel 450 tỷ, VNPT 400 tỷ và MobiFone 200 tỷ).

Do đại dịch COVID-19, Vụ CNTT cho biết lĩnh vực gặp một số khó khăn, vướng mắc trong hoạt động sản xuất kinh doanh (SXKD) như các DN công nghiệp ICT gặp khó khănvề thủ tục cấp QR luồng xanh còn khá phức tạp, chưa thuận tiện cho DN; c ác địa phương bị phong toả/cách ly gây khó khăn cho việc đi lại của lao động trong các DN ICT đang cung cấp các dịch vụ cho các tổ chức, cơ quan; nguyên vật liệu, tiếp cận gói tín dụng có lãi suất thấp còn hạn chế, nhất là đối với các DN vừa và nhỏ (SME) trong lĩnh vực công nghiệp ICT (hơn 95% là SME), thiếu hụt nhân lực, tiêm vắc-xin và thị trường do tổ chức, DN thắt chặt kinh phí…

Với vai trò là thường trực Ban Chỉ đạo của Bộ TT&TT hỗ trợ DN ngành TT&TT, Vụ CNTT đã chủ động cập nhật thường xuyên, nắm bắt kịp thời các khó khăn, vướng mắc của DN và đề xuất những vấn đề cần đề xuất, giải quyết thuộc thẩm quyền của Bộ TT&TT để đồng hành cùng DN, sẵn sàng cùng với các đơn vị trong ngành tháo gỡ khó khăn, tạo mọi điều kiện hỗ trợ các DN phát triển.

Cụ thể, Bộ TT&TT có các giải pháp như tập trung đẩy mạnh triển khai thực hiện Chương trình chuyển đổi số (CĐS) quốc gia, Chiến lược quốc gia về phát triển DN công nghệ số Việt Nam đến năm 2030; tập trung hỗ trợ, ưu tiên cho các DN đang có đơn hàng xuất khẩu, tạo việc làm lớn; nghiên cứu giao hoặc đặt hàng các DN công nghệ số Việt Nam phát triển các giải pháp, nền tảng công nghệ số Make in Viet Nam phục vụ phòng chống dịch và phục vụ phát triển Chính phủ số, kinh tế số và CĐS quốc gia.

36,1% DN đã nghe qua CĐS nhưng không biết bắt đầu từ đâu

Đánh giá hiện trạng và xu hướng ứng dụng sản phẩm công nghệ số trong hoạt động SXKD, bà Lê Thị Thu Thuỷ, Phó Viện trưởng Viện Phát triển DN, Phòng Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết theo khảo sát của VCCI về tác động COVID-19 tới DN cho thấy phần lớn DN cho là tiêu cực (59,9%), hoàn toàn tiêu cực (34%), không ảnh hưởng gì (4%), phần lớn tiêu cực (2%), hoàn toàn tích cực (0,2%).

Ước tính ảnh hưởng của COVID-19 đến doanh thu của DN năm 2021 so với năm 2020 cụ thể là DN lĩnh vực Y tế và trợ giúp xã hội là 93%, dịch vụ ăn uống và lưu trú là 87,5%, tài chính ngân hàng và bảo hiểm là 85%, hoạt động KHCN là 77,3%, nông lâm thủy sản (77%)… DN TT&TT đứng cuối danh sách bị ảnh hưởng là 45,9%.

Về nhận thức của DN về CĐS, theo số liệu khảo sát, chỉ có DN quy mô vừa và lớn mới cần CĐS (9,4%), chưa quan tâm, chưa chú trọng đến CĐS là 17,1% DN; DN nhỏ ít tác động tới CĐS (21,9%); đã biết về CĐS nhưng thiếu nguồn lực về tài chính, nhân lực để thực hiện (23,8%); CĐS cần thiết cho tất cả DN (33,4%) và 36,1% DN đã nghe qua CĐS nhưng không biết bắt đầu từ đâu.

Về ứng dụng công nghệ số trong quản trị nội bộ, dịch vụ điện toán đám mây là 41,3% DN quan tâm, hệ thống quản lý công việc và quy trình là 28,4%, Hệ thống quản lý nhân sự là 20,8%...

Về thực trạng tiêu dùng sản phẩm công nghệ số trong DN, theo khảo sát, 45,2% DN chưa biết về hệ thống hoạch định nguồn lực DN (ERP); 36,4% DN chưa biết hệ thống điều hành nhà máy sản xuất; 40,4% DN chưa biết về robot và dây chuyền tự động; có 23% DN chưa biết thiết bị IoT…

Cũng theo khảo sát, rào cản đối với các DN ứng dụng công nghệ số gồm: chi phí ứng dụng công nghệ số cao, thiếu nền tảng công nghệ số, sự rò rỉ dữ liệu cá nhân/DN, thiếu nhân lực ứng dụng công nghệ số, thiếu thông tin công nghệ số, khó khăn trong thay đổi tập quán kinh doanh truyền thống, khó khăn trong việc tích hợp các công cụ CNTT nội bộ, các quy định – quy tắc không phù hợp với số hoá, thiếu cam kết hiểu biết của người lao động, thiếu cam kết hiểu biết của các cấp lãnh đạo DN, các quy định - quy tắc phải tuân thủ không rõ ràng, không cần thiết phải ứng dụng công nghệ số.

