Với môi trường kinh doanh hấp dẫn, thấp, chi phí lao động rẻphí sinh hoạt thấp, gần gũi về địa lý với Trung Quốc và có nhiều hiệp định thương mại được ký kết là những lý do hàng đầu, Việt Nam tiếp tục thu hút các nhà đầu tư nước ngoài quan tâm tới khu vực ASEAN.
Trước đại dịch Covid-19, dòng vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam đã khiến nền kinh tế tăng trưởng ở mức 7% vào năm 2019, một trong những tốc độ nhanh nhất trong khu vực.
Trong năm 2010, với việc kiểm soát tốt dịch Covid-19, môi trường đầu tư ngày càng cải thiện, Việt Nam được xem là điểm đến thu hút nhiều hơn nguồn vốn FDI sau đại dịch.
Theo thống kê, trong 67% doanh nghiệp có ý định dịch chuyển ra khỏi Trung Quốc, 42% muốn chuyển sang Việt Nam với kế hoạch đầu tư vào công nghệ hiện đại, công nghệ tương lai như: y tế, trí tuệ nhân tạo (AI), robot, dữ liệu lớn, công nghệ tài chính (fintech)…
Môi trường kinh doanh của Việt Nam
Chi phí lao động cạnh tranh
Việt Nam có chi phí lao động cạnh tranh nhất ASEAN với mức lương tối thiểu rơi vào khoảng từ 132 - 190 USD/tháng.
Kể từ ngày 1/1/2020, mức lương tối thiểu vùng 2020 được áp dụng theo Nghị định 90/2019/NĐ-CP của Chính phủ được quy định cụ thể giữa 4 khu vực như sau:
• Vùng 1 - bao gồm các khu vực nội thành và ngoại thành Hà Nội, Hải Phòng, Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh Đồng Nai, Bình Dương, Bà Rịa-Vũng có mức lương tối thiểu hàng tháng là 4.420.000 đồng (190 USD).
• Vùng 2 - bao gồm các khu vực nông thôn của Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh và các thành phố vừa như Đà Nẵng, Nha Trang và Cần Thơ, có mức lương tối thiểu hàng tháng là 3.920.000 đồng (169 USD).
• Vùng 3 - bao gồm các thành phố nhỏ hơn và các quận ngoại thành, có mức lương tối thiểu hàng tháng là 3.430.000 đồng (148 USD).
• Tất cả các khu vực còn lại thuộc vùng 4, có mức lương tối thiểu hàng tháng là 3.070.000 đồng (132 USD).
Các ưu đãi thuế doanh nghiệp mới
Vào ngày 25/9/2020, Việt Nam đã ban hành Nghị định 114/2020/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành Nghị quyết số 116/2020/QH14 của Quốc hội về giảm thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) phải nộp của năm 2020 đối với doanh nghiệp, hợp tác xã, đơn vị sự nghiệp và tổ chức khác. Nghị định nêu rõ, giảm 30% số thuế TNDN phải nộp của kỳ tính thuế TNDN năm 2020 đối với trường hợp doanh nghiệp có tổng doanh thu năm 2020 không quá 200 tỷ đồng.
Trước đó, tháng 4/2020, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 41/2020/NĐ-CP về gia hạn thời hạn nộp thuế và tiền thuê đất. Trong đó đã quy định đối tượng áp dụng đối với việc gia hạn thời hạn nộp thuế giá trị gia tăng (GTGT), TNDN, thuế thu nhập cá nhân và tiền thuê đất cho các đối tượng bị ảnh hưởng của dịch Covid-19.
Ưu đãi thuế thu nhập cá nhân
Vào tháng 6/2020, Chính phủ đã thông qua Nghị quyết 954/2020/UBTVQH14 về điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh của thuế thu nhập cá nhân. Theo đó, điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh quy định tại khoản 1 Điều 19 của Luật Thuế thu nhập cá nhân 2007 đã được sửa đổi, bổ sung một số điều theo Luật thuế thu nhập cá nhân sửa đổi 2012 như sau: Mức giảm trừ đối với đối tượng nộp thuế là 11 triệu đồng/tháng (132 triệu đồng/năm); Mức giảm trừ đối với mỗi người phụ thuộc là 4,4 triệu đồng/tháng.
Quyết định có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2020 và áp dụng từ kỳ tính thuế năm 2020.
Phát triển các khu kinh tế
Việt Nam đã bắt đầu mở rộng chính sách phát triển vùng bao gồm 18 khu kinh tế ven biển và 325 khu công nghiệp do nhà nước hỗ trợ. Các khu kinh tế này được hưởng nhiều ưu đãi riêng liên quan tới thuế từ miễn thuế cho đến thuế thu nhập cá nhân thấp.