Về năng lực CĐS của DN trong bối cảnh COVID-19, tỷ lệ sản phẩm/dịch vụ được số hóa trong các dòng sản phẩm/dịch vụ của DN chiếm 32%; tỷ lệ đóng góp của sản phẩm.dịch vụ được số hóa trong doanh thu của DN là 33,1%; tỷ lệ doanh thu từ TMĐT trong toàn bộ kênh bán hàng đạt 33,5%; tỷ lệ các hoạt động CSKH và tìm kiếm khách hàng mới được số hóa trong toàn bộ là 24,8%; mức độ số hóa trong lập kế hoạch, đánh giá và giám sát nhân viên là 24,9%; tỷ lệ số hóa trong giao tiếp và phối hợp giữa các bộ phận trong DN là 19,2%...

Theo đó, bà Thủy cho rằng có 4 việc chính DN cần thực hiện để CĐS thành công là cần có tầm nhìn, chiến lược quyết định CĐS cho DN; DN phải lựa chọn chiến lược CĐS phù hợp; Phải đầu tư về tài chính, con người và cần sự hỗ trợ, thúc đẩy của các cơ quan ban ngành.

Đại diện Hội Tin học TP. HCM (HCA), ông Vũ Anh Tuấn cho biết CĐS là một quá trình lâu dài, liên tục và thường xuyên phải cập nhật. HCA trong thời gian qua đã có nhiều cách thức hoạt động để hỗ trợ DN CĐS. DN phải xác định CĐS khác với ứng dụng CNTT. DN mua máy tính về ứng dụng hay đưa dữ liệu lên môi trường số cũng chưa phải là CĐS. CĐS cần sự quyết tâm của lãnh đạo, xác định nhu cầu của từng giai đoạn CĐS, hướng đến một bức tranh dài hơn.

Tại TP. HCM, ngoài Hội Tin học, Thành phố cũng đang thành lập trung tâm tư vấn và hỗ trợ CĐS. Hiện Thành phố có 15 nhóm chuyên gia hỗ trợ CĐS cho từng lĩnh vực như cơ khí, tự động hoá, tài nguyên, bất động sản, du lịch… Mỗi lĩnh vực sẽ có nhóm chuyên gia, nhóm giải pháp CĐS. Tùy theo nhu cầu của DN thuộc nhóm nào sẽ có nhóm chuyên gia gặp gỡ, "khám bệnh" cho DN, từ đó tư vấn giải pháp phù hợp nhất cho DN.

DN ICT thay đổi tư duy để nắm bắt thời cơ

Tại Hội thảo, Thứ trưởng Bộ TT&TT Phạm Anh Tuấn nhấn mạnh: Với chủ trương chuyển từ trạng thái "không COVID-19" sang trạng thái thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch bệnh để phục hồi phát triển kinh tế, ổn định thúc đẩy SXKD, chống dịch để sản xuất, sản xuất để phục vụ chống dịch tốt hơn, thực hiện Nghị quyết số 128-NQ/CP của Chính phủ, Bộ TT&TT tiếp tục quán triệt các cơ quan quản lý, tham mưu của Bộ tiếp tục bám sát tình hình, phối hợp chặt chẽ với DN trong Ngành nhanh chóng khắc phục mọi khó khăn, sớm triển khai các giải pháp cụ thể, nhằm giúp các đơn vị, DN sớm khôi phục hoạt động SXKD, từng bước lấy lại đà tăng trưởng.

Theo Thứ trưởng, thực hiện việc này hướng đến mục tiêu vừa làm tốt công tác phòng, chống dịch bảo vệ tối đa sức khỏe, tính mạng của nhân dân, thực hiện khôi phục, phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm an sinh, trật tự an toàn xã hội; chuyển hướng chiến lược phòng, chống dịch sang "thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19".

Thứ trưởng đánh giá cao một số giải pháp công nghệ như giải phápnâng cao hiệu quả bán hàng đa kênh của Công ty TNHH Phần mềm quản lý khách hàng Việt Nam (OnlineCRM); giải pháp trải nghiệm khách hàng với Zoho CRM Plus của Zoho, giải pháp AMIS CRM để DN CĐS hoạt động SXKD được trình bày tại Hội thảo và cho biết Bộ có kế hoạch đầu tư cho các nền tảng dùng chung quốc gia và giao Vụ CNTT là nơi kết nối cho các DN ICT và DN có nhu cầu CĐS về các nền tảng số.

Thứ trưởng cho biết chúng ta mới đang ở giai đoạn xuất phát của CĐS nên cơ hội còn đang ở rất nhiều phía trước. Bộ TT&TT đang chủ chủ trương đầu tư một số nền tảng số sử dụng chung quốc gia, chuẩn bị hạ tầng số, xây dựng kế hoạch phổ cập smartphone cho người dân để đẩy mạnh CĐS quốc gia, đặc biệt là tuyên truyền để mọi người dân đều hiểu về CĐS.

"Cơ hội cho các DN ICT là rất lớn và các DN ICT cần chung tay. Các DN ICT cần thay đổi tư duy để thích ứng tình hình mới và cần cách làm nhanh hơn, hay hơn và hiệu quả hơn khi nhu cầu CĐS đã cấp bách", Thứ trưởng nhấn mạnh./.