Cùng với đó, dự án thành lập 3 khu kinh tế tại các tỉnh Quảng Ninh, Khánh Hòa, Phú Quốc sẽ sớm đi vào hoạt động. Thông qua các khu kinh tế, Chính phủ tìm cách thu hút đầu tư vào nhiều lĩnh vực liên quan đến công nghệ cao và công nghiệp tri thức.
Hiệp định thương mại
Việt Nam đã ký hơn 10 hiệp định thương mại tự do (FTA) có hiệu lực, bao gồm CPTPP, EVFTA... Mới đây nhất, Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam - Liên minh Châu Âu (EVFTA) có hiệu lực vào ngày 1/8 đã thúc đẩy tăng trưởng thương mại giữa Việt Nam và EU.
EVFTA quy định xóa bỏ khoảng 99% thuế hải quan giữa EU và Việt Nam và giúp tăng xuất khẩu của nước này sang EU lên 42%. Ngoài ra, 65% thuế đối với hàng xuất khẩu của EU sang Việt Nam sẽ được xóa bỏ, trong khi số còn lại sẽ được thực hiện trong thời hạn 10 năm và 71% thuế sẽ được xóa bỏ đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam sang EU, còn lại sẽ được xóa bỏ trong 7 năm tới.
Thiết bị điện tử, công nghiệp ô tô - Những lĩnh vực tiềm năng nhất thu hút các nhà đầu tư nước ngoài
Thiết bị điện tử
Xu hướng chuyển dịch các chuỗi cung ứng ra khỏi Trung Quốc đã giúp Việt Nam đứng vị trí thứ 12 về thị trường xuất khẩu điện tử vào năm 2019. Việt Nam cũng đứng thứ hai toàn cầu về giá trị xuất khẩu điện thoại di động năm 2019, với giá trị hơn 50 tỷ USD.
Nhập khẩu và xuất khẩu điện tử tại Việt Nam
Thị trường xuất khẩu chủ yếu của ngành thiết bị điện tử Việt Nam là Trung Quốc, Mỹ, Hàn Quốc, Nhật Bản, với các mặt hàng chủ yếu như điện thoại di động, tivi, máy ảnh, thiết bị điện và mạch tích hợp điện tử.
Do căng thẳng thương mại Mỹ - Trung, một số tập đoàn đa quốc gia lớn đã bắt đầu dịch chuyển các bộ phận sản xuất của họ sang Việt Nam.
Gần đây nhất, vào tháng 6/2020, Apple đã chuyển các bộ phận sản xuất AirPods của mình sang Việt Nam, trong khi đó Nintendo đã bắt đầu sản xuất các bộ phận của bảng điều khiển Switch Lite tại đây.
Ngành công nghiệp ô tô
Mặc dù ngành công nghiệp ô tô của Việt Nam có quy mô thị trường còn khá nhỏ, nhưng đây là một trong những ngành có tốc độ phát triển nhanh nhất trong nước.
Có ba phân ngành sản xuất ô tô ở Việt Nam: Xe lắp ráp trong nước (CKD - Completely Knocked Down), theo đó các nhà máy nhập khẩu 100% linh kiện xe để lắp ráp; Xe lắp ráp trong nước có một số linh kiện đã được nội địa hóa (SKD - Semi-knocked-down), theo đó các nhà máy nhập khẩu một số bộ phận của xe và sử dụng các bộ phận nội địa hóa cho phần còn lại; Xe nhập khẩu nguyên chiếc (CBU - Complete-built-up), theo đó xe được sản xuất hoàn toàn ở nước ngoài sau đó nhập khẩu về Việt Nam.
Ngành công nghiệp ô tô đóng góp khoảng 3% vào GDP trong năm 2019, trong đó đa phần là xuất khẩu các linh kiện, phụ tùng. Trong cùng năm, khoảng 288.000 chiếc ô tô được bán ra trên thị trường Việt Nam.
Trong một động thái nhằm giúp các doanh nghiệp trong nước phục hồi sau đại dịch, chính phủ đã cắt giảm 50% phí đăng ký ô tô cho đến cuối năm 2020. Chính phủ kỳ vọng điều này sẽ khuyến khích tiêu dùng hơn, đặc biệt là đối với tầng lớp trung lưu ngày càng tăng của đất nước (khoảng 44 triệu vào năm 2020).
Hơn nữa, thông qua EVFTA, ô tô và phụ tùng ô tô xuất khẩu từ EU sẽ có thuế nhập khẩu 0%, cho thấy tiềm năng trong việc thiết lập các cơ sở sản xuất ô tô tại Việt Nam. Quốc gia này đặt mục tiêu đạt công suất sản xuất 1 triệu xe mỗi năm vào năm 2030.
Nhìn chung, với nhiều ưu đãi và lợi thế, khi các nhà đầu tư nước ngoài chuẩn bị cho kế hoạch đầu tư năm 2021, Việt Nam vẫn sẽ tiếp tục là lựa chọn hàng đầu trong khu vực.